Dagblaðið Vísir - DV - 28.09.2011, Blaðsíða 11

Fréttir | 11Miðvikudagur 28. september 2011
þætti þetta gaman og það sé æðislegt
að eiga fullt af peningum, flottan bíl og
fara til útlanda finn ég til með þeim. Jú,
við sem erum í vændi segjum þetta, en
það er ekki satt.
Við erum svo miklir leikarar, við
erum alltaf að segja við þá hvað þeir
séu æðislegir, með stærsta og flott-
asta tittlinginn. Lygin er svo mikil að
það er viðbjóður, enda eru þeir búnir
að borga þér fyrir að ljúga að sér. En
þeir myndu aldrei viðurkenna það fyrir
sjálfum sér.
Það er svo margt í kringum þetta
sem er svo ljótt og í raun algjör við-
bjóður. Það er absúrd hvernig fólk get-
ur komið fram við aðra. Ég veit ekki
hvernig hægt er að lýsa þessu,“ segir
hún vanmáttug.
„Ég á þig núna“
Til að byrja einhvers staðar segist hún
hafa lifað í stöðugum ótta á meðan
hún var í vændi. „Ég óttaðist um líf mitt
þegar ókunnugur maður kom hingað
sem ég vissi ekki hvernig væri. Ég hef
lent í tveimur sem voru virkilegir hrott-
ar,“ segir hún og tekur dæmi: „Í þessum
bransa kostar það meira ef þú ætlar að
fá anal og sumar gera það ekki. Einn
bað um þetta en ég sagði nei. Jú, hann
vildi borga fimmtán þúsund í viðbót en
ég vildi þetta ekki. En þegar við vorum
byrjuð sneri hann mér við og tók mig.
Þetta var það sem hann ætlaði sér svo
hann tók það bara.
Svona var þetta stundum. Ef ég ætl-
aði að kvarta eða stoppa eitthvað af var
mér sagt að halda kjafti, þeir væru bún-
ir að borga fyrir þetta og ég væri drusla
sem þeir mættu gera það við sem þeir
vildu.“ „Ég má þetta,“ sögðu þeir, „ég á
þig núna.“
Kúnnarnir
Sem betur fer voru þeir fæstir svona en
það að þessir menn hafi verið þarna
inni á milli hélt óttanum við í henni. Til
dæmis voru eldri menn sjaldan með
sérkröfur, það átti frekar við um þá sem
voru í yngri kantinum. En það voru
þó alltaf einhverjir sem báðu um eitt-
hvað sérstakt. „Sumir vildu að ég væri
sakleysisleg í útliti og lítið máluð. Aðrir
vildu að ég klæddi mig eins og hóra og
væri mikið máluð, í háum sokkum, al-
klædd rauðu eða svörtu eða eitthvað.“
Þess vegna var gott að vera í sambandi
við aðrar konur í bransanum, til að fá
nýjar hugmyndir, eins og ein sagði.
Flestir voru ósköp venjulegir menn
og langflestir þeirra voru giftir. Í kúnn-
ahópnum var smiður, bóndi, vöru-
bílstjóri, sjómaður, lögreglumaður,
sérsveitarmaður, lögfræðingur, fram-
kvæmdastjóri og svo mætti lengi telja.
„Þetta er alls staðar. Það skiptir engu
máli hvaða stétt er um að ræða.
Ég vissi náttúrulega ýmislegt um
þá og þeirra heimilisvenjur, rifrildin
við konuna, sumarfríin og annað slíkt.
Allavega tveir komu af því að konurnar
þeirra voru veikar. Þeir elskuðu þær
en þar sem þær voru sjúkar var ekkert
kynlíf í boði heima. Einu sinni spurði
ég einn sem var ungur og myndarleg-
ur af hverju hann væri að þessu og þá
sagðist hann ekki vilja vera í sambandi
og ekki nenna neinu veseni. Honum
fannst þetta bara þægilegt.“
Sárt að sjá þá með fjölskyldunni
„Þeir sögðu mér frá sér af því að þeir
höfðu þetta á mig. Hér var kona með
tvö börn og þeir báru versta og ljótasta
leyndarmál lífs míns. Þeir vissu sem
var að ég myndi aldrei gefa upp mína
kúnna.“
Ástæðan er einföld. „Ég væri að
koma upp um sjálfa mig í leiðinni. Ef
fjölskyldan veit ekki af þessu tekur þú
ekki slíka áhættu,“ en samkvæmt lög-
um er ólöglegt að kaupa vændi en það
er ekki refsivert að selja það.
