Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.2011, Qupperneq 11

L
íf mitt hefur einkennst af því
að hafa verið þarna og því
hvernig farið var með mann
þarna inni,“ segir Kristín
Gunnarsdóttir sextug kona á
Akureyri en Kristín dvaldi á stúlkna-
heimilinu Bjargi í sjö mánuði þegar
hún var 14 ára. Kristín tekur á móti
blaðamanni á heimili sínu í fjölbýlis-
húsi á Brekkunni. Heimilið er hlýlegt
og myndir af fjölskyldumeðlimum
prýða veggina. Kristín býður upp á
kaffi en fær sér sjálf vatn og kveikir
sér í sígarettu og gerir sig tilbúna til
að opna á minningar sem hún hefur
reynt að bæla niður síðustu 46 árin.
„Ég man þetta ekki allt enda hef ég
reynt að gleyma sem mestu. Ég tal-
aði aldrei um þetta og sagði aldrei
neinum frá að ég hefði verið þarna.
Skömmin var svo mikil. Í dag veit
ég að skömmin er ekki mín, heldur
þeirra sem gerðu mér þetta. Þarna
var líf mitt eyðilagt.“
Daglegt ofbeldi á Bjargi
Kristín ólst upp á Akureyri og þótt
hún hafi ekki verið svokallað vand-
ræðabarn þá gekk henni ekki vel í
skóla. Hún var greind ofvirk með at-
hyglisbrest þegar hún komst á fullorð-
insár en segist líklega hafa verið einn-
ig ofvirk sem barn. „Það var enginn
greindur á þessum tíma. Ég stundaði
lítið skólann og var farin að reykja og
var oft á þvælingi um bæinn þótt ég
hafi ekki verið fram á nótt,“ segir hún
þegar hún er innt um ástæðu þess að
hafa verið send á Bjarg.
„Ég fékk ekki að vita hvað var í
vændum. Ég var bara send suður og
sett á upptökuheimilið þar sem ég
var í einangrun í átta daga. Einangr-
unin fór svakalega illa í mig. Ég skil
ekki hver tilgangurinn með henni
var. Ég var bara krakki,“ segir Kristín
og bætir við að hún hafi ekki fengið
að yfirgefa herbergið nema til að fara
á klósettið. „Matnum var hent inn til
mín. Þarna var tvöfalt gler og rimlag-
ardína á milli sem var aldrei dregin
frá svo ég var í svarta myrkri allan sól-
arhringinn. Svo var ég send á Bjarg
og ekki tók við betra þar. Við urðum
fyrir ofbeldi á hverjum degi. Sum-
ar í meira en heilt ár. Ég í sjö mán-
uði. Við vorum misnotaðar kynferð-
islega, barðar og dregnar á hárinu,
jafnvel upp stiga. Ef við fengum okk-
ur of mikið á diskinn var hann tekinn
af okkur og við fengum ekki að borða.
Okkur var refsað fyrir hið minnsta.
Við fengum aldrei að fara einar út
og þurftum alltaf að hafa með okkur
konu í hjálpræðishersbúningi, sem
var hryllilega niður lægjandi. Við
áttum alltaf að vera farnar að sofa
klukkan tíu og vorum iðulega kysstar
á munninn góða nótt og þá var slefað
upp í mann,“ segir hún og viðbjóður-
inn í röddinni leynir sér ekki.
