Dagblaðið Vísir - DV - 10.06.2014, Qupperneq 20

Vikublað 10.–12. júní 2014
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason • Ritstjóri: Reynir Traustason • Aðstoðarritstjóri: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir Ritstjórnarfulltrúi: Ingi
Freyr Vilhjálmsson • Umsjónarmaður innblaðs: Viktoría Hermannsdóttir • Umsjónarmaður helgarblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir • Framkvæmdastjóri
og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson • Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéttASkot
512 70 70FR jál S t, ó Háð DAg b l Að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AðAlnÚmeR
RitStjóRn
áSkRiFtARSími
AUglýSingAR
Sandkorn
20 Umræða
Sveinbjörg
er fluggáfuð
Annar veruleiki
Bæjarfulltrúi Framsóknar á ættir að rekja til Jemen. - DV
D
ómurinn í Aurum-málinu á
fimmtudaginn í síðustu viku
verður að teljast nokkuð sér-
stakur. Þriggja manna dómur
klofnaði að vísu og vildu tveir af
dómurunum sýkna alla sem ákærðir
voru en einn dómari, Arngrímur Ís-
berg, vildi sakfella þrjá menn af fjór-
um. Auðvitað er jákvætt þegar menn
eru sýknaðir en það verður að vera á
réttum forsendum.
Forsendurnar fyrir sýknu-
dómunum eru meðal annars þær
að meirihluti dómsins fettir fing-
ur út í notkun embættis sérstaks
saksóknara á tölvupóstum á milli
starfsmanna Glitnis og Jóns Ásgeirs
Jóhannes sonar, óbeins hluthafa
stærsta eiganda Glitnis, FL Group,
sem sönnunargagna. Í tölvupóstun-
um áttu sér stað skoðanaskipti um
sex milljarða króna lánveitinguna frá
Glitni til eignarhaldsfélags sem keypti
skartgripakeðjuna Aurum af fjár-
festingarfélagi Pálma Haraldssonar,
Fons, um sumarið 2008.
Sumir af þessum tölvupóstum
eru orðnir vel þekktir í samfélags-
umræðunni eins og þegar Einar Örn
Ólafsson sagði að verðmatið á skart-
gripakeðjunni væri of hátt og hvort
ekki væri betra að lána Pálma Har-
aldssyni bara þá milljarða sem um
ræddi í gegnum aflandsfélag. Þá eru
einnig tölvupóstar frá Jóni Ásgeiri,
sem á þessum tíma fór fyrir fjár-
festingarfélaginu FL Group, þar sem
hann leggur línurnar í viðskiptunum.
Einn þeirra hljóðaði meðal annars
svona: „Þetta eru mál in nenni ekki
að bögga ykk ur á hverj um degi með
þessu enda ætl ast ég til að CEO þess-
ara fé laga vinni sín mál. Ef við kom um
þess um mál um frá þá er borðið mitt
hreint. Ann ars er kanski [sic] best að
ég verði starf andi stjórn ar formaður
Glitn is banka.“ Jón Ásgeir fékk hluta
af lánveitingunni í gegnum Fons til að
greiða niður yfirdrátt við Glitni upp á
hundruð milljóna króna.
Líkt og við var að búast gerðu þátt-
takendur í tölvupóstsamskiptunum
lítið úr þeim fyrir dómi. Orð voru látin
falla í hálfkæringi, menn voru að grín-
ast, Jón Ásgeir hafði ekki boðvald yfir
starfsmönnum Glitnis eins og Lárusi
Welding, svona var bara stíll Jóns Ás-
geirs og svo framvegis. Myndin sem
var teiknuð upp af tölvupóstsam-
skiptunum var því allt önnur en sú
mynd sem lesandi þeirra fær af þeim.
Jón Ásgeir sagði sjálfur fyrir dómi að
ekki mætti lesa of mikið úr tölvupóst-
samskiptum og undir þetta sjónarmið
tók meirihluti dómsins sannarlega.
Þetta sjónarmið, sem dómurinn
grundvallast í reynd að stóru leyti á,
er dálítið einkennilegt. Annars vegar
er um að ræða samtímaheimildir –
tölvupósta – sem koma beint frá þátt-
takendum í viðskiptum og eru þeir
skrifaðir þegar umrædd viðskipti áttu
sér stað. Á hinn bóginn er um að ræða
túlkanir þessara sömu manna á sömu
tölvupóstsamskiptum nokkrum
árum síðar; túlkanir sem settar eru
fram eftir að málið sem þeir ræddu
sín á milli er komið fyrir dóm. Hér-
aðsdómur Reykjavíkur ákveður að
fara þá leið að láta eftiráskýringarnar
um tölvupóstsamskiptin ráða túlkun
dómsins á þeim en ekki þær túlkan-
ir sem eðlilegri eru út frá lestri tölvu-
póstanna. Eftiráskýringar þátttakend-
anna í tölvupóstsamskiptunum eru
með öðrum orðum látnar njóta vaf-
ans. Dómurinn hafði tvo kosti: Að láta
heilbrigða skynsemi ráða för við túlk-
un tölvupóstanna eða láta vitnisburði
fyrir dómi eiga þátt í að stýra túlkun
sinni.