„Ég sé ekki alveg hvernig þessi lög
eiga að hjálpa okkur. Ekki nema bara
að því leyti að ég verð ekki dæmd, því
ég dæmi mig nógu hart sjálf. Enda hef
ég aldrei nafngreint þessa menn. En
ég sé þá stundum í blöðunum og sjón-
varpinu jafnvel.
Á sínum tíma mætti ég þeim líka
á förnum vegi, rakst á þá úti í búð þar
sem þeir voru með fjölskyldunni. Það
var rosalega sárt. Ég upplifði mig sem
vondu manneskjuna og hugsaði: Guð
minn góður, hvað er ég búin að gera?
Af því að þetta voru bara venjulegir
fjölskyldumenn. Það flaug allt mögu-
legt í gegnum hausinn á manni.“
Skömmin var hans
Í dag horfir það öðruvísi við. Síðasta
sumar mætti hún einum sem var alltaf
frekur og með stæla við hana úti í búð.
Hún var að raða í pokann í Bónus þeg-
ar hún sá að hann var á næsta kassa.
„Ég leit framan í hann og hann sá mig
en leit strax undan. „Líttu aftur upp,“
hugsaði ég og starði á hann á með-
an hann tíndi vörurnar upp í pokann
en hann gat ekki litið á mig og fannst
þetta greinilega alveg hrikalega óþægi-
legt. En ég var búin að vinna það vel úr
þessu að ég var farin að bera smá virð-
ingu fyrir sjálfri mér og vildi að hann
horfði í augu mín. Hans var skömm-
in, ekki mín. En hann gat það ekki og
starði í gólfið á meðan hann gekk fram
hjá mér og út úr búðinni.“
Þetta var einn af þeim sem voru
stöðugt að reyna að prútta um verðið.
„Hann vissi það vel að það þýddi ekk-
ert að prútta við mig en hann reyndi
það alltaf, hótaði því að hringja ann-
að ef það gekk ekki og heimtaði að fá
sinn klukkutíma. Ég skyldi bara vera að
í klukkutíma fyrst hann hefði borgað
fyrir það.“
Missti máttinn
Einu sinni kom hann með lítið brúnt
lyfjaglas og sagði henni að hnusa af
því. Um leið og hún gerði það missti
hún máttinn í líkamanum. „Ég hef
sjaldan orðið eins hrædd á ævi minni.
Ég gat ekki talað en var eitthvað að
reyna að spyrja hvað þetta væri, hvað
hefði gerst. Hann hló og fannst þetta
ferlega fyndið, sagði að þetta væri mér
að kenna því ég hefði ekki átt að hnusa
upp úr glasinu heldur aðeins að lykta
úr því. Í kjölfarið varð ég rosalega reið
því ég fann að ég hafði enga stjórn.
Ég þoldi hann aldrei eftir þetta en
ég tók hann samt aftur. Þó að það væri
erfitt réttlætti ég það fyrir sjálfri mér
með því að ég gæti þá hirt af honum
peningana.“
Sá versti
Verstur var samt sjúkraflutninga-
maðurinn. Þeir komu reyndar báðir
frá vinkonunni sem fékk hana með
sér í vændið. Sú átti það til að senda
slæma kúnna til hennar.
En sjúkraflutningamaðurinn var
svo dómínerandi, með skipanir og
læti. Átti það líka til að vera ljótur við
hana. Vert er að árétta það að kaflinn
sem kemur hér á eftir er ekki fyrir við-
kvæma.
Einu sinni kom hann inn og skip-
aði henni að afklæðast, sem hún gerði.
Sagði henni svo að leggjast í rúmið og
hún gerði það. „Skipaði mér svo að
leggjast á bakið með hausinn út af.“
Sýndi síðan slíka tilburði að henni lá
við köfnun.
„Ég var að kafna og barðist um á
hæl og hnakka en hann sagðist ekki
vera búinn að ljúka sér af heldur
myndi hann láta mig vita þegar hann
ætlaði að hætta.
