Vestfirska fréttablaðið - 25.01.1985, Blaðsíða 5

I vestlirska
FRETTABIADID
5
ingur,
öng?
»a aðila til
Sagt er að reyndir fiskkaup-
endur geti séð það á fiskinum
hvar hann hefur verið veiddur,
e.t.v. eru það ýkjur, en víst er
um það að þeir eru mjög fljótir
að dæma um gæði fisksins.
Þegar uppboðið hefst þyrpast
kaup endur í kringum upp-
boðshaldarann sem tekur sér
stöðu við einn kassastaflann og
býður hann upp á svipstundu
þannig að það er erfitt fyrir ó-
kunnuga að átta sig á því
hvernig uppboðið fer fram, en
það eru fastar hefðir ríkjandi á
þessum mörkuðum þrátt fyrir
alla ringulreiðina sem ókunn-
ugum sýnist að sé þarna. Þetta
gengur mjög hratt fyrir sig,
þannig tekur það ekki nema
hálftíma að selja á annað annað
hundrað tonna farm úr íslensku
skipi. Þegar kaupandi hefur
keypt eina kassastæðu af fiski
dreifir hann miðum í kassana til
að merkja sér þá og aðstoð-
armenn hans koma með bíla og
flytja fiskinn burt, þangað sem
fiskkaupmaðurinn selur hann í
verslanir eða fiskverkunarhús.
Útflutningur á
atvinnu
Eins og áður segir hefur út-
flutningur á ferskum fiski í
gámum verið að færast í vöxt að
undanförnu og hafa ýmsir bent
á að hærra verð hafi fengist fyrir
fiskinn með því móti en ef hon-
um hefði verið landað hér
heima. Því hefur verið spurt: Af
hverju fær útgerðin hærra verð
fyrir fiskinn með því að selja
hann erlendis, og er hætta á að
með þessu sé verið að taka at-
vinnu frá landverkafólki, sem
annars fengi vinnu við að
verka fiskinn? Vf leitaði eftir
svörum við þessum spurningum
hjá nokkrum mönnum sem eru
kunnugir þessum málum og
fara þau hér á eftir.
Fyrst höfðum við samband
við Pétur Sigurðsson, formann
ASV og spurðum hann um álit
verkalýðsfélaganna á þessum
ferskfiskútflutningi. Hann
sagði að verkalýðshreyfingin
hefði alltaf varað við því að
flytja fiskinn óunninn úr landi.
„Við höfum tekið alveg öfuga
stefnu. Við byggjum verksmiðj-
ur úti í Englandi og Bandaríkj-
unum fyrir milljónir eða mill-
jarða og fullvinnum okkar hrá-
efni þar,“ sagði Pétur og taldi að
réttara væri að við fullynnum
fiskinn hér heima. „Það er auð-
vitað eitthvað athugavert við
verðlagninguna á fiskinum hér
heima ef það fæst helmingi
meira fyrir fiskinn svona óunn-
inn á.fiskmarkaði erlendis, en ef
hann er unninn hér heima.“
Um það hvort hætta sé á að það
verði atvinnuleysi hér í fisk-
Það er margt um manninn á fískmarkaðinum og mikill hraði á öllu.
vinnsluhúsum vegna þessa út-
flutnings sagði Pétur að hann
tryði því ekki að þetta yrði látið
ganga svo langt.
Sjómenn vilja
hærra fiskverð
Sigurður Ólafsson, formaður
sjómannafélags Isfirðinga sagði
að auðvitað væru sjómenn ekki
mótfallnir því að fá hærra kaup,
en það hafa þeir fengið þegar
fiskinum hefur verið landað í
gáma þar sem hærra verð er
greitt fyrir fiskinn úti en hér
heima. „En það verður að skoða
þetta í víðara samhengi,“ sagði
hann. í samþykkt aðalfundar
Sjómannafélags ísfirðinga, sem
haldinn var í síðasta mánuði
segir m.a.:
„Fundurinn vill benda á þá
hættulegu þróun, sem átt hefur
sér stað undanfarið, að útgerð-
armenn hafa stóraukið útflutn-
ing á ferskum fiski. Þó það sé til
stórfelldra hagsbóta fyrir
launakjör sjómanna, lítur Sjó-
mannafélag ísfirðinga svo á, að
stefna eigi að fullvinnslu sjáv-
arafurða hér heima og sjómenn
eigi að bera það verð úr býtum,
sem geri þeim fært að búa við
mannsæmandi kjör.“
Kemur í stað
skreiðarinnar
VFélag Vestfirskra skreiðar-
framleiðenda hefur tekið að sér
að flytja út fisk fyrir útgerðar-
menn á Vestfjörðum. Vf. hafði
samband við Ólaf B. Halldórs-
son, framkvæmdastjóra Févesk,
og spurði hann að því hvort
hann teldi að verið væri að
flytja atvinnu úr landi með
þessum ferskfiskútflutningi.