Ég hélt lengi vel að Aurum-málið
væri sennilega það hrunmál sérstaks
saksóknara sem hvað bestar sann-
anir væru fyrir, þá aðallega umrædd-
ir tölvupóstar. Meira að segja taldi ég
líklegra að sakfellt yrði í þessu máli en
til dæmis Al-Thani málinu þar sem
einnig liggja fyrir ýmis skrifleg gögn
og vitnisburðir sem þó eru ekki eins
opinberandi og gögnin í Aurum-mál-
inu. Héraðsdómur Reykjavíkur sýkn-
aði hins vegar í Aurum-málinu en
sakfelldi í Al-Thani málinu. Bæði mál-
in eru nú á leið í Hæstarétt Íslands.
Eftir að hafa lesið dóminn í
Aurum- málinu, sem að mínu mati
stríðir gegn heilbrigðri skynsemi um
hvernig og á hvaða forsendum túlka
eigi gögn og sönnunargögn, þá verð
ég segja að mér finnst dómurinn vera
skrítinn. Maður segir A á forsendum
B þegar atburðurinn sem hann ræð-
ir um á sér stað en segir svo ekki-A á
forsendum ekki-B fimm til sex árum
eftir atburðinn og meirihluti héraðs-
dóms telur að slíkur rökstuðningur
haldi vatni. Það er eins og dómurinn
hafi ekki tekið neitt, eða að minnsta
kosti afar takmarkað, tillit til tölvu-
póstanna og þeirrar sögu sem þeir
segja í niðurstöðu sinni. Þannig
er horft framhjá afhjúpandi sam-
tímaheimildum um Aurum-málið og
byggir niðurstaðan á öðrum veruleika
en þar kemur fram. n
Afturhvarf Óskars
Einn mesti uppreisnarmaður ís-
lenskra fjölmiðla er Óskar Hrafn
Þorvaldsson sem stýrði fréttastofu
Stöðvar 2 með þeim hætti að all-
ir fengu að finna fyrir tevatninu.
Eigandinn og útrásarvíkingurinn,
Jón Ásgeir Jóhannesson, fékk ekki
síst á baukinn. Á endanum var
Óskar rekinn og stofnaði Frétta-
tímann. Það er háttur Jóns Ás-
geirs að taka óvinina í faðminn og
gera þá að bandamönnum sínum.
Þannig fór með Óskar sem stofn-
aði íþróttavef í Bretlandi með fyrr-
um fjandmanni sínum. Nú hefur
samstarf þeirra tekið á sig enn eina
myndina því Óskar er orðinn yfir-
maður allra íþróttamála hjá 365 og
lítil hætta á að hann stígi þar aftur
á tær velgjörðarmannsins.
Kátur Jón Ásgeir
Jón Ásgeir Jóhannesson athafna-
maður má vel við una eftir að
undirréttur sýknaði hann í svoköll-
uðu Aurum-máli.
Sýknan er stór-
sigur fyrir Jón
Ásgeir sem hef-
ur lýst yfir því að
hann hyggist snúa
aftur í fjárfestingar
í Bretlandi af full-
um krafti. Vandinn er hins vegar sá
að allar líkur eru á því að sérstakur
saksóknari áfrýi málinu til Hæsta-
réttar. Það gæti verið áhyggjuefni
og þá sérstaklega þar sem fjölskip-
aður dómurinn klofnaði og vildi
einn dómaranna senda athafna-
manninn í fangelsi.
Hanna Birna „lygari“
Sjónvarpsstjórinn Ingvi Hrafn
Jónsson á það til að vera sérlega
illskeyttur. Í þætti sínum, Hrafna-
þingi á ÍNN, í
síðustu viku tók
hann fyrir málefni
Hönnu Birnu Krist-
jánsdóttur inn-
anríkisráðherra
sem hann kall-
aði kerlingu sem
hefði logið að sér. Snerist málið
um fund þar sem fjallað var um
undarlegar reglur varðandi far-
þegaflutninga með bátum. Hund-
skammaði hún Ingva Hrafn fyrir
að hafa farið rangt með. Hann
bað hana afsökunar en komst síð-
an að því að ráðherrann hefði log-
ið til um lausn málsins. Varð það
tilefni eins mesta reiðikasts sem
sést hefur í sjónvarpi.
