Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.2012, Qupperneq 11

Fréttir 11Mánudagur 27. febrúar 2012
legókallar með mitti og brjóst
en legófígúrur hafa almennt mjög
kubbslegt útlit.
„Stelpur hafa áhuga á að hanga
á kaffihúsum með vinkonum sín-
um eftir að hafa innréttað heimilið
smekklega, farið á snyrtistofu og hlúð
að dýrunum. Þær umgangast ekki hitt
kynið,“ les Sóley út úr þessu. „Strák-
ar hafa hins vegar margvísleg áhuga-
mál og geta þess vegna valið milli Star
Wars-, City-, Ninjago-, tækni-, risa-
eðlu- og fjölda annarra tegunda legó.
Þessar ólíku vörur Lego eru flestar í
fullkomnu samræmi við samþykkt
hlutverk karla. Þeir eiga það þó sam-
eiginlegt með stelpunum að umgang-
ast helst ekki hitt kynið.“
Ímyndin hefur breyst
Í því samhengi bendir hún á að ef
farið er inn á heimasíðu Lego og
allir flokkar valdir þá koma upp 22
mismunandi flokkar og þar af einn
sem er merktur stelpum. „Fyrir
hverja eru þá hinir flokkarnir?
Ímyndin sem Lego lagði upphaf-
lega upp með var að legó væru litl-
ir kubbar sem hver sem er gæti gert
hvað sem er með. Þetta var eins og
að vera með autt blað og liti en það
hefur þróast í þessa átt með áhrifum
markaðsafla á fyrirtækið og breyttu
samfélagi. Með aukinni þátttöku í
markaðsvæddu samfélagi hafa leið-
beiningarnar orðið skýrari varð-
andi það hvernig á að leika sér með
kubba. Þar með er búið að breyta
eðli legó sem er nú með forskrift um
það hvernig maður býr það til og
beitir því. Sem líkist því svolítið að
taka blaðið af barninu og rétta því
litabók með númerum í.“
Samspil samfélags og fyrirtækis
Sóley segir að þessi þróun sé búin að
eiga sér stað í langan tíma. „Á sama
tíma hefur orðið þróun í samfélaginu
þar sem staðalmyndir hafa verið að
styrkjast. Ég er hvorki að segja að það
sé Lego að kenna né að Lego sé fórn-
arlamb þess. Þetta er samspil sam-
félags og fyrirtækis og margt annað
spilar þar rullu. Þetta er bara flókinn
heimur sem við lifum í en þessi þróun
er merkileg.
Ef hægt væri að benda á hvenær
eða hvernig þetta hófst væri þetta
sennilega einfaldara viðfangs. Ein-
hvern tímann fór Lego að tengja
sig við þekktar bíómyndir og önnur
vörumerki. Þannig að þegar Pirates of
the Caribbean varð vinsæl var búið til
Pirates of the Caribbean-legó en ekki
sjóræningjalegó. Þegar krakkarnir fá
þessa karaktera sem voru skapaðir
fyrir kvikmyndina í hendurnar eiga
þeir erfiðara með að skapa sinn eig-
in sjóræningja og „fantasera“ um það
hvað hann gerir, hvernig hann aktar
og leikur sér. Söguþráðurinn fylgdi
nefnilega kaupunum.
Með tímanum fór Lego líka að
markaðssetja vörurnar fyrir stráka og
stelpurnar hurfu úr auglýsingum sem
áður var beint til beggja kynja. Og
með tæknivæðingu legó hafa strákar
leitað meira í legó. Tæknivæðingin
höfðar meira til þeirra af því að hún
fellur betur að kynhlutverkum þeirra.
Það er einn þáttur í þessu.“
Endurspeglar glansheiminn
Sóley segir að ef allt annað væri tek-
ið út og Lego væri aðeins að reyna að
höfða til stelpna til að vega upp á móti
tækninni þá væri það gott og vel. „Það
er samt eitthvað sem mér finnst að
Lego ætti að skoða í víðara samhengi.
Þessi leið sem þeir ákveða að fara
núna er svolítið sambærileg því að ef
einhver hefur hlutgert annað kynið
þá leiðrétti hann það með því að hlut-
gera hitt kynið líka í stað þess að hlut-
gera engan. Ég er ekki að segja að það
sé það sem Lego er að gera en mér
finnst þessi nýja lína alveg ofsalega
steríótýpísk. Ég held að hún höfði
ekki til mjög breiðs hóps stelpna.“
Þá segir Sóley að þessi lína sé ekki
ögrandi, en hún telur að þroskaleik-
föng eigi að ögra sköpunarkraftin-
um. „Þú býrð til heimili, dýrabúgarð
eða snyrtistofu alveg eins og þú býrð
til Harry Potter-, eða löggulegó. Það
eru samt alltaf ákveðin módel sem
þú hefur í höndunum. Þú færð ekki
lengur bara kubba í hendurnar sem
þú getur svo ákveðið hvað þig langar
að gera við – dýrabúgarð, arkitekta-
stofu eða eitthvað allt annað – held-
ur færðu leiðbeiningar sem leiða þig
áfram frá kubbi eitt til þess síðasta.