„Sú sem stundaði það mest sagði
að mömmur okkar hefðu beðið um
það. Þvílíkt kjaftæði! Ég var aldrei
kysst góða nótt heima hjá mér og af
hverju ætti mamma að vilja að það
yrði gert þarna? Eins var reglulega
káfað á okkur og komið inn til manns
þegar maður var í sturtu eða baði og
manni var þvegið eins og maður væri
smákrakki. Ég man vel eftir stúlku
sem var héðan frá Akureyri en er
nú dáin. Ein kerlingin baðaði hana
á ganginum og lét aðrar horfa á á
meðan hún þuklaði á henni. Maður
er að mótast á þessum aldri og þá
er manni gert það viðbjóðslegasta
sem hægt er að gera! Þetta átti að
vera skólaheimili en ég man ekki eft-
ir miklum lærdómi. Þetta var miklu
frekar fangelsi.“
Hrækti á sjónvarpið
Kristín ber séra Auði Eir Vilhjálms-
dóttur ekki góða söguna en Auður
Eir sat í stjórn Bjargs. „Þegar ég sá að
hún var fyrsti kvenprestur landsins
þá hrækti ég á sjónvarpið,“ segir hún
og þagnar til að leggja áherslu á orð
sín. „Auður Eir vissi alveg hvað þarna
gekk á en hún neitaði að hlusta á okk-
ur. Auður beitti okkur miklu andlegu
ofbeldi og horfði á okkur með því-
líkri fyrirlitningu, eins og við værum
mestu úrhrök heimsins. Ég vil sjá Auði
fara fyrir dóm. Fyrr fæ ég ekki frið. Það
er mikið búið að ræða þessi biskups-
og prestamál en nafn Auðar er aldrei
nefnt. Hún hefur algjörlega sloppið og
það má bara ekki ske! Réttlætið verð-
ur að ná fram. Á meðan önnur mál
eru blásin upp í fjölmiðlum er ekkert
minnst á okkur og þó höfum við lið-
ið mun meira en margir aðrir,“ segir
Kristín og það ólgar í henni reiðin.
„Illskan á Bjargi var svo mikil.
Þarna var ekki að finna eina góða
sál. Mér finnst svo ofboðslega sárt
ef enginn verður látinn svara fyrir
þetta. Þessar hjálpræðisherskerling-
ar fóru aftur til Noregs. Ég skil ekki
hvernig mál Auðar getur verið fyrnt
þegar okkar mál eru það ekki. Hún
virðist ósnertanleg,“ segir Kristín
sem hringdi í Auði eftir að vinna við
skýrslu um Bjarg hófst.
„Mér leið samt ekkert betur fyrir
vikið. Ég sagði við hana að hún myndi
eflaust ekki eftir mér en að ég héti
Kristín og hefði verið á Bjargi. Ég sagði
henni að ég myndi ekki gefast upp fyrr
en ég kæmi henni fyrir dóm. Ég sagði
henni líka hvað ég hefði gert þegar ég
frétti að hún væri orðin prestur. Hún
vildi ekki ræða við mig og spurði mig
hvort ég væri búin. Ég sagði nei, að ég
væri rétt að byrja. Ég sagði henni bara
mitt álit á henni. Að hún skuli fá að
starfa sem prestur þessi kona!“
Kenndi foreldrum sínum um
Kristín segist ekkert hafa fengið að
hitta foreldra sína á meðan hún dvaldi
á Bjargi. „Þau reyndu að fá að tala
við mig í síma en var sagt að ég yrði
svo erfið eftir símtölin, sem var bara
þvæla. Pabbi sagði mér fyrir stuttu
að hann hefði komið suður og beðið
um að fá að hitta mig. Auður Eir hefði
bannaði honum það og sagt honum
að hann fengi aldrei aftur að sjá
mig. Í skýrslunum mínum stend-
ur að Auður hafi farið fram á að
ég og aðrar yrðum sendar á heimili í
Danmörku.
Pabbi barðist fyrir að ná mér út og
það tókst en eftir að heim var kom-
ið var þetta aldrei rætt. Ekki fyrr en
málið var tekið upp að nýju en þá
var það ég sem fór að spyrja pabba
út í þetta,“ segir hún og bætir við að
hún hafi verið mjög reið foreldrum
sínum í áratugi. „Ég er búin að vera
svo ofboðslega sár og reið og kenndi
mömmu og pabba um allt,“ segir hún
og beygir af en heldur samt áfram.
„En þetta var ekki þeim að kenna. Um
leið og pabbi vissi hvernig þetta var
barðist hann fyrir því að ná mér út. Ég
er búin að fyrirgefa þeim en ég gerði
það ekki fyrr en eftir að hafa rætt þetta
við þau.“
Taugaáfall í kjölfar símtals
Kristínu var afar brugðið þegar hún
fékk símtal frá forsætisráðuneytinu í
fyrra þess efnis að gera ætti skýrslu
um Bjarg og önnur vistheimili. „Það
var alveg svakalegt að fá þetta símtal.