Á endanum komst ég undan og
sneri mér við en sá svo út undan mér
að hann var að klæða sig í gúmmí-
hanska. Hann skipaði mér að leggjast
á magann en ég spurði hvað hann
væri að fara að gera. Hann sagði að
það kæmi mér ekki við og skipaði mér
að leggjast á magann. Ég neitaði, vildi
vita hvað hann ætlaði að gera, en hann
sagðist ekki hafa boðið mér að tala. „Þú
skalt grjóthalda kjafti,“ sagði hann og
hélt svo áfram að misþyrma mér. Þeg-
ar ég reyndi að mótmæla tók hann fyr-
ir munninn á mér og sagðist ekki hafa
gefið mér leyfi fyrir því að tala. Þetta var
algjör viðbjóður.“
Varð vinkona systur hans
Hún leitaði sér aldrei hjálpar og sagði
engum frá þessu eða öðrum slíkum at-
vikum. „Ég hefði aldrei viðurkennt að
það væri eitthvað svona að. Þegar þú
ert komin á þennan stað reynir þú að
fegra hann fyrir þeim sem vita. Ég gat
ekki sagt frá þessu.“
Þannig að þegar hann fór sat hún
ein eftir, tók af rúminu, bölvaði og
ragnaði, setti í þvottavél og fór í sturtu
þar sem hún skrúbbaði sig vel og vand-
lega, grenjaði og setti svo upp andlitið
áður en börnin komu heim og hún
gaf þeim að borða. Grét sig svo í svefn
næstu nætur.
„Seinna eignaðist ég vinkonu sem
talaði um bróður sinn og nefndi hann
á nafn. Ég kannaðist við nafnið en kom
því ekki fyrir mig. Hann var að fara að
gifta sig og systir hans gladdist mjög
því konan hans var svo æðisleg og
stelpurnar þeirra algjörir gullmolar.
Síðan kveikti ég á perunni, þá var þetta
hann. Þannig að ég lokaði eiginlega á
hana um tíma.“
Einn borgaði tvöfalt, annar fékk
þráhyggju
Kúnnarnir voru jafn misjafnir og þeir
voru margir en eftir á að hyggja segir
hún að þetta hafi allt verið jafn brengl-
að.
Einn borgaði alltaf tvöfalt, því henni
fannst hann svo leiðinlegur að hún
vildi ekki fá hann og reyndi að hrekja
hann í burtu með þessu. „En hann var
bara alveg til í þetta og borgaði 70.000
krónur fyrir klukkutímann. Það var svo
skrýtið með hann að hann lagði alltaf
inn á mig áður en hann kom.“
Enn annar fékk þráhyggju og
hringdi stöðugt þar til hún skipti um
símanúmer. „Hann sat um mig og það
var mjög óhugnanlegt. Líka af því að
ég gat ekki útskýrt það fyrir neinum
af hverju hann væri svona heltekinn
af mér. Ég sagðist ekki vita hver hann
væri eða af hverju hann hringdi allar
nætur.“
Keyptu allir sömu konuna
Einu sinni kviknuðu tilfinningar gagn-
vart einum kúnnanum. Það er hætt-
an ef þeir fara að spjalla of mikið. Sú
upplifun var gagnkvæm en þetta hefði
aldrei gengið, segir hún. „Hvar er
sjálfsvirðing hans?“ spyr hún. „Hvað
finnst honum um konur ef hann er að
kaupa vændi?“
Hún gekk þó aldrei eins langt og
vinkona hennar sem gaf einum frítt af
því að henni fannst hann svo æðisleg-
ur. „Ég hefði aldrei gert það,“ segir hún
og hlær.
En aftur að kúnnunum. Fæstir
hugsuðu út í það sem þeir voru að
gera, segir hún. „En ég held samt að
sumir hafi vitað það því að þeir komu
með einhverjar afsakanir fyrir því. Af
hverju væru þeir að afsaka sig ef þeim
þætti þetta í lagi?“
Aðrir voru með svipuð viðhorf og
félagi hennar sem stærði sig af því að
þrír vinir hefðu farið saman og feng-
ið einkadans og vændi en ekki þurft
að borga nema 90.000 krónur fyrir.