Kveinstafir ráðamanns
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
forsætisráðherra ber með sér
að vera áhyggjufullur vegna
óvæginnar um-
ræðu um Fram-
sóknarflokkinn
og múslima.
Í síðustu viku
kom hann fram
í nokkrum fjöl-
miðlum og bar
sig alls staðar illa. Einn uppá-
haldsvettvangur Sigmundar er
þátturinn Reykjavík síðdegis á
Bylgjunni þar sem hann á ævin-
lega skjól hjá þáttastjórnendum.
Þar mætti hann að vanda og
kveinstafirnir fengu hljómgrunn
hjá meðvirkum útvarpsmönnum
sem létu óþægilegar spurningar
eiga sig.
Ingi Freyr Vilhjálmsson
ingi@dv.is
Leiðari „Ef við
kom um
þess um mál um
frá þá er borðið
mitt hreint
MynD SIGtryGGur ArI
Hann er
fokking flottur
Elliði Vignisson er ánægður með Bjarna Ben. - DV
Sá allra
flottasti
rakel Þorbergsdóttir hitti George Best. - DV
Það er á
hreinu
Aron Kristjánsson vill vinna Bosníu. - DV
Trúfrelsi eða ekki
M
ikið hefur verið fjallað um
gengi framsóknarmanna
í Reykjavík í nýafstöðnum
sveitarstjórnarkosningum.
Flokkurinn náði tveimur óþekktum
frambjóðendum inn í borgarstjórn
en fyrirfram var búist við engum.
Kveikjan að þessu góða gengi var
umræða um lóðaúthlutun fyrir
mosku í Reykjavík. Sú umræða vakti
upp draug og þótt sumum finnist
niðurstaðan hrollvekjandi er hún
staðreynd.
Úthrópanir kæfa umræðu
Hingað til hafa stjórnmálaflokkar
forðast umræðu um innflytjendur
og enn er í fersku minni útreið
Frjálslynda flokksins sem orðaður
var við þjóðernisöfgar eftir yfirlýs-
ingar forsvarsmanna þar á bæ. Það
liggur í augum uppi að umræðan nú
snýst ekki um lóðaúthlutun heldur
afstöðu manna í garð minnihluta-
hóps. Ný staðsetning lóðar undir
mosku myndi þannig varla breyta
miklu. Íslendingar eru, eins og aðr-
ar þjóðir, einfaldlega ekki allir á
sama máli varðandi fjölmenningu.
Margir sjá í henni ógn við ríkjandi
gildi, aðrir óttast árekstra ólíkra
menningarheima og sumir nefna
hagfræðileg rök. Þetta þarf þó ekki
að vera ígildi haturs eða andúðar en
slíkar upphrópanir eru hins vegar
prýðilegar til að kæfa alla umræðu.
Fáir vilja jú vera kenndir við hatur
og illgirni, ekki síst þeir sem bjóða
sig fram til opinberra embætta. En
eitt er að þykja fugl sinn fagur, ann-
að að þykja hann yfir aðra hafinn.
Báðir líti í eigin barm
Sagan sýnir glöggt að kynþáttahatur
er til. Það er ekki einskorðað við
minnihlutahópa heldur mannkynið
í heild. Enn fremur hefur reynslan
sýnt að samgangur ólíkra menn-
ingarheima er ekki átakalaus og
stundum gengið illa. Heimsmyndin
er þó orðin þannig að slíkur sam-
gangur verður vart umflúinn hvort
sem fólki líkar betur eða verr. Þeir
sem ásaka málshefjendur um inn-
flytjendur eða minnihlutahópa um
mannhatur ættu að hugsa sinn gang
því mannhatur er þungur dómur
í annars garð fyrir þá sök eina að
deila ekki einhverjum ímynduðum
rétttrúnaði. Hinir sem tortryggja
eða berjast á móti uppgangi minni-
hlutahópa ættu, varðandi moskuna,
að gera upp við sig hvort flutningur
hennar annað bætti úr skák. Ef ekki,
koma hreint fram og tala skýrt um
það hvort trúfrelsi eigi að ríkja á Ís-
landi eða ekki. n
Lýður Árnason
læknir og vaktstjóri Lýðræðisvaktarinnar
Kjallari „Þeir sem ásaka
málshefjendur um
innflytjendur eða minni-
hlutahópa um mannhatur
ættu að hugsa sinn gang
því mannhatur er þungur
dómur í annars garð fyrir
þá sök eina að deila ekki
einhverjum ímynduðum
rétttrúnaði
Moska „Það liggur í augum uppi að um-
ræðan nú snýst ekki um lóðaúthlutun heldur
afstöðu manna í garð minnihlutahóps.“