Dagblaðið Vísir - DV - 22.08.2011, Side 16

16 | Erlent 22. ágúst 2011 Mánudagur
A
vraham Berkovici, gull-
smiður sem lifði helför-
ina af, er á meðal þeirra
mótmælenda sem krefjast
félagslegra umbóta í Ísra-
el. „Þetta land hefur gleymt okkur.
Eftirlaun eru lág, sjúkrahús yfirfull
og leiga og fæði eru dýr. Margir þeir
sem lifðu helförina af búa við fátækt í
Ísrael í dag,“ sagði Berkovici.
Íbúar í Ísrael hafa mótmælt
bágum efnahagskjörum í tæpan
mánuð. Upphaflega slógu nokkr-
ir einstaklingar upp tjaldbúðum við
Rothschild-breiðgötuna í Tel-Aviv en
mótmælin uxu hratt og hafa hundr-
uð þúsunda Ísraelsbúa tekið þátt í
mótmælunum. Mótmælendur eru
af mjög svo fjölbreyttum toga. Ein-
stæðar mæður, bændur, nemendur
og læknar eru á meðal mótmælenda.
Reiðustu mótmælendurnir eru hins
vegar þeir sem hafa þurft að gegna
herþjónustu, borga skatta og greiða
skuldir sínar og standa því uppi með
ekkert í höndunum við lok hvers
mánaðar.
„Við eigum á hættu að verða að
þriðja heims ríki,“ segir Dan Ban-
David, sérfræðingur í vexti hagkerfa.
Ben-David hefur í áratugi varað við
hnignun Ísraelsríkis. Árlega gerir
hann skýrslur um ástand þjóðarinn-
ar og þær verða svartari með hverju
árinu. Hann segir að fátækt snerti
um 20 prósent íbúa landsins, þátt-
taka á vinnumarkaði sé rétt um 57
prósent og meðalfjöldi skólabarna
í hverjum bekk sé 39. Þá fara útgöld
til velferðarmála lækkandi á meðan
útgjöld til hernaðar séu ein af þeim
hæstu í heiminum.
90 prósent Ísraelsmanna
styðja mótmælin
„Það er engin tilviljun að mótmælin
hófust í sömu viku og lög sem banna
fólki að sniðganga ísraelskar vörur
voru samþykkt. Fólkið áttar sig á að
lýðræði fer stöðugt minnkandi í Ísra-
el,“ segir Assaf Levi en í síðasta mán-
uði voru umrædd lög samþykkt til
að bregðast við algengum aðferð-
um mótmælenda sem vilja stöðva
vöxt landnemabyggða. Levi er ósátt-
ur við að hinir öfgasinnuðu fái sínu
framgengt í Ísrael. „Við viljum stöðva
þetta ferli. Við viljum ekki afhenda
Ísrael öfgamönnum,“ segir Levi.
Hægrimenn í Ísrael hafa reynt að
gera lítið úr mótmælunum með því
að kalla leiðtoga þeirra anarkista,
kommúnista, róttæka vinstrimenn
og „vatnspípureykjandi sushi-ætur“.
Sú herferð virðist ekki skila neinum
árangri en yfir 78 tjaldbúðir hafa ver-
ið reistar með tæplega 3.400 tjöld-
um og tugþúsundum mótmælenda.
Samkvæmt skoðanakönnunum
njóta mótmælin stuðnings 90 pró-
senta íbúanna.
Benjamin Netanyahu, forsætis-
ráðherra Ísraels, hefur brugðist við
mótmælunum með því meðal ann-
ars að skipa nefnd sérfræðinga og
fresta hækkunum á bensínverði. Þá
útilokar Reuven Rivlin, forseti Ísra-
elsþings, ekki nýjar þingkosningar.
Ný félagshreyfing gæti þar mögulega
fengið 15 prósent atkvæða í kosning-
unum.
Hræða fólk frá því að krefjast
réttar síns
Stjórnmál í Ísrael hafa fyrst og frest
snúist um að geta varist hryðjuver-
kaárásum, einkum frá Palestínu-
mönnum. Þannig töpuðu vinstri-
flokkar fylgi í kjölfar misheppnaðra
tilrauna til að semja um frið fyrir
botni Miðjarðarhafs. Efnahagsmál
hafa hins vegar oftar en ekki fallið í
skugga deilnanna.