Hann hló en henni var ekki skemmt.
Henni er fyrirmunað að skilja hvernig
þeir gátu allir farið saman, hver á eftir
öðrum og keypt vændi af sömu konu.
„Mikið fann ég til með henni.“
Þráði viðurkenningu
Oft velti hún því fyrir sér hvernig hún
gæti gert þetta. „Mér fannst ég fá stað-
festingu á því að ég væri drusla fyrst
ég gæti þetta. Systur mínar gætu þetta
aldrei.
En þegar ég hugsa til baka, þá hefur
líf mitt einkennst af því að ég var brot-
in niður sem barn. Ég missti allar varn-
ir, tilfinningu fyrir norminu og virð-
inguna fyrir sjálfri mér.“
Stundum hætti hún í smátíma en
fór síðan aftur af stað. „Það er erfitt að
losa sig út úr vændi. Peningavandræð-
in halda áfram og þú saknar einhvers
án þess að gera þér grein fyrir því hvers
þú saknar. Áður en ég vann úr mín-
um málum þráði ég viðurkenningu og
innst inni fannst mér ákveðin upphefð
í því að einhver vildi mig og væri tilbú-
inn að borga fyrir mig. Mér fannst ég
svo lélegur pappír.“
„Þetta eru grey“
En það var ekki eins og hún fengi mikið
út úr þessu sjálf. Vændið gekk út á að
fullnægja þeirra þörfum. Og oft vildu
þeir koma samstundis. „Yfirleitt gekk
það ekki því börnin mín voru heima.
En þar sem þeir litu ekki á það sem
sitt vandamál kipptu þeir sér ekkert
upp við það. Einu sinni var ég að út-
skýra það fyrir einum að hann gæti
ekki komið því sonur minn væri veik-
ur. Hann sagði að það skipti engu máli
því við yrðum ekkert inni hjá honum.
Sumir svifust einskis.
En þegar ég hugsa um það þá eru
meira að segja þessir kurteisu og tillits-
sömu ekkert minna brenglaðir. Þetta er
allt brenglað.“
Hún leggur þó ekki fæð á þá. „Þetta
eru grey. Karlmenn sem kaupa vændi
koma greinilega úr brotnum aðstæð-
um, hafa lent í því að það var brotið á
þeim eða eitthvað er ekki eins og það
á að vera. Sjálfsvirðingin er ekki nógu
góð.“
Fjárhagsstaðan lagaðist en geð-
heilsunni hrakaði
Fjárhagur hennar vænkaðist, hún gat
loks greitt af reikningum, keypt skóla-
máltíðir fyrir börnin og annað sem þau
vantaði. „Það var ekki eins og ég væri
alltaf í nýjum fötum eða að spreða í
sjálfa mig. Allir peningarnir fóru beint
í börnin. Loksins gat ég veitt þeim það
sem þau þurftu. Það var ákveðin frið-
þæging sem fólst í því.“
Með tímanum grynnkaði á skuld-
unum og lán duttu út. Börnin komust á
unglingsárin og fóru að vinna á sumr-
in. Staðan batnaði. Sem betur fer því
vændið var farið að taka sinn toll. „Ég
gat ekki meira. Ég var komin með hálf-
gerða fælni gagnvart fólki og leið illa
í margmenni því ég var alltaf hrædd
um að rekast á einhvern eða tala af
mér. Eins óttaðist ég að einhver færi að
spyrja hvar ég fengi peninga.“
Hana grunar til dæmis að dóttir
hennar hafi haft einhverja tilfinningu
fyrir þessu. Hún var þrettán og spurði
reglulega af hverju þær gætu leyft sér
ýmislegt sem þær gátu ekki áður.
Fann ekki fyrir ástinni
Þetta tvöfalda líf tekur á. Hún var farin
að fjarlægjast allt og alla. „Ég var ein-
angruð, heltekin af sjálfsásökunum og
vantrausti gagnvart fólki. Undir það
síðasta horfði ég á börnin mín sem ég
vissi að ég elskaði út af lífinu en fann
ekki fyrir því. Ég var orðin svo heltek-
in af vændinu að allt annað var búið,
gleðin var farin. Eftir að hafa misboð-
ið mér svona oft var ég orðin lifandi
dauð.“
Engu að síður var það skömm-
in sem var einna erfiðust að eiga við.
