Vestfirska fréttablaðið - 29.10.1992, Blaðsíða 6

VESTFIRSKA
6
Fimmtudagur 29. október 1992
------- -------------- ---------------- ----\ ffBFTTABLAÐIÐ
Ég held að enginn hafi verið lánsamari
Kristín Magnúsdóttir í Efri- Engidal
verður hundrað ára eftir viku
Inga Dan heimsótti hana um helgina
Það er ekki algengt að heil öld rúmist í einni
mannsævi, en hún Kristln Magnúsdóttir I Efri
Engidal er fædd þar þann 5. nóvemberl892 og er
því hundrað ára eftir rétta viku. Kristín hefur alla ævi
átt heima í Engidal, en er fyrir tæpum þremur árum
komin á sjúkrahúsið á ísafirði. Hún segir þó að
heilsan sé ágæt, það eru bara fæturnir sem eru
ómögulegir og svo er hún farin að sjá illa og þarf að
lesa með stækkunargleri. Kristín hlustar á útvarp og
fylgist með fréttum.
Heimilisfólkið og fleiri í Efri- Engidal. Aftari röð: Halldór, Halldóra systir Kristínar, Jón
Magdal, Jón og Sigurgeir. Fremri röð: Magnúsína, Kristín, Guðrún Ingólfsdóttir (systir
Guðmundar Ingólfssonar í Hnífsdal), Trausti Bjarnason, Kristín Sveinsdóttir, Magdalena og
Þorvaldur Einarsson sem var sumarbarn.
Amma mín bjó í Engidal,
Guðný Amundadóttir, með
manni sínum Magnúsi Bjöms-
syni. En það veit ég ekkert
hvurnig stóð á að það var hún
sem sækir um jörðina en ekki
hann. Þau kómu þangað þegar
pabbi minn var á öðru ári svo
að hann ólst upp í Efri Engidal.
Pabbi átti tvo bræður, Pétur og
Bjarna, og eina systur, Magða-
lenu.
Ég ólst upp hjá pabba mínum
Magnúsi Guðmundi Magnús-
syni og móður minni Kristínu
Sveinsdóttur. Við vórum nú
aldrei nema tvær systurnar,
Halldóra og ég, en þegar við
vórum flest í Engidal, þá vórum
við átta. Pabbi minn og mamma
tóku svo mikið af börnum.
Magðalena systir hans
pabba missti manninn frá sex
börnum, hann drukknaði. Þrjú
af hennar bömum ólust upp um
tíma í Engidal. Magnús Björn
kom þegar hann var hálfs
mánaðar gamall en Sigurgeir
Guðmundur og Jón Magdal
komu þegar pabbi þeirra
drukknaði. Jón var þó oft inn á
milli með mömmu sinni ef hún
gat komið því við þar sem hún
var kaupakona. Sigurgeir var
elstur, hann hefur verið árinu
eldri en ég.
Svo dó Pétur bróðir
pabba. Hann bjó á Brekku á
Ingjaldssandi. Þá kom Bjarni
Magnús til pabba. Við vorum
jafnaldra, nema hann var það
eldri í árinu að hann var fæddur
á nýársdag en ég ekki fyrr en
fimmta nóvember.
Seinna kom Sigríður Pálma-
dóttir til okkar, hún var ekki
nema fjörutíu vikna þegar hún
kom. Hún dó hún móðir hennar
og þá varð pabbi að láta hana
fara á sveitina. Hún var hjá
einhverjum í Amardal en þá var
hjá okkur oddviti sem líkaði
ekki atlætið þar og hann bað
pabba og mömmu að taka hana.
Og hún ólst upp á sveitinni hjá
pabba og mömmu þangað til
hún mun hafa verið svona
fimm-sex ára gömul. Þá vildi
pabbi hennar taka hana en
móðir mín þoldi það ekki og
sagði að hún skyldi aldrei fara.
Og hún ólst upp hjá okkur til
fullorðinsára.
