Dagblaðið Vísir - DV - 04.05.2011, Síða 20

20 | Umræða 4. maí 2011 Miðvikudagur
„Ég var mjög
ánægð með
strákana. Þeir
voru góðir en
eiga eftir að verða
betri.“
n Þórunn Erna Clausen að lokinni fyrstu
æfingu Vina Sjonna. – ESCToday.com
„Það er ekki í samræmi
við íslenska siði að gleðj-
ast yfir dauða nokkurs
manns en engum dylst að
dauði Osama bin Laden
felur að minnsta kosti í
sér táknræn tímamót.“
n Össur Skarphéðinsson utanríkis-
ráðherra um dauða Osama bin Laden. – DV
„Ég á erfitt með að trúa
þessu og veit ekki hvað ég
á að segja.“
n Bára Brynjarsdóttir, vinkona Hörpu
Bjartar Guðbjartsdóttur sem lést á
laugardag. – DV
„Nú er ástæða til þess að
auka eftirlit með bæði
manna- og hvítabjarna-
ferðum á þessum slóðum
og taka upp mun virkara
eftirlit en verið hefur.“
n Ólína Þorvarðardóttir þingkona vill
aukið eftirlit með ísbjörnum á Íslandi. –
blog.eyjan.is/olinath
„Ekki fór ég á strippstaði.
Ég get auðvitað bara
talað fyrir sjálfan mig en
hvað mig varðar þá kann-
ast ég ekkert við svona
viðskiptahætti.“
n Ármann Þorvaldsson, fyrrverandi
bankastjóri Kaupþings í Lundúnum, um
meintar ferðir starfsmanna Kaupþings á
nektarstaði ásamt viðskiptavinum. – DV
Rússnesk rúlletta
Á
Íslandi deyja árlega um 83
einstaklingar vegna áfeng-
is- og vímuefnaneyslu, beint
eða óbeint. Á milli fjörutíu og
fimmtíu þeirra deyja fyrir aldur fram
vegna áfengis- eða fíkniefnaneyslu,
sem þýðir að þeir deyja fyrir 55 ára
aldur. Áfengisneysla er þar að auki al-
gengasta dánarorsök þeirra sem eru
undir 25 ára aldri, samkvæmt upplýs-
ingum frá SÁÁ.
En hér erum við bara að tala um
tölur, sem segja í raun ekkert. Harm-
inn sem þarna býr að baki er ekki hægt
að skilja með tölfræði. Um helgina dó
ung kona morguninn eftir að hún hélt
upp á 21 árs afmæli sitt. Talið er að það
hafi verið af völdum eitraðra eitur-
lyfja. Um svipað leyti í fyrra dó önnur
ung kona vegna áfengis- og fíkniefna-
neyslu, þá vegna of stórs skammts.
Fyrr í vetur fréttum við af manni sem
dó á vergangi en síðar kom í ljós að
þeir voru þrír útigangsmennirnir sem
létust. Öll þessi mál eru ólík en sorgar-
sagan er mikil. Sennilega verður aldrei
hægt að skilja sársauka þeirra sem
standa þeim næst.
Margir komast kannski upp með að
neyta þessara efna sér að meinalausu,
þeir eru þó allt of margir sem afneita
vandanum sem þeir skapa. Það er mik-
ilvægt að átta sig á því að alkóhólismi
fer ekki í manngreinarálit. Ekki það,
fólk lendir í slysum og verður jafnvel
fyrir miklum skaða vegna neyslunn-
ar hvort sem það er háð efnunum eða
ekki. Stundum vegna neyslu annarra.
Skaðinn er margvíslegur og hann
er ekki persónubundinn. Víða eru fjöl-
skyldur í sárum, því neyslan hefur áhrif
á alla sem standa viðkomandi nærri,
óttast um líf hans, þola hömluleysið og
hylma yfir með honum þegar honum
verður á. Mistökin geta verið smávægi-
leg en stundum eru þau þess eðlis að
lífið verður aldrei samt aftur.
Það er áhætta sem fólk tekur í hvert
sinn sem það neytir vímuefna. Í raun
er það eins og að spila rússneska rúll-
ettu, enginn veit hvað gerist eða hvert
það mun leiða. Engin leið er heldur að
vita hvað ólögleg fíkniefni innihalda,
eins og kom í ljós í síðustu viku þegar
lögreglan varaði við eitruðum eiturlyfj-
um á markaði. Best er að gera sér grein
fyrir því að almennt eru eiturlyf skað-
leg og stórhættuleg og eiga það sam-
merkt að valda dómgreindarbresti og
hömluleysi.
