Peningamál - 01.02.2012, Blaðsíða 6

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
2
•
1
6
ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
• Stýrivextir á evrusvæðinu hafa í tvígang verið lækkaðir frá útgáfu
síðustu Peningamála og hefur sú hækkun sem átti sér stað fyrr
á árinu 2011 nú að fullu gengið til baka. Í kjölfarið fylgdi mikil
vaxtalækkun danska seðlabankans og eru stýrivextir þar í landi
nú í fyrsta sinn lægri en á evrusvæðinu. Víða annars staðar hafa
vextir verið lækkaðir á undanförnum mánuðum t.d. á hinum
Norðurlöndunum og í allmörgum nýmarkaðsríkjum.
• Verulega tók að hægja á vexti alþjóðaviðskipta á seinni hluta
síðasta árs. Bæði OECD og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hafa nú
lækkað spár sínar um vöxt alþjóðaviðskipta á þessu og næsta ári.
Í uppfærðri spá Seðlabankans er gert ráð fyrir að innflutningur
helstu viðskiptalanda Íslands hafi aukist um 4,8% á síðasta ári en
að aukningin verði 2,9% á þessu ári, sem er aðeins lægra en gert
var ráð fyrir í síðustu spá.
• Hrávöruverð hélt áfram að lækka undir lok síðasta árs en virðist
hafa náð lágmarki um miðjan desember. Heildarlækkunin á síðasta
ársfjórðungi í fyrra varð nokkru meiri en gert var ráð fyrir í nóvem-
berspá Seðlabankans. Þrátt fyrir nokkra hækkun hrávöruverðs það
sem af er þessu ári er nú gert ráð fyrir lægra verði í ár en áætlað
var í síðustu Peningamálum. Hins vegar er gert ráð fyrir heldur
minni verðlækkun á hráolíu í ár.
• Útlit er fyrir að verðlag helstu útflutningsafurða Íslands verði nokkru
lakara á þessu ári en gert var ráð fyrir í síðustu spá Peningamála.
Áætlað er að álverð verði um 7% lægra að meðaltali á þessu ári en
í fyrra en í nóvemberspánni var gert ráð fyrir að álverð yrði tæplega
2% hærra á þessu ári. Reiknað er með að verð á sjávarafurðum í
erlendum gjaldmiðlum haldi áfram að hækka á árinu en að hækk-
unin nemi 4% í stað rúmlega 6% í síðustu spá Peningamála.
• Viðskiptakjör vöru og þjónustu reyndust nokkru verri á síðasta ári
en spáð var í nóvember, en það endurspeglar að mestu leyti meiri
hækkun innflutningsverðlags á þriðja ársfjórðungi og lækkun ál-
verðs á síðasta fjórðungi ársins. Horfur hafa einnig versnað fyrir
þetta ár, þótt áfram sé gert ráð fyrir viðskiptakjarabata fyrir tilstilli
verðhækkunar sjávarafurða og verðlækkunar hrávöru og olíu.
Horfur til næstu tveggja ára eru svipaðar og í nóvember.
• Áætlað er að útflutningur vöru og þjónustu hafi aukist um 3,3%
í fyrra frá árinu á undan, en í síðustu spá var gert ráð fyrir 2,5%
vexti. Vöxtur umfram spá skýrist einkum af meiri vexti útfluttrar
þjónustu en bráðabirgðatölur höfðu gefið til kynna, sérstaklega á
öðrum ársfjórðungi. Horfur um útflutning á þessu ári hafa einnig
vænkast, einkum vegna meiri útflutnings sjávarafurða.
• Töluverður afgangur varð á vöru- og þjónustuviðskiptum á fyrstu
þremur fjórðungum síðasta árs. Gert er ráð fyrir að afgangurinn
á árinu í heild hafi numið 8½% af landsframleiðslu, sem er minni
afgangur en spáð var í nóvember og skýrist einkum af verri við-
skiptakjörum á seinni hluta ársins og auknum innflutningi á fjórða
ársfjórðungi. Halli á þáttatekjujöfnuði er hins vegar áætlaður
nokkru minni á árinu en gert var ráð fyrir í nóvember, einkum
Heimild: Consensus Forecasts.
%
Mynd 3
Hagvaxtarspár fyrir árið 2012
Maíspá 2011
Septemberspá 2011
Nóvemberspá 2011
Janúarspá 2012
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
JapanBandaríkinBretlandEvrusvæðið
1. Grunnspá Seðlabankans 2011-2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd 4
Þróun útflutnings (án flugvéla og skipa)
og framlag undirliða hans 2000-20141
Útflutningur vöru (án flugvéla og skipa)
og þjónustu
Sjávarafurðir Ál Þjónusta
Annar vöruútflutningur (án flugvéla og skipa)
-10
-5
0
5
10
15
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00
Mynd 5
Viðskiptajöfnuður 2000-20141
% af VLF
1. Rekstrarframlög talin með þáttatekjum. Grunnspá Seðlabankans
2011-2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Vöru- og þjónustujöfnuður
Þáttatekjujöfnuður án innlánsstofnana í slitameðferð
Viðskiptajöfnuður án innlánsstofnana í slitameðferð
Viðskiptajöfnuður án innlánsstofnana í slitameðferð
og Actavis
Mældur viðskiptajöfnuður
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00