Man aldrei eftir að
þeim misfélli
Ég man aldrei nokkurn tíma
eftir því að við værum að rífast
eða værum ódæl hvurt við
annað, aldrei nokkurn tímann.
Þó að mamma og pabbi færu
vestur í Önundarfjörð, það fór
hann á hvurju sumri til að borga
afgjaldið af jörðinni og þá var
amma mín beðin að líta til
okkar, en ég man aldrei eftir því
að okkur misfélli nokkurn
tíman. Því var komið inn hjá
okkur undireins að láta okkur
falla.
Við vorum oft send
krakkamir, Sigurgeir, Bjarni og
ég, upp í hlíð með poka til að
rífa lyng til þess að fá í upp-
kveikju. Og það var ekkert
verið neitt að stimpast um hver
yrði fyrstur. Það var alltaf
byrjað á að láta í pokann hans
Bjama því hann vildi að sinn
poki yrði nú fylltur fyrst. Svo
var Sigurgeirs pokinn tekinn
og hann fylltur og síðast var
pokinn minn fylltur. Þegar ég
var á fjórða ári var byggð ný
baðstofa, gasalega falleg og
sterkbyggð. Þessu man ég svo
vel eftir. Það var smiður frá
Breiðafjarðareyjum sem hjálp-
aði pabba við bygginguna,
Kristján Helgi, hann var indæll
maður. Það voru sex rúm, þrjú
undirhvurri hlið. Baðstofan var
með skarsúð - hún var svo
falleg. Eftir að ég stækkaði og
gat eitthvað gert var þetta
passað á hvurju einasta vori
og gert alltaf hreint. Og það var
vandað svo til þess að allt væri
hvítt og hreint.
Man eftir útilegu-
mönnum
Ég man eftir mönnum sem
kallaðir voru útilegumenn.
Annar var Steindór í Botni.
Hann bjó bara úti en kom heim
á bæi til fólksins og hann kom
oft heim til pabba míns og
mömmu. Þá var það vanalegt
að honum var gefið rausnarlega
að borða það sem hann vildi og
teknir voru af honum blautir
sokkar. Og þegar hann var
búinn að borða fór hann bara
beint út í hlöðuna og laggði sig
þar. Það var sama hvurt það var
að deginum eða nóttu.
Einu sinni man ég eftir því
að við krakkarnir vórum að
leika okkur úti í rökkrinu
meðan fólkið ætlaði að leggja
sig. Og þá sjáum við allt í einu
að það kemur þessi smái maður
upp á hæsta balann. Og þá var
það Steindór í Botni. Hann
sýndist svo stór, og það var af
því að hann bjó sér til yfirhöfn
sem náði honum upp fyrir
höfuð og niður á fætur, úr
gærum og lét ullina snúa inn.
Og af því gat hann legið úti.
Svo var mér sagt af
öðrum, það var pabbi minn sem
sagði mér af honum. Hann var
kallaður Jóhann beri. Hann
ráfaði svona um líka. Einhvern
tíma var það á Kirkjubóli að
fólk hafði ætlað að sjá svó um
að hann færi ekki út um kvöldið
þegar búið var að gefa honum
að borða. Og þau hlóðu fyrir
dyrnar öllu sent að tækt var til.
En um morguninn höfðu þau
sagt að þau myndu aldrei gera
þetta aftur því hann var svo
órólegur að það var því líkast
sem eitthvað sækti að honum.
- Hvaða störfþóttu
þér skemmtilegust
heirna fyrir?
Það var ekkert verið að
spyrja að því, það var allt jafn
gott. Pabbi minn var fatlaður
maður og varð að treysta svo
mikið á börnin. Hann var með
liðagigt, víst frá fæðingu. Hann
var ekki nema nokkurra ára
gamall þegar hann var látinn
fara að Seljalandi í Alftafirði,
því þar var föðurbróðir hans,
Jón Björnsson, sem fékkst við
ýmsar lækningar. Hann var nú
kallaður skottulæknir en það
kom aldrei fyrir að honum
mistækist þegar hann var
beðinn að vera hjá konum. En
læknum var ekkert vel til hans,
þeir töldu að hann tæki eitthvað
frá sér.