Enda ber allt samfélagið þungar
byrðar vegna áfengis- og vímuefna-
neyslu. Kostnaðurinn er á bilinu 46,4–
49 milljarðar á ári. Má meðal ann-
ars rekja hann til þess að helmingur
þeirra sem komu á bráðamóttöku LSH
um helgar árið 2008 var undir áhrif-
um áfengis og vímuefna, að karlar eru
sextán sinnum líklegri til þess að fá
fangelsisdóm og konur 52 sinnum ef
þau glíma við áfengis- og vímuefna-
vanda og 22 prósent þeirra sem voru
á Vogi árið 2008 þáðu örorkubætur,
sem er 2,5 sinnum meira en almennt
gengur og gerist. Við þetta má bæta að
í umferðinni má rekja níu slys á ári að
meðaltali beint til áfengis- eða vímu-
efnaneyslu sem gerir um 48 prósent af
öllum banaslysum.
Eftir efnahagshrunið er niður-
skurður óumflýjanlegur og þegar hef-
ur verið dregið saman í þjónustu SÁÁ,
innritunum hefur fækkað og álagið
á starfsfólkið hefur aukist, ekki síst á
meðal þeirra sem starfa að meðferð-
inni. Í ljósi þessa veldur það ugg að
minni fjárveitingar hafa verið boðað-
ar til bráðamóttöku sjúkrahúsanna,
sjúkraflutninga, löggæslu og Vogs og
það er spurning hversu mikið sparast
í raun. Kostnaðurinn færist annað og
mun jafnvel aukast ef þetta fólk og að-
standendur þess fá ekki viðunandi að-
stoð. Það er því ekki aðeins skylda okk-
ar gagnvart náunganum að búa svo
um heldur einnig hagsmunir. Vandinn
er til staðar og hann mun ekki hverfa.
Þegar þetta er skrifað bíða um 150
einstaklingar eftir plássi á Vogi. Hver
einn og einasti þeirra er í hættu.
Leiðari
Mun félagið skipta
um lukkudýr?
„Við skulum segja
að svarið sé ís,“ segir
Guðjón M. Þorsteins-
son hjá Körfuknatt-
leiksfélagi Ísafjarðar.
Ísbjörn hefur verið
lukkudýr félagsins en í ljósi frétta
af drápi á ísbirni í vikunni íhugar
félagið að skipta um lukkudýr.
Á heimasíðu félagsins segir að
heimskautarefurinn gæti komið til
greina því hann sé að minnsta kosti
friðaður í griðlandi sínu.
Spurningin
Bókstaflega
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir blaðamaður skrifar„Á Íslandi deyja
árlega um 83 ein-
staklingar vegna áfengis-
og vímuefnaneyslu.
Leyniþræðir
n Ekkert virðist ofsagt um völd
og áhrif Þórólfs Gíslasonar, kaup-
félagsstjóra á Sauðárkróki, innan
Framsóknarflokksins. Hann kallaði
Sigmund Davíð Gunnlaugsson, for-
mann flokksins, og Gunnar Braga
Sveinsson, þingmann úr Skagafirði,
iðulega undir vegg á flokksþingi
Framsóknarflokksins á dögunum.
Þórólfur er náskyldur Davíð Oddssyni
og eru þeir sagðir ræðast við í síma
oft í viku. Davíð og Guðni Ágústs-
son eiga ágætlega skap saman og
sameinast í andstöðu við ESB og
breytingar á kvótakerfinu. Viðbúið er
að Sigmundur Davíð fái línuna hjá
Þórólfi og hinum tveimur, nú þegar
hann er kominn úr fríi frá Kanada.
Stórtjón vegna Davíðs
n Menn velta nú fyrir sér hvort Guð-
björg Matthíasdóttir, athafnakona
í Eyjum, og aðrir í hluthafahópi
Moggans bindi enda á starf Davíðs
Oddssonar ritstjóra í haust þegar tvö
ár verða liðin
frá því hann tók
við starfi sínu. Á
þeim tíma hafa
tapast gríðarlegir
fjármunir og stór
hluti áskrifenda
blaðsins er
flúinn. Því hefur
verið haldið
fram að Davíð hafi engöngu verið
ráðinn til tveggja ára og menn noti
nú tækifærið til að losa sig við hann.
Ritstjórinn er með um 1,5 millj-
ónir króna í mánaðarlaun sem þó
er aðeins dropi í hafið miðað við
rekstrartjónið sem orðið hefur á
starfstíma hans.
Fyrsta fallið
n Þorsteinn Már Baldvinsson, aðal-
eigandi Samherja, er annar hluthafi
í útgáfufélagi Moggans. Þorsteinn
er sá maður úr forystu hinna föllnu
banka sem sleppur hvað best við
rannsókn og óvægna umræðu.
Hann var stjórnarformaður Glitnis
sem féll fyrstur. Komið er á daginn
að bankinn hafði keypt langt um-
fram heimildir í sjálfum sér sem
er saknæmt hvað varðar stjórn
bankans og stjórnenendur. Líklegt
er þó að Þorsteinn sé saklaus í þeim
efnum en hann átti að baki stuttan
feril sem stjórnarformaður þegar
bankinn féll.