„Þetta var og er enn mesta skömmin í
mínu lífi. Og þegar kúnni hótaði því að
koma upp um mig nema ég tæki þátt í
lögbroti gerði ég það.“
Áfallið sem því fylgdi varð til þess
að hún ákvað að snúa lífi sínu við. En
það var ekki sársaukalaust að komast
þangað. „Ég hélt að það væri búið að
koma upp um mig og allir vissu hver ég
væri. Ég höndlaði það ekki og ætlaði að
svipta mig lífi. Ég gat ekki meir.“
Hún hvarf þó frá þeirri ákvörðun og
leitaði aftur til Stígamóta þar sem hún
ætlaði að vinna úr misnotkuninni sem
hún varð fyrir í æsku. Vísvitandi þagði
hún þó yfir vændinu. „Hvernig átti ég
að geta sagt ráðgjafanum mínum frá
þessu? Hvað héldi hún um mig? Ég
óttaðist að hún myndi aldrei líta mig
sömu augum aftur og sá jafnvel fyrir
mér að mér yrði vísað á dyr.“
Sagði frá
Að lokum ákvað hún að taka áhættuna,
hún fann að hún yrði að tala um þetta.
„Það var ótrúlegur léttir. Bæði það að
segja einhverjum frá þessu og eins að
finna að það breytti engu á milli okkar,
hún gat alveg talað við mig áfram.
Um leið fór ég að sjá samhengið á
milli þess sem ég gerði og þess hvern-
ig mér leið. Ég var alltaf að fela líðan
mína, brosti og hló þegar ég var í raun
bullandi þunglynd.
Ég fór líka að sjá hvernig ég hafði
haldið áfram að misbjóða mér eftir að
ég hætti í vændi, ómeðvitað að refsa
mér. Til dæmis með samböndum sem
voru ekki gefandi.“
Þegar hún varð tilbúin til þess fór
hún í sjálfshjálparhóp þar sem hún
mætti öðrum konum sem höfðu orðið
fyrir kynferðisofbeldi. Ein var hrotta-
lega misnotuð af eiginmanni sem gerði
hana út, dró fyllibyttur heim að nætur-
lagi og leyfði þeim að fara upp á hana.
Önnur hafði lent í nauðgun og kært en
málið verið látið niður falla. Sú þriðja
var misnotuð af föður sínum á ung-
lingsárunum. Þar sem engin þeirra
hafði selt sig þagði hún yfir vændinu
þar til langt var liðið á þetta ferli. Þá tók
hún sénsinn og sagði frá. Það var erf-
itt en hún hélt áfram þar til hún sættist
við sjálfa sig og sína sögu. „Mér hefur
aldrei liðið eins vel og í dag.“
Hefur ekki farið í samband
Í vor fór hún svo í annan hóp en í þetta
skiptið var hópurinn sérsniðinn að
konum sem höfðu verið í vændi. Sú
yngsta var nítján og byrjaði að selja
sig í menntaskóla. Önnur byrjaði eftir
að vændislögunum var breytt og hún
hafði engu að tapa lengur. „Við áttum
allar sögu um vændi og vorum búnar
að lenda í einu og öðru þar. Við höfð-
um allar lifað tvöföldu lífi og fengið
ógeð á okkur og því sem við vorum að
gera. Eitt af því sem eftir stóð þegar við
fórum í gegnum þetta saman var hver
ætti eiginlega að vilja okkur eftir þetta.“
Hún spyr sig enn. Er reyndar orð-
in nokkuð sátt við hugmyndina um að
vera ein. „Ég vil ekki fara í samband og
eiga leyndarmál gagnvart manninum
sem ég er með. En þá á ég samt alltaf
eftir að segja honum að ég hafi verið
í vændi. Þannig að ég hef sleppt því
að fara í samband. En það skiptir ekki
máli. Ég finn ekki hamingjuna hjá karl-
mönnum, ég finn hana hjá sjálfri mér.“
Var heltekin f Vændinu„Þetta var og
er enn mesta
skömmin í mínu lífi. Og
þegar kúnni hótaði því að
koma upp um mig nema
ég tæki þátt í lögbroti
gerði ég það.