„Pólitíkusarnir hafa reynt að
sannfæra okkur um að deilurnar
við Palestínumenn séu eina vanda-
málið. Þeir vilja hræða okkur þeg-
ar þeir tala um yfirvofandi árás frá
Íran og að við gætum átt von á ann-
arri helför. Það er þeirra leið til halda
okkur frá því að krefjast réttar okk-
ar,“ segir Stav Shafir, einn forsprakka
mótmælanna á meðan eldri maður
klappar henni á öxlina og segir: „Ég
hef beðið eftir manneskju eins og
þér, alla mína ævi.“
Athygli vakti hins vegar þeg-
ar harðlínu-rétttrúnaðarrabbíni og
ísraelskt-arabískt skáld stóðu saman
á sviði og ávörpuðu hundruð þús-
unda manna í borginni Safed. Vana-
lega beina rabbínar í borginni því til
íbúanna að leigja aröbum ekki hús-
næði en nú sitja gyðingar og arabar
saman í tjaldbúðunum og mótmæla.
„Við stöndum öll sameinuð í bar-
áttu okkar fyrir félagslegu réttlæti,
janfrétti, friði og bræðralagi,“ sagði
skáldið við mikinn fögnuð marg-
mennis.
Talað er um nýjan samfélags-
anda sem brjóti niður ýmsa tálma
samfélagsins. Meira að segja binda
sumir von við að þessi barátta mót-
mælendanna geti vísað veginn fyrir
friðarviðræður við Palestínumenn.
Ef hundruð þúsunda mótmælenda
geti streymt út á götur til að krefjast
félagslegs réttlætis, hví þá ekki líka til
að krefjast friðar?
Brotthætt ástand
Þrátt fyrir bjartsýni sumra mótmæl-
enda er enn langt í friðinn. Ákveð-
ið var að slá af mótmæli sem áttu að
fara fram um helgina vegna árása
Palestínumanna á ísraelska rútu síð-
astliðinn fimmtudag. Forsprakkar
mótmælanna blésu mótmælin af í
virðingarskyni við fórnarlömbin og
lýstu yfir samúð sinni við aðstand-
endur. Hins vegar breyti árásin engu
í landinu og því muni byltingin halda
áfram.
Árásin átti sér stað skammt frá
bænum Eliat við Rauðahaf og fór-
ust sex óbreyttir borgarar og tveir
hermenn í árásinni. Ísrael svaraði
henni með því að drepa sjö meinta
skotárásarmenn og þá voru loft-
árásir gerðar á bæinn Rafah á Gaza-
svæðinu, nálægt landamærunum
við Egyptaland. Talið er að sjö Pal-
estínumenn hafi fallið í þeim árás-
um og eru háttsettur andspyrnufor-
ingi og þriggja ára barn sögð vera
þeirra á meðal. Þeirri árás var svarað
og skutu Palestínumenn eldflaugum
frá Gaza-svæðinu á bæinn Ashdod.
Einn maður særðist alvarlega í árás-
inni.
Árásirnar sýna að ástandið í
Palestínu er brotthætt nú þegar
Palestínumenn sækjast eftir við-
urkenningu á sjálfstæðu ríki. Palest-
ínumenn vilja byggja ríki sitt á því
landsvæði sem þeir höfðu til um-
ráða fyrir sex daga stríðið en ólíklegt
er að Ísraelsmenn muni nokkurn
tímann sætta sig við þá lausn. Til að
bæta gráu ofan á svart er eyðimörkin
á Sínaí-skaga nánast stjórnlaus eftir
byltinguna í Egyptalandi fyrr á árinu.
Gyðingar og arabar
mótmæla saman
n Fjölbreyttur hópur Ísraelsmanna krefst félagslegra umbóta n Deilur við Palestínumenn
notaðar til að beina hugum fólks frá efnahagsvandanum n Mótmælendur dreymir um frið„Margir þeir sem lifðu
helförina af búa við
fátækt í Ísrael í dag.
Björn Reynir Halldórsson
bjornreynir@dv.is
Ísrael
Fjölmenn mótmæli Hundruð
þúsunda Ísraelsmanna krefjast
umbóta í landinu. MynD ReuteRs