Það getur verið þroskandi á sama
hátt og það er þroskandi að lita í lita-
bók en það var ekki það sem Lego
lagði upp með hér áður fyrr.
Og það er allt í lagi að staldra við
og velta staðalímyndum og birtingar-
myndum kynjanna fyrir sér. Þegar
legófígúrur fyrir stelpur eru orðnar
mittismjóar og komnar með brjóst
þá velti ég því fyrir mér af hverju
það er. Þetta minnir á poppmynd-
böndin þar sem karlarnir eru af öll-
um stærðum og gerðum en konurnar
eru mittismjóar með stór brjóst. Það
eru gerðar allt aðrar kröfur til útlits
kvenna en karla. Ég man til dæmis
eftir kvikmynd þar sem Danny De-
Vito var með leggjalangri leikkonu
sem leit út eins og fyrirsæta en eng-
um þótti neitt athugavert við það.
Mittismjóar legófígúrur fyrir
stelpur og kubbslaga legókarlar fyr-
ir stráka endurspegla þessar staðal-
myndir í glansheiminum og eru hluti
af þróun uppeldisumhverfis barna.“
n Sóley Tómasdóttir segir að leikföng hafi áhrif á það hvernig börn þroski með sér áhugamál og tækifæri n Stöðug skilaboð um hlutverk kynjanna
Sóley spyr:
n Leggja skapandi leikföng grunn að
skapandi samfélagi?
n Leggja leikföng með stífum leik-
reglum grunn að samfélagi með stífum
hlutverkum?
n Leggja fastmótuð kynhlutverk grunn
að jafnréttissamfélagi?
Friends-línan Stelpurnar eru ekki með þetta kubbslega útlit sem einkennir legókalla
heldur með mitti auk þess sem það vottar fyrir brjóstum.
Flokkurinn geri
hreint fyrir sín-
um dyrum
„Það var þung undiralda á
flokksráðsfundi VG og mikil
pressa á forystu flokksins að
gera hreint fyrir sínum dyrum
sem fyrst hvað ESB-viðræður
varðar og sjá til þess að þeim
ljúki með góðum fyrirvara áður
en undirbúningur hefst fyrir
þingkosningar á komandi næsta
ári,“ segir Jón Bjarnason á blogg-
síðu sinni. Hann segir að flokks-
mönnum VG sé ljóst að ESB-
málinu verði að ljúka fyrir næstu
alþingiskosningar. Hann hafi
lagt til að kosið verði um ESB í
sumar og að Ögmundur Jónas-
son hafi lýst þeirri skoðun sinni
að Alþingi þurfi að ákveða dag-
setningu fyrir lok viðræðnanna
sem yrði að ljúka vel fyrir næstu
alþingiskosningar. „Fleiri fund-
armenn tóku undir þessar skoð-
anir okkar Ögmundar en enginn
andmælti þeim.“
„Órökstuddar
fullyrðingar“
„Það er ekki forsvaranlegt að
setja fram órökstuddar fullyrð-
ingar af þessu tagi, sem kasta
rýrð á Alþingi og þá sem tóku
þátt í mótmælunum á sínum
tíma,“ segir Ögmundur Jónas-
son, innanríkisráðherra í sam-
tali viðvefmiðilinn Smuguna að-
spurður um ummæli Geirs Jóns
Þórissonar, fyrrverandi yfirlög-
regluþjóns í Reykjavík. Geir Jón,
sem nú vinnur að rannsókn á
búsáhaldabyltingunni, segist
hafa heimildir fyrir því að þing-
menn hafi stýrt mótmælunum
við Alþingishúsið dagana 20. og
21. janúar, eins og greint er frá
framar í blaðinu. Frá því greindi
hann í þættinum Sprengisandi á
Bylgjunni á sunnudag.
Ögmundur segir það vera af-
skræmingu á mótmælunum að
halda því fram að þeir þúsundir
einstaklinga sem mótmæltu hafi
verið handbendi einhvers. „En
sem betur fer tókst yfirleitt að
stuðla að því að friðurinn héldist
og átti Geir Jón ekki síst þátt í því
sjálfur. Mér finnst því dapurlegt
að þegar hann nú stígur út úr
lögreglunni að hann setji fram
staðhæfingar sem eru til þess
fallnar að ýfa upp gömul sár,“
segir Ögmundur.