Með fyrstu
mjólkurpóstunum
- Varst þú ekki ein-
hverntíma mjólkur-
póstur?
Jú, þá hef ég verið tólf ára.
Guðmundur á Hafrafelli var þá
farinn að láta mjólk og hann
gerði pabba mínum boð ef hann
vildi láta krakkana hlaupa með
flöskur, að þá skyldi hann taka
fyrir hann mjólkina. Og við
vorum látin hlaupa út að
Hafrafelli með nokkrar flöskur
á morgnana annan hvurn dag,
ég og drengur sem varð seinna
maðurinn minn, Jón Magdal.
Börn Guðmundar báru svo
mjólkina út á Isafjörð. En svo
var farið að fara á hestum og þá
fór ég með mjólkina. Strákarnir
voru eldri og þeir voru látnir
vinna heima en þá var ég notuð
til þess að fara með mjólkina.
Ég man eftir því að Guðmundur
Guðmundsson á Árbæ og Han-
nes Halldórsson á Kirkjubóli
og ég, við fylgdustum oft.
Það sumar voru Norð-
menn að byggja Ósbrúna og
þeir höbðu nú oft gaman af því
ef ósinn var djúpur, að þá
urðum við að fara svo langt
frameftir til að komast yfir til
þess að við vöknuðum ekki í
fæturnar. Og svo var að fara út
með Seljalandsgirðingunni,
það var oft vont því að Selja-
landstúnið var girt með gadda-
vír og gatan lá alveg þar fast
upp við.
Þegar við vorum á leiðinni
þá kom það svo margoft fyrir
að við mættum sýslumann-
inum, Magnúsi Torfasyni, og
þá klappaði hann alltaf annað
hvurt á hnén á okkur eða hes-
tana og sagði - komið þið bles-
suð börnin mín.
Við höfum verið svona
klukkutíma í ferðinni eða rúm-
lega það. Maður var að flýta sér
að skila mjólkinni og þá tók
ntaður alltaf brúsana og flös-
kumar frá deginum áður aftur
til baka.
Eftir að sjúkrahúsið
gamla var byggt seldum við
líka alltaf egg þangað, og allt
þangað til ég varð að fara
hingað.
Mór sem fægilögur
Þegar ég var lítil stelpa man
ég eftir því að amma mín sálu-
ga fór oft einhverntíma fyrir
jólin með góðan mó í pokum á
sleða út á Isafjörð. Einn pokinn
fór til konunnar hans Sigurðar
Guðmundssonar sem var
kaupmaður í þessu stóra húsi
sem var beint út af Pólgötunni,
annar fór til Þórunnar Sche-
ving, konu Davíðs Scheving
læknis og einn pokinn fór til
Kristínar konu Björns myn-
dasmiðs. Þá var ekki til fægi-
lögur. Þær brenndu móinn og
geymdu sér svo þetta. Þá þurfti
alltaf að fægja alla hluti, öll
hnífapör og svo alla lampa.
Þetta var allt fægt á hvurjum
einasta laugardegi og til þess
notuðu þær öskuna, þetta varð
að vera alveg hrein aska.
Þessi mynd er tekin á 50 ára afmæli íþrótta- og málfundafélagsins Ármanns af þeim
stofnendum félagsins sem þá voru á lífi. Frá vinstri: Pétur Jónatansson, Neöri-Engidal, Jón
Magdal og Kristján Tryggvason klæðskeri. Og konurnar eru Guöríöur Magnúsdóttir á
Góustöðum, Kristín, Sigríður Pálmadóttir, Hrafnhildur Eiösdóttir og María Jónsdóttir.
Kristín Magnúsdóttir.