„Það hafa um árabil verið hér
þrjár vinnslugreinar á fiski,“
sagði Ólafur, „þ.e.a.s. hraðfryst-
ing, saltfiskverkun og skreiðar-
verkun. Ein þessara aðferða er
dottin út, það virðast margir
hafa gleymt því. Að verulegum
hluta kemur þetta í stað skreið-
arverkunarinnar. Menn eru að
fá fyrir þetta meiri verðmæti en
nokkur von er til að þeir fái fyrir
skreið. Fyrir utan það að menn
eru að fá skil andvirði sinnar
vöru, venjulega innan tveggja
vikna, en framleiðendur hafa
mátt sitja við það að bíða yfir
tvö ár eftir skilum á sinni fram-
leiðslu í skreið.“ Ólafur kvaðst
telja hæfilegt að senda u.þ.b.
15% af afla okkar íslendinga á
ferskfiskmarkaði í Evrópu eða
eitthvað svipað og verkað var í
skreið á sæmilegu skreiðarári.
Með réttri stýringu ætti að vera
hægt að vera svona í efri kantin-
um á þessum mörkuðum hvað
varðar verð, það væri ekki alltaf
hægt að sleikja toppana, en eins
og áður segir er verðið fljótt að
sveiflast upp eða niður á þess-
um mörkuðum. Ennfremur
sagði Ólafur: „Menn þurfa ekki
að óttast að það verði farið að
senda megnið af þeim fiski sem
kemur á land, á ferskfiskmark-
aði, vegna þess að þeir geta
aldrei tekið við svo miklu
magni.“
Neytendur vilja
ferskan fisk
Einar Oddur Kristjánsson
framkvæmdastjóri Hjálms á
Flateyri sagðist líta á þennan
ferskfiskútflutning sem aðferð
til að viðhalda jafnvægi í
vinnslu og veiðum íslendinga
og tók mjög í sama streng og
Ólafur B. Halldórsson í þeim
efnum. Varðandi þau ummæli
Péturs Sigurðssonar að það
bæri að fullvinna fiskinn hér
heima sagði hann að það væru
augljós rök fyrir því að hafa
þessar verksmiðjur, sem íslend-
ingar hafa reist í Grimsby og í
Bandaríkjunum, á þeim stöð-
um. í fyrsta lagi þyrfti þessi
eining að vera stór, í öðru lagi
væri það hagkvæmara að hafa
verksmiðjuna í Bandaríkjun-
um, þó ekki væri nema bara
vegna tollanna og að þessar
verksmiðjur þyrftu að vera ná-
lægt markaðinum vegna þess að
þarfir hans eru óskaplega
breytilegar. Frystihúsin hér
ættu í flestum tilfellum frekar
við mannaflaskort að stríða en
hitt og því væri ógerlegt að auka
við vinnsluna hér heima að öllu
óbreyttu. Hvað markaðinn í
Bretlandi varðar kvaðst hann
hafa það fyrir satt að þar væri
stór hópur neytenda sem vildi
Mynd: Kristján Jóh.
fiskinn ferskan. Hann sagðist
einnig hafa heyrt það að eftir að
framþoð á íslenskum fiski jókst
aftur nú nýlega, hafi þessi
markaður stækkað þar sem
fleiri hafi þá farið að treysta á
það að geta fengið ferskan fisk.
Hvað sem öllum ágreiningi
líður virðist það vera samdóma
álit allra þeirra sem Vf hafði
samband við, vegna þessa máls,
að þessi útflutningur á ferskum
fiski færði sjómönnum og út-
gerðarmönnum í flestum tilfell-
um hærra verð en þeir fá hér
heima og að þetta kæmi ekki til
með að skerða atvinnuöryggi
landverkafólks. Hvort þessi út-
flutningur er að öllu leyti
heppilegur og hagkvæmur þeg-
ar til lengri tíma er litið skal ó-
sagt látið, enda þyrfti líklega að
kafa mun dýpra í þessi mál en
blaðamaður hafði tök á nú. Ef-
laust verður áfram deilt um það
hvort það fiskverð sem hér er
greitt sé raunhæft og ef það
kæmi í Ijós að unnt yrði að
greiða hærra verð fyrir fiskinn
hér heima kynni niðurstaðan að
verða önnur en hér hefur orðið.
Þegar fiskurinn er settur í gámana þarf að ísa vel.