Hagskýrslur um skólamál - 01.01.1967, Blaðsíða 20

18
Manntal 2/l2 1940. Skólaár 1940/41. Böm 7-9 ára Nem. yngri en 10 ára $ Böm 10-13 ára Nem. eldri en 10 ára $
Reykjavík 2021 1822 90,1 2658 2567 96,6
Aðrir kaupstaðir . . 1274 1266 99,4 1677 1580 94,2
Sveitir 4112 2423 58,9 5698 5248 92.1
Samtals 7407 5511 74,4 10033 9395 93,6
Arið 1920/21 hefur tala nemenda innan 10 ára aldurs verið 8,4$ af tölu bama 7-9 ára á
öllu landinu, árið 1930/31 31,9$ og árið 1940/41 74,4$. Hemendur hafa öll árin verið hlut-
fallslega fæstir í sveitunum, einkum nemendur innan 10 ára aldurs, en i Reykjavik hafa
yngstu nemendumir verið flestir.
I 3. og 4. töflu á bls. 40 og 41 má sjá skiptingu nemenda eftir kyni, og í 7.-12. töflu
má sjá hana 1 hverri skólategund fyrir sig. Öll árin 1920-48, að einu ári undanskildu, árinu
1924/25, hafa piltar verið fleiri en stúlkur í skólum á öllu landinu, og er munurinn yfir-
leitt 2-3 hundruð. Þetta stafar að mestu af þvi, að piltar eru fleiri en stúlkur I yngstu
aldursflokkum þjóðarinnar, þar sem fæðast fleiri sveinböm en meyböm. Mismunurlnn á tölu
nemenda eftir kynferði kemur að langmestu leyti fram í sveitunum, en í kaupstöðunum hafa
stúlkur jafnvel verið heldur fleiri en piltar.
7. Námstimi og starfsvikur skólanna.
I fræðslulögunum frá 1907 var gert ráð fyrir, að hvert bam nyti fræðslu í 5-6 mánuði
í föstum skólum, en I 2 mánuði minnst í farskólum. A þessum ákvœðum var ekki gerð veruleg
breyting i lögunum frá 1926. Þar var ákveðið, að árlegur námstími skyldi vera minnst 24
kennsluvikur I föstum heimangönguskólum, 12 vikur I heimavistarskólum og 8 vikur Í farskólum.
I lögunum frá 1936 var ákveðið, að I heimangönguskólum skyldi lágmark árlegs námstíma vera
24-33 vikur, mismunandi eftir stærð skóla, aldri nemenda o.fl., en í heimavistarskólum og
til bráðabirgða í farskólum svo sem áður hafði verið. Námstiminn var nánar skilgreindur en
áður, og ýmis frávik voru frá meginreglunum. I fræðslulögunum frá 1946 er ákveðið, að ár-
legur starfstími skóla í kaupstöðum og þorpum með 1000 íbúa eða fleiri skuli vera sem næst
9 mánuðir, en aðrir skólar skuli starfa eigi skeraur en í 7 mánuði á ári. I sveitum er heim-
ilt að skipta námstímanum I tvennt, þannig að hvert barn fái a.m.k. 3^ mánaða kennslu.
Engin ákvsrði voru í lögum um kennslustundafjölda nemenda á viku fyrr en I lögunum frá
1936, en þar var gert ráð fyrir, að kennslustundir á viku í heimangönguskólum væru að jafn-
aði 25-29 fyrir 10-14 ára böm og um 15 fyrir 7-9 ára böm. Samkvæmt lögunum frá 1946 skal
ætla bömum yngri en 10 ára að jafnaði 21 kennslustund á viku, en eldri bömum 33 kennslu-
stundir.
Frá ofan nefndum ákvæðum um starfsemi skólanna og námstíma nemenda hafa í framkvæmd-
inni orðið margar undantekningar á því tímabili, sem hér um ræðir, og er óþarft að skýra
það nánar. I öllum töflura þessa heftis, nema 6. töflu, eru tölur, er sýna skiptingu nem-
enda eftir nánstíma. I 3. töflu, sem er yfirlitstafla fyrir tímabilið 1920/21-1929/3U, er
námstíminn sýndur í vikum, en I öðrum töflum er liann talinn í dögum. Hámsvikum.hefur verið
breytt I nárasdaga, þar sem þess hefur þurft, með því að margfalda með 6. Par sem talað er
um kennsludaga eða námsdaga og kennsluvikur er átt við starfsdaga og starfsvikur, þ.e. þá
daga eða vikur, sem kennsla, próf eða undirbúningur undir próf fer fram. Hins vegar eru
frídagar á skólatímanum ekki taldir með kennsludögum.
Sökum þess, að skipting nemenda eftir námstlma hefur verið gefin upp með nokkuð misraun-
andi hætti á frumskýrslunum á hinum ýmsu tímum, auk þess sem skiptingin hefur ekki verið
gefin upp eftir aldri, er mjög erfitt að gera samrssnt yfirlit til samanburðar á námstíma
nemenda fyrir allt tímabilið 1920-48. Hér er þvi visað I töflurnar til nánari upplýsinga
um þetta efni. I 8. yfirliti er sýndur fjöldi kennsluvikna skólanna að jafnaði eftir