Feykir - 24.02.1988, Blaðsíða 2

2 FEYKIR 7/1988
ÆEYKllW
Óháð fréttablað
fyrir Norðurland vestra
■ RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Ari Jóhann
Sigurðsson ■ ÚTGEFANDI: Feykir hf. ■ SKRIFSTOFA:
Aðalgötu 2, Sauðárkróki ■ PÓSTFANG: Pósthólf 4, 550
Sauðárkrókur ■ SÍMI: 95-5757 95-6703 ■ STJÓRN FEYKIS
HF.: Jón F. Hjartarsonsson, Sr. Hjálmar Jónsson,
Sæmundur Hermannsson, Sigurður Ágústsson, og
Hilmir Jóhannesson ■ BLAÐAMENN: Björn Jóhann
Björnsson sími 95-5253, Magnús Ólafsson sími 95-4495,
örn Þórarinsson sími 96-73254, Júlíus Guðni
Antonsson sími 95-1433 og 985-25194 Auglýslngaretjóri:
HaukurHafstaðsími 95-5959 ■ ÁSKRIFTARVERÐ: 55
krónur hvert tölublað; í lausasölu 60 ■ ÚTGÁFUDAGUR:
Miðvikudagur ■ SETNING, UMBROT OG PRENTUN:
SÁST sf., Sauðárkróki.
,—ieiðari
Til allra átta
Nú fer að líða að því að landsmenn fari að huga að
sumarfríi og þá er stóra spurningin hvert skal halda?
Það hefur sjálfsagt ekki farið fram hjá neinum sem
fylgst hefur með fjölmiðlum undan farið að þeir eru
stútfullir af auglýsingum frá hinum fjölmörgu
ferðaskrifstofum sem til eru hér á landi. Mestu máli
skiptir að komast af litla kalda skerinu okkar i sólina,
sandinn og bjórinn.
Ef dæma má af þeim auglýsingum sem birtar hafa
verið eru freistingarnar margar og þar sem við erum
mikil nautnaþjóð, er auðvelt fyrir okkur að falla í gildru
þeirra án lítillar fyrirhafnar. En við erum líka stolt þjóð,
stolt af landi okkar og menningu. Það er nú því miður
þannig komið að fólk virðist gleyma móður sinni,
fegurð hennar og mikilfengleika. Raunar má segja að
ferðaskrifstofunar keppist við að flytja fólkið út úr
landinu heldur en að hvetja það til að skoða eigið land.
Er til skammar að eigi skuli vera betur gert í því að
kynna landið okkar en raun ber vitni. Eða lætur fólk sér
duga að horfa bara á stikluþætti Ómars Ragnarssonar.
Það er því miður alvarleg staðreynd að á meðan
stjórnvöld reyna af öllum mætti að halda
þjóðarskútunni á floti erum við að keppast við af fullum
krafti að eyða peningum í útlöndum, í algjöra vitleysu.
Með öðrum orðum þá vantar ferðamálastefnu ríkisstjómar-
innar, hvort sem mönnum líkar það nú betur eður ei.
Við getum jafvel litið í eigin barm. Hvar stendur
íslensk ferðamannaþjónustu. Er hún samkeppnisfær
við erlenda ferðamannaþjónustu? Þeirri spurningu er
fljótsvarað. íslensk ferðamannaþjónusta er á
brauðfótum miðað við það sem við þekkjum hjá okkar
næstu nágrannaþjóðum. Að vísu má segja að í
höfuðborginni okkar hafi verið unnið markvisst að því
að bæta ástandið og er það vel. En við megum samt ekki
líta fram hjá þeirri staðreynd að ferðafólk sækir ekki
síður eftirtektarverða staði úti á landsbyggðinni en þar
er því miður ennþá óplægður akurinn í ferðamanna-
þjónustunni.
Lokaorð um Guðrúnu á Reykjavöllum
Guðrún amma mín á
Reykjavöllum var fædd 27.
| október 1855. Hún vardóttir
Jóhannesar Magnússonar á
Litlu-Laugum í Reykjadal og
konu hans Asdísar Ölafsdóttur
úr Kræklingahlíð. Heimili
þeirra hjóna var umtalað
fyrir myndarskap, enda báru
börnin þess merki. Tveir
bræður ömmu sem ég þekkti
nokkuð voru þeir Ólafur
Reykdal smiður og vel
metinn borgari á Siglufirði,
afi Ólafs Ragnarssonar sem
er landsmönnum öllum kunnur
að góðu, bæði úr útvarpi,
sjónvarpi og nú bókaút-
gefandi.
Hinn bróðirinn var Jóhannes
Reykdal í Hafnarfirði lands-
kunnur smiður og setti upp
fyrstu rafstöð á Islandi í
Hafnarfirði.