Ég hafði reynt að gleyma þessu öllu í
allan þennan tíma en ég gat það ekk-
ert. Þar sem ég bjó úti hafði ég ekki
hugmynd um að það ætti að taka
þessi mál upp aftur. Það kom svo á
mig þegar konan í símanum fór að
spyrja mig út í þetta. Ég held að ég
hafi fengið hálfgert taugaáfall. Ég grét
og grét og ældi meira að segja.“
Reyndi að svipta sig lífi
Kristín segir að dvölin á Bjargi hafa
litað allt hennar líf. „Ég kom heim
gjörbreytt manneskja. Ég hafði ver-
ið rænd æskunni. Fyrst á eftir var trú
mín á Guð engin en í seinna hjóna-
bandinu, sem stóð í 27 ár, leitaði ég
mikið í trúna og hef gert síðan. Þetta
hjónaband var helvíti á jörðu. Ég
var gjörsamlega brotin niður. Og ég
leyfði það. Ég átti náttúrlega að fara.
Ég hef líka barist við þunglyndi, hef
gert tilraunir til að svipta mig lífi, hef
drukkið mikið og verið háð róandi
lyfjum. Svo hefur verið þessa eilífa
reiði í mér af því að þetta var aldrei
rætt. Eins hef ég alltaf verið að flytja,
er alltaf að reyna að flýja fortíðina.
Það er enginn vafi á að þetta hefur
einnig haft áhrif á börnin mín. Mér
þykir vænna um börnin mín en allt
annað en samt er margt ekki eins og
ég vildi hafa það,“ segir hún og þurrk-
ar sér um tárvot augun. „Eitt hefur
mér þó tekist í þessu lífi og það er að
ala þessi börn upp. Börnin mín eru
öll yndisleg og vel menntað fólk.“
Peningar laga ekkert
Kristín segir að það hafi hjálpað sér
að komast í samband við aðrar kon-
ur sem einnig dvöldu á Bjargi. Hún
segist enn fremur hafa tekið ákvörð-
un um að rjúfa þögnin í von um að
hjálpa sjálfri sér og öðrum. „Þetta er
liður í því að græða sárin, ef þau geta
það. Þessi saga verður bara að koma
fram. Ég hef aldrei beðið þess bæt-
ur að vera þarna. Auður Eir eyðlagði
líf mitt. Hún og þessar hjálpræðis-
herskerlingar, sem kenna sig við hið
góða. Sólin kemur kannski upp hjá
Auði en hún kemur ekki upp hjá okk-
ur. Ég mun fá bætur en þær laga ekki
neitt. Þær laga ekki þetta líf.“ n
Fréttir | 11Mánudagur 24. október 2011
Einangrun og ofbEldi á bjargi
n Átti að vera skólaheimili fyrir ungar stúlkur sem höfðu afvegaleiðst í lífinu n Minnti frekar á fangelsi n Saka forstöðukonu um kynferðislega misnotkun
„Þær eyðilögðu
líf mitt“
Í rúm 40 ár reyndi Kristín Gunnarsdóttir að bæla niður minningar tengdar dvöl
sinni á stúlknaheimilinu Bjargi, án árangurs. Kristín talar um ofbeldi hjálpræðis­
herskvenna í garð stelpnanna á Bjargi og illskuna sem einkenndi heimilið.
Gleymir aldrei Bjargi Kristín segir
stelpurnar á Bjargi hafa orðið fyrir ofbeldi
á hverjum degi. Þær hafi verið barðar, mis-
notaðar og refsað fyrir hið minnsta.
MynD BjaRni EiRíKsson
Ung stúlka Kristín segir dvölina á Bjargi
hafa litað allt hennar líf.
„Við áttum alltaf
að vera farnar að
sofa klukkan tíu og vorum
iðulega kysstar á munninn
góða nótt og þá var slefað
upp í mann.
Indíana Ása Hreinsdóttir
indiana@dv.is
Viðtal