Peningamál - 01.02.2012, Blaðsíða 9

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
2
•
1
9
• Hagvöxtur á þriðja ársfjórðungi reyndist í góðu samræmi við spá
Seðlabankans frá því í nóvember en þá var gert ráð fyrir 4,9%
árshagvexti. Þegar litið er til fyrstu þriggja fjórðunga ársins var
þrótturinn í þjóðarbúskapnum þó heldur meiri en spáð var í
nóvember þegar spáð var 3,2% vexti en reyndin varð 3,7%.
• Einkaneysla jókst um 1,1% milli fjórðunga á þriðja fjórðungi
(árstíðarleiðrétt). Það er meira en áætlað var í nóvemberútgáfu
Peningamála, en þar var spáð 0,6% vexti. Milli ára var frávik
spárinnar talsvert meira, en það endurspeglar að verulegu leyti
endurskoðun á tölum fyrir fyrstu tvo ársfjórðunga samhliða
birtingu þjóðhagsreikninga í desember. Vöxtur einkaneyslu á fyrri
hluta ársins var talsvert meiri en áður var talið samkvæmt endur-
skoðuðum tölum og í raun nærri því sem spáð var í ágústhefti
Peningamála.
• Einkaneysla hefur verið einn helsti drifkraftur efnahagsbatans á
undanförnum fjórðungum. Reiknað er með að svo verði áfram,
þótt gert sé ráð fyrir hægari vexti en var á síðasta ári, þar sem
áhrif tímabundinna aðgerða er ýta undir neyslu dvíni. Þess í stað
verður einkaneysla næstu missera í auknum mæli drifin áfram af
hærra atvinnustigi, vaxandi kaupmætti og auknum auð heimila,
sem endurspegla lækkun skulda, hækkun eignaverðs og lækkun
raunvaxta.
• Spáð er að árstíðarleiðrétt einkaneysla hafi aukist um tæplega 2%
á fjórða ársfjórðungi í fyrra frá fyrri fjórðungi og um 5% milli ára.
Að baki þessari áætlun liggur þróun ýmissa vísbendinga á borð við
greiðslukortaveltu, innflutning neysluvarnings og þróun smásölu.
Nú er áætlað að einkaneysla hafi aukist um 4,5% á síðasta ári,
sem er nokkru meira en spáð var í nóvember. Á spátímanum er
áætlað að einkaneysla muni vaxa um 2½% að meðaltali á ári.
Hlutfall einkaneyslu af landsframleiðslu verður þó áfram lágt í
sögulegu samhengi.
• Fyrstu áætlanir Hagstofunnar um samneyslu á fyrstu tveimur
fjórðungum síðasta árs virtust benda til þess að mjög hefði slaknað
á aðhaldi í ríkisfjármálum miðað við fyrri áform. Ekki var tekið fullt
tillit til þessara vísbendinga í nóvemberspá Seðlabankans. Í endur-
skoðuðum tölum Hagstofunnar sem birtust í desember reyndust
útgjöld til samneyslunnar mun lægri og í samræmi við það sem
vænst hafði verið í nóvemberspánni. Uppfærð spá fyrir samneyslu
er því mjög áþekk nóvemberspá bankans.
• Fjárlög voru samþykkt í desember og urðu nokkrar breytingar
frá fjárlagafrumvarpinu sem lá til grundvallar nóvemberspá
Seðlabankans. Heildarjöfnuður endanlegra fjárlaga var 3 ma.kr.
lakari en í upphaflegu frumvarpi. Mest munar um að ekki var
gengið jafn langt í aðhaldi launakostnaðar eins og gert hafði
verið ráð fyrir í frumvarpinu eða sem nemur um 2,1 ma.kr. Gert
er ráð fyrir að launakostnaður í ár verði 2,5% meiri en í fyrra. Í
ljósi umsaminna launahækkana opinberra starfsmanna er ljóst
að enn þarf að skera niður vinnumagn eigi þessi forsenda að
Mynd 12
Þjóðhagsreikningar fyrstu þrjá
ársfjórðunga 2011
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)

3. ársfjórðungur 2011
1.-3. ársfjórðungur 2011
-1 0 1 2 3 4 5 6
Landsframleiðsa
Innflutningur
Útflutningur
Þjóðarútgjöld
Fjárfesting
Samneysla
Einkaneysla
Mynd 13
Einkaneysla og kaupmáttur
ráðstöfunartekna 2000-20141
1. Grunnspá Seðlabankans 2011-2014.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
‘14‘12‘10‘08‘06‘04‘02‘00

Kaupmáttur ráðstöfunartekna
Einkaneysla
Mynd 14
Þróun samneyslu að raun- og nafnvirði
1. ársfj. 1995 - 1. ársfj. 20151
Ma.kr.
1. Grunnspá Seðlabankans 4. ársfj. 2011 - 1. ársfj. 2015.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
0
20
40
60
80
100
120
30
35
40
45
50
55
60
Ma.kr.
Samneysla að nafnvirði - árstíðarleiðrétt (v. ás)
Samneysla að raunvirði - árstíðarleiðrétt (h. ás)
‘15‘13‘11‘09‘07‘05‘03‘01‘99‘97‘95