Pennar náhirðar
n Innan náhirðar Sjálfstæðisflokks-
ins er helsta tómstundagamanið að
semja bækur um ástæður hrunsins
og vonsku Baugsmanna. Styrmir
Gunnarsson, fyrrverandi ritstjóri, reið
á vaðið með bók sinni. Í kjölfarið
kemur síðan Björn Bjarnason, fyrr-
verandi dómsmálaráðherra, sem
boðar bók um Baugsmálið. Búast
má við hlutlausri úttekt ráðherrans
sem reyndar hraktist af þingi eftir að
hafa árum saman verið heltekinn
af málinu. Nú er svo komið að Óla
Birni Kárasyni varaþingmanni sem
boðar bók um hrunið og hvernig
dómstólar brugðust að hans mati. Þá
kemst hann að þeirri niðurstöðu að
skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis,
þar sem hann sjálfur fær harðan
dóm, sé meingölluð og upphafin
ómaklega af fjölmiðlum.
Sandkorn
tRyGGVaGötu 11, 101 ReyKjaVÍK
Útgáfufélag: DV ehf.
Stjórnarformaður:
Lilja Skaftadóttir
Ritstjórar:
jón trausti Reynisson, jontrausti@dv.is
og Reynir traustason, rt@dv.is
Fréttastjóri:
Ingi Freyr Vilhjálmsson, ingi@dv.is
Ritstjórnarfulltrúi:
jóhann Hauksson, johann@dv.is
Umsjón helgarblaðs:
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir, ingibjorg@dv.is
Umsjón innblaðs:
Ásgeir jónsson, asgeir@dv.is
DV á netinu: dv.is
Aðalnúmer: 512 7000, Ritstjórn: 512 7010,
Áskriftarsími: 512 7080, Auglýsingar: 512 7050.
Smáauglýsingar: 512 7004.
Umbrot: DV. Prentvinnsla: Landsprent. Dreifing: Árvakur.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins
á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
Íslendingar eiga ágæta möguleika á að þróa sameiginleg viðskiptatæki-færi með Indverjum á ýmsum svið-
um. Sterkustu möguleikarnir liggja í
greinum þar sem Íslendingar búa yfir
meiri reynslu og þekkingu en flestar
þjóðir, einsog í sjávarútvegi og orku-
vinnslu. En þeir eru líka til staðar í
skapandi atvinnugreinum einsog af-
þreyingariðnaði, sér í lagi kvikmynd-
um. Þar eiga Íslendingar sannkallaða
vormenn að verki á flestum sviðum
kvikmyndaframleiðslunnar. Önnur
svið, sem við sjáum ekki í dag, munu
örugglega opnast líka í framtíðinni ef
við ræktum tengslin við hið rísandi
efnahagsveldi.
Bollywood – myndræn stóriðja
Ég sat í síðustu viku kvöldstund í
Mumbai með kvikmyndaleikurum,
framleiðendum og dreifingarmógúl-
um úr Bollywood, sem er svar Indverja
við Hollywood, og ræddi möguleika
á samvinnu Indverja og Íslendinga í
þjónustu við hina indversku stóriðju
á sviði kvikmynda. Þar liggja færi til
framtíðar sem gætu orðið svolítil bú-
bót, jafnvel meira, fyrir hinn vaxandi
kvikmyndaiðnað á Íslandi.
Kvikmyndaiðnaður Indverja hef-
ur sannast sagna náð ótrúlegum vexti
á síðustu áratugum. Hvergi í heim-
inum eru gerðar jafnmargar myndir í
fullri lengd og á Indlandi. Heita má að
þær séu framleiddar á færibandi. Stíll-
inn er íburðarmikill, sérindverskur og
gjarnan vafinn dansi og söngvum um
indversk sagnaminni. Fólkið í draum-
heimi Bollywood er einstaklega fal-
legt, yfirleitt velefnað og forskriftin
löguð að eðlilegum draumum þjóðar
sem er að rífa sig upp úr sárri fátækt –
en er stolt af sögu sinni.
Allajafna er náttúran og fegurð
hennar eitt af stefjunum í indversku
fjöldaframleiðslunni. Stór hluti allra
indversku myndanna er tekinn að
mestu leyti þar sem gróðursæl nátt-
úra drýpur af hæðunum ofan við stór-
borgina Mumbai. Ég drap líka niður
fæti í Góa, þar sem Portúgalir réðu
ríkjum fram yfir 1960 og gömlu hipp-
arnir hópuðust til. Þar var kvikmynda-
gerð líka á fullu, ekki síst af því þar
ríkir sterk portúgölsk stemning í húsa-
gerð og umhverfi – og til Góa sækir
kvikmyndaiðnaðurinn tilbreytingu
frá hefðbundinni umgjörð indversku
stóriðjunnar.
Indverjar vilja fjölbreytni
Fjölbreytni er nefnilega það sem neyt-
endur vilja nú fara að sjá í indversku
kvikmyndinni. En öll indverska fram-
leiðslan hefur til skamms tíma átt
sammerkt að hvar sem myndirnar
eru teknar í Indlandi þá er landslagið
og umhverfið eins indverskt og hugs-
ast getur. Kvikmyndajöfurinn Hrafn
Gunnlaugsson hélt yfir mér og sjálfum
sér lærðan fyrirlestur síðkvöld nokk-
urt sumarið 1984 um kvikmyndalög-
sögu. Ég skrifaði raunar upp úr hon-
um löngu gleymda ritstjórnargrein
í blað sem ég stýrði þá um nokkurra
ára skeið. Hrafn prentaði þá rækilega
inn í minn haus, að það gildir eins um
landslag í kvikmyndum og allt annað:
Það sem af er tekið eyðist við notkun.
Þetta eru indverskir kvikmynda-
framleiðendur að finna hjá þeim
sem horfa á kvikmyndir í stórríkinu.
Neytendur vilja fá meiri fjölbreytni
inn í kvikmyndirnar sínar, en halda
þeim áfram í kringum sömu dans- og
sagna stefin. Þeir eru orðnir þreyttir á
að allar kvikmyndir Bollywood gerist í
svipuðu umhverfi og eru heldur ekki á
móti því að skjóta leikurum með öðru
vísi yfirbragði inn í ævintýrin á skján-
um. Má í því sambandi nefna að há-
vaxinn og glæsilegur fulltrúi Íslands
sem stýrir sendiráðinu í Delhí fær
reglulega tilboð um að láta sér bregða
fyrir í aukahlutverkum sem sýnir
að veruleikinn tekur stundum fram
handritunum sjálfum.
Kvikmyndakrafturinn íslenski
Í þessu liggja tækifæri fyrir íslenska
kvikmyndaiðnaðinn. Ísland er ger-
ólíkt Indlandi. Hér eru nakin fjöll, víð-
feðmir jöklar, skóglaust land, eyði-
merkur og úfið haf. Borgir og bæir eru
allt öðru vísi en á Indlandi. Við eigum
líka fjölda góðra leikara sem ráða við
hvaða verkefni sem er. Jafnhliða hefur
vaxið upp á Íslandi mjög öflugur kvik-
myndaiðnaður, sem vinnur hratt og
vel við erfiðar aðstæður, og hefur upp-
skorið hrós fyrir að ljúka verkefnum
á tíma. Hann er vanur því að taka að
sér þjónustu við erlend kvikmynda-
fyrirtæki, jafnt stór verkefni sem lítil.
Sömuleiðis eigum við fyrirtæki sem
sinna eftirvinnslu kvikmynda, sem
eru á heimsmælikvarða þó lítil séu.
Við eigum meira að segja indverska
veitingamenn sem eru í fremstu röð
– en eitt af því sem mínir ágætu við-
mælendur frá Bollywood sögðu að
væri algjört skilyrði fyrir að ferðast í
fjarlægt land er völ á góðum indversk-
um kosti.
Sum lönd eru þegar farin að kasta
netum sínum sérstaklega fyrir Bolly-
wood. Það er ekki aðeins eftir töku-
liðinu sjálfu og tekjum vegna þess
að slægjast, heldur ferðast unnend-
ur stjarnanna í Bollywood þúsund-
um saman á tökustaði utan Indlands
– og styrkja efnahag viðkomandi
lands dyggilega. Lönd sem eru að ná
árangri á þessu sviði eru til dæmis
Macao, sem málvinir mínir í Mumbai
sögðu að byði þeim ævintýralegar
ívilnanir til að ryðja sér brautina inn
á tökumarkað heimsins. Nýja-Sjáland
markaðssetur sig sem kvikmynda-
land, og hið indverska Bollywood
sækir þangað í ríkum mæli. Bretar,
þar sem stór indverskur minnihluti
með sterkan kaupmátt er sólginn í
Bollywood-myndir, leggja mikið á sig
til að fá til sín hluta af hinni indversku
kvikmyndaköku. Sjálfir sögðu þeir
mér að Sviss væri orðið eitt af stærstu
löndunum fyrir Bollywood-myndir
utan Indlands – ekki sökum ívilnana
heldur náttúrufegurðar.
Útrás Bollywood er því gott tæki-
færi fyrir íslenskan kvikmyndaiðnað
og rétt að grípa það sem fyrst.
Íslenskur kvikmyndakraftur
og stóriðjan í Bollywood
Kjallari
Össur Skarphéðinsson
utanríkisráðherra skrifar í Mumbai
undir Bollywood-hæðum