Guðrún amma giftist afa
mínum Jóni Andrési Björns-
syni frá Starrastöðum. Hann
var talinn einn sterkasti
maður sinnar samtíðar í
Skagafirði, það sagði mér
Helgi Björnssonsterki,síðast
búsettur á Reykjaborg. Andrés
var litinn öfundaraugum af
kvonfangi sínu, en fátæktin
var svo mikil að frá því þýðir
ekki að segja sællífsfólki
nútímans. Þegar Guðrún,
síðar húsfreyja á Reykjavöllum
fæddist, gáfu góðir nágrannar
sængurkonunni mat, því það
mátti heita bjargarlaus bær.
Börnin urðu 10 og náðu 7
fullorðinsaldri þar af ein
dóttir sem gerði garðinn
frægan í Kanada. Þó þessi
hjón bættu hag sinn nokkuð,,
þurftu allir þessir munnar
talsvert að borða, ég þekkti
það frá mínum fátæktarárum
í Kálfárdal að það var
eftirminnileg veisla ef spóa-
hreiður fannst með fjórum
stórum eggjum og hafi fréttin
í blöðunum birst þann dag
sem Lalli fann spóaeggin að
Friðrik 8. hafi dáið, var
ekkert eðlilegra en að það
hafi orðið samhliða í huga
þessarar fátæku konu sem
hafði annað að gera en
fylgjast með mánaðardögum,
þá var tíminn reiknaður
frekar eftir sól og stjörnum.
Svo snýr nútímafólk þessu á
verri veg og hendir gaman að
og hefur að hlátursefni. Ég
hef brosað að þessu og þegar
mér var boðið í 50 ára
afmælishóf Sögufélags Skag-
firðinga heyrði ég að það var
ekki hlegið meira að öðru
skemmtiefni, enda bráðfyndið.
Ég móðgaðist ekki fyrir hönd
ömmu því ég fann að hún var
þarna gleðigjafi. Þegar ég
kom þar fram með minn
skáldskap hafði ég aðeins
lítillega orð á þessu.
Hjalta Pálsson þekki ég að
öllu góðu og ekki hefur hann
valið það sem honum fannst
ómerkilegast úr 16 Skagfirð-
ingabókum til að gleðja með
gesti sína heldur hið gagn-
I stæða. Þessar þrjár kjafta-
sögur um ömmu eru í
sjöundu Skagfiiðingabók blað-
síðu 103.
Sú fyrsta var um spóaeggin
og hinar tvær á ég auðvelt
með að skýra, svo það þarf
enginn að gera grín að þeim
eða halda að svör ömmu hafi
verið af fávísi sögð.
Þegar amma kom að
Skíðastöðum og sá nýjan fisk
þarf enginn að halda að hana
hafi ekki langað í hann, en
hún hefur verið svo stolt af
velmegun sinni að geta gefið
börnum sínum drafla til að
seðja með hungrið, að ekki
hefur hún trúað nágrönnum
fyrir því að það hafi ekki
verið til aurar fyrir fiski, og
ekki tími til að nálgast hann.
Að orðum ömmu er hent
grín sem eðlilegast er því
enginn veit hvers vegna þau
voru sögð.
Þriðja sagan um kúmen-
þúfuna þykir þeim skrýtin
sem ekki til þekkja. Pálmi
Hannesson á Skíðastöðum,
síðar rektor með fleiru,
landskunnur maður var
góður nágranni og góður
vinur Reykjavallafólksins,
bráðþroska stór og sterkur
eins og hann átti kyn til.
Hann var föðurbróðir Hannesar
Péturssonar okkar vinsæla
Guðmundur
Guðmundur Jónasson í
Ási lést þann 6. febrúar s.l.
og fór útför hans fram að
Undirfelli 19. febrúar að
viðstöddu fjölmenni.
Guðmundur í Ási var
stórbrotinn maður sem kom
víða við í framfarasögu
héraðsins. Hann var mörg ár
formaður Kaupfélags Hún-
vetninga og á þeim árum var
m.a. byggt verslunarhús
félagsins. Hann var formaður
USAH og átti hvað stærstan
þátt í að farið var að halda
menningar- og skemmtivöku
Húnvetninga, Húnavökuna.
Hann var um árabil formaður
Veiðifélags Vatnsdalsár og á
þeim árum var hús félagsins
Flóðvangur byggður, en það
hefur löngum verið talið eitt
glæsilegasta veiðimannahús
landsins. Þá sat Guðmundur
á Búnaðarþingi og í sýslu-
nefnd A-Hún. og víða annars
staðar kom hann