Vestfirska fréttablaðið - 05.11.1992, Blaðsíða 10

VESTFIRSKA
IQ Fimmtudagur 5. nóvember 1992
-- ------- -------------- \ g«ÉTTABLABH) j
i
Björn E. Hafberg:
Hvers vegna
leita hugsanir
á saklaust fólk?
Börn eða fullorðnir -
spurning hvað hentar
(fyrri hluti)
Fyrir skömmu var haldinn :sérstakur
"unglingadagur" til að vekja athygli á
þessum hópi einstaklinga, sem einhvern
veginn lendir svo oft utangátta í umræðum
dagsins. Eg ákvað því að hvila mig, og þig,
örlítið á efnahagsumræðunni og í staðinn
velta upp til umhugsunar fáeinum atriðum
sem hollt gæti verið fyrir foreldra að huga
að varðandi börnin sín og unglingana.
Það er gömul saga og ný að trúa þvf að
unglingar samtímans séu ómögulegri, lat-
ari, frekari og uppivöðslusamari en nokkru
sinni fyrr. Ýmislegt bendir til þess að
kynslóðimar sem em að vaxa úr grasi,
unglingamir sem verða hinir fullorðnu
áður en við vitum af, eigi í vanda með að
finna kröftum sínum útrás. Sífellt fleiri
þeirra lenda í vanda vegna misnotkunar
fíkniefna, og heimurinn sem við lifum í,
með auknu atvinnuleysi og öðmm hörm-
ungum, er svo sem ekkert spennandi fyrir
óharðnaða unglinga. Það kann nefnilega
svo að vera, að það hafi einu sinni verið
auðveldara að vera unglingur, þrátt fyrir að
þá hafi ekki boðist öll þau tækifæri sem að
nafninu til eiga að standa öllum opin í dag.
í samfélögum fyrri tíma bendir flest til
þess, að hlutverk unglinga hafi verið aug-
ljósara en í dag. Þeir voru hlekkir í samfé-
lagskeðjunni ekki síður en fullorðnir.
Jafnvel má ímynda sér að hugtakið ung-
lingur hafi ekki verið til í eiginlegri merk-
ingu fyrr en á þessari öld, að minnsta kosti
hér á landi.
Böm tóku þátt í störfum þeirra fullorðnu
strax og kraftar leyfðu. Fyrirmyndimar
vora fáar og hlutverkaval takmarkað. í
rauninni má segja að fæstir hafi haft
nokkurt raunverulegt val. Störf, völd og
virðing gengu gjaman í erfðir og kyrrstáða
ríkti á flestum sviðum.
Gífurlegar breytingar hafa orðið á okkar
þjóðfélagi á þessari öld, og á síðustu ára-
tugum hafa orðið byltingarkenndar breyt-
ingar á hlutverkaskipan. í dag lftum við
gjaman á unglinga sem sérstakan þjóðfé-
lagshóp. Ýmist er litið á þá sem lítt
þroskuð börn, eða ábyrga einstaklinga, allt
eftir því hvað hentar hinum fullorðnu
hvetju sinni. Unglingur nútímans þarf að
takast á við mörg viðfangsefni, og það
reynir verulega á hæfileika hans til aðlög-
unar. Unglingur er hvorki barn né fullorð-
inn og oft veit hann ekki hvorum hópnum
hann stendur nær. Ósamræmi í kröfum
sem gerðar eru til unglinga valda jafnan
jafnvægisleysi og vanstillingu. Slíkt leiðir
oftast til árekstra, sem orsaka síðan á-
framhaldandi vanlfðan og öryggisleysi.
Viðfangsefni unglingsáranna
Þegar fullorðnir minnast unglingsár-
anna kveður við misjafnan tón. Sumir
minnast þessara tíma sem tíma heillandi
ævintýra, skemmtana og gleði. Aðrir eiga
sárar minningar þar sem allt var auðmýkj-
andi og tilgangslaust; stöðugur ótti og
vanlíðan einkenndu allt. Og enn aðrir
minnast þessara tíma án sérstakra átaka
eða umskipta.
Viðfangsefnum unglingsáranna má
skipta í nokkra flokka eða þætti, þar sem
unglingurinn verður að takast á við breyt-
ingar og reyna að ná jafnvægi og sáttum.
Helstir þessara þátta eru átök vegna
breytinga á líkamsþroska, vitsmuna-
þroska, félagsþroska og mótun sjálfs-
myndar. Unglingurinn þarf að sættast við
útlit sitt og líkamsgerð og það hlutskipti að
vera annaðhvort karl eða kona. Hann þarf
að hefja nýja gerð samskipta við jafnaldra
af báðum kynjum og öðlast sjálfstæði
gagnvart foreldrum sínum og öðrum full-
orðnum. Hann þarf að öðlast tryggingu
fyrir efnahagslegu sjálfstæði og velja og
búa sig undir lífsstarf. Unglingurinn þarf
að öðlast þá þekkingu og þjálfun sem með
þarf til þess að verða fullgildur þegn og
temja sér félagslega ábyrga hegðun. Og
unglingurinn þarf að búa sig undir hjúskap
og sjálfstætt fjölskyldulíf og finna skoð-
unum sínum og áhugamálum farveg þar
sem hann getur átt samstarf við aðra.
Meðan unglingurínn er að glíma við þessi
viðfangseíhi og ná valdi á þeim gengur
hann oft í gegnum erfitt tímabil sem ein-
kennist gjaman af kvíða, þunglyndi, við-
kvæmni, reiði o.s.frv.
Þær útlínur sem hér eru dregnar upp eru
aðeins grófur rammí sem á við um ung-
lingsárin og af þeim má draga ýmsar á-
lyktanir. f seinni hlutanum verður m.a.
fjallað um áhrifavaldana sem keppa um
athygli unglingsins, þarfir unglingaima og
fíkniefnavandann.
!; VESTFIRSKA FRETTABLAÐIÐ
I
STÆRRA
OG
FJÖLBREYTTARA
i
NÝJAR VESTFIRSKAR ÞJÓÐSÖGUR
Þeir voru víst dauðir greyin
Grímur Finnbogason
(Eggjagrímur) frá Bolungarvík
á Hornströndum, seinna bóndi
á Höfðaströnd í Jökulfjörðum
og síðast á ísafirði, var um
margt sérkennilegur maður.
Þótti honum gaman að fara til
eggja norður í fuglabjörgin tvö
á Homströndum, Hælavíkur-
bjarg og Hombjarg, og gerði
það reyndar mest allt sitt líf.
Dró hann viðumefni sitt af
þessu.
Þegar Grímur var orðinn
gamall og bjó á fsafirði komst
hann ekki norður sakir þess hve
hrumur og fótfúinn hann var
orðinn. Þegar eggjamenn voru
svo að fara bað Grímur þá að
skjóta fyrir sig nokkra æðar-
blika ef þeir gætu, en það var
uppáhaldsmatur hans. Bræð-
umir Kjartan og Trausti heitinn
Sigmundssynir lofuðu að gera
þessa bón Gríms.
Þegar svo eggjakarlar koma
til baka á Heklutindi, báti
Kjartans, hófu þeir eggjasölu
upp úr bátnum við Bæjar-
bryggjuna á ísafirði svo sem
venja var á þeim árum. Nokkrar
fuglakippur voru í lestinni og
þar á meðal nokkrar kippur af
æðarblika handa Grími. Grímur
kom á bryggjuna og fékk egg
og spurði um fuglinn. Sögðu
þeir bræður honum að fuglinn
væri í lestinni og yrði að setja
hann í poka áður en hægt væri
að fara með hann heim, eins og
siður var um slíka veiði.
f hádeginu tók svo Grímur
eina kippu og gekk með hana
óvarða upp bryggjuna, út
Austurveg og Norðurveg að
húsinu þar sem hann bjó. Þá
hittist svo á að sveitungi hans,
Halldór heitinn Jónmundsson
yfirlögregluþjónn á ísafirði,
var á leiðinni í mat af lög-
reglustöðinni, sem þá var í
Fjarðarstrætinu. Mættust þeir
á Norðurveginum og rak Hall-
dór augun í æðarblikana. „Hvar
fékkst þú þessa blika, Grím-
ur?“ spurði Halldór byrstur.
Grímur svaraði af bragði:
„Strákamir skutu þá fyrir mig.“
Síðan áttaði hann sig á því að
þetta mætti hann ekki segja, því
æðarfugl var alfriðaður og
þung viðurlög við að skjóta
hann, og bætti því við: „Þeir
voru víst dauðir greyin.“ Hall-
dór lét Grím sleppa með þessa
skýringu eftir að hafa ávítað
hann fyrir að fara ekki laumu-
legar með fuglinn.
—GHj.
Djúpbáturinn Fagranes við bryggju á Melgraseyri
Ferjubryggjur við
Djúp veltast fram
og aftur í kerfinu
- ráöherra spyr Vestfirska fréttablaöið hvað
Nauteyrarhreppur eigi mikla peninga
f síðasta blaði sögðum við
frá því að ferjubryggjumál m/s
Fagraness væru enn í biðstöðu.
Einnig töldum við okkur hafa
fyrir því traustar heimildir að
fyrirhugaður hefði verið fundur
um málið á föstudaginn og á
honum jafnvel ákvörðun tekin
í málinu. Enginn virðist nú vita
um þennan fund svo VEST-
FIRSKA kannaði málið aftur
og hafði samband við Halldór
Blöndal samgönguráðherra.
"Það er ekkert á fjárlögum til
þessara mála", sagði Halldór.
"Málið er statt hjá okkur og við
erum að athuga með allar ferjur
í landinu. Það er nú ekki gott ef
menn leggja það í vana sinn að
kaupa skip sem ekki kemst að
neinni bryggju og það er nátt-
úrlega vegur inn Djúpið. Það er
ekkert af þessu máli að frétta",
sagði ráðherra.
VESTFIRSKA benti ráð-
herra á heimildarákvæði í fjár-
lögum íslenska ríkisins fyrir
1992 (á bls. 245) þar sem segir:
"Fjármálaráðherra er heimilt að
semja við Hafnarsjóð ísafjarðar
og hreppsnefnd Nauteyrar-
hrepps um kostnaðarhlut ríkis-
sjóðs við byggingu ferju-
bryggja." Ráðherra spurði
blaðamann hvort hann væri
með heimildina nákvæmlega
eins og þetta væri í fjárlögum
og minnti að heimildin væri
eitthvað óljós. Ekki var hann
viss um að hann væri með fjár-
lögin hjá sér. Loks fann hann
sér eintak af fjárlögunum og
fletti upp á heimildarákvæðinu
á bls. 245 eftir ábendingu
blaðsins og sagði svo: "Það eru
engir peningar þarna og hvað
heldur þú að Nauteyrarhreppur
eigi mikla peninga? Þetta er ó-
ljós heimild og ég hef ekki
verið á neinum fundi um þetta
mál með Vestfjarðaþingmönn-
um."
Smári Haraldsson, bæjar-
stjóri á fsafirði, sagði í samtali
við blaðið, að ísafjarðarkaup-
staður teldi ekki hagkvæmt að
byrja á ferjubryggju á fsafirði
fyrr en hafist væri handa á
Nauteyri. "Um leið og það
liggur fyrir mun ekki standa á
okkur að hefja framkvæmdir",
sagði bæjarstjóri.
Blaðið sló á þráðinn til Helga
Hallgrímssonar vegamálastjóra
og spurði hann um feiju-
bryggjur við Djúp. "Við eigum
eftir að gera um þetta tillögur.
Við sitjum ekki á þeim valda-
stóli að við tökum endanlegar
ákvarðanir í þessum efnum",
sagði Helgi. "Bryggjumar
verða liður á vegaáætlun eins
og aðrir útgjaldaliðir ríkisins.
Við munun gera tillögur til
ráðherra og Alþingis um ráð-
stöfun þeirra fjármuna eins og
annarra fjármuna sem inn á
vegaáætlun eru. Gerð þessara
tillagna hefur ekki farið fram
ennþá. Vegaáætlun stendur í
heild sinni þannig að' sam-
gönguráðherra og ríkisstjóm
eru nú að fjalla um ramma
hennar. Við höfum hugsað
okkur að við skilum tillögum
okkar í framhaldi af þeirri um-
fjöllun og þá fyrir áramót. Að
lokum taka samgönguráðherra
og Alþingi að hluta ákvörðun í
þessu máli", sagði vegamála-
stjóri.
Samkvæmt þessu eru ferju-
bryggjur við ísafjarðardjúp enn
að veltast í kerfinu milli
Pflatusar og Heródusar og hver
vísar á annan og ekkert gerist.
VESTFIRSKA spyr því hvað
þessir sex þingmenn sem sitja
á Alþingi fyrir Vestfirðinga séu
að aðhafast í þessum málum.
Haft er eftir einum þeirra í BB
í gær að róðurinn geti orðið
þungur og málið hafi verið
unnið innan stjómarliðsins.
VESTFIRSKA getur ekki
komið auga á að málefni bfla-
ferjunnar Fagraness geti verið
bitbein stjómarandstöðu og
stjómarliðs og hvetur alla
þingmenn Vestfjarða til að
vinna að lausn þessa máls,
hvaða flokki sem þeir annars
tilheyra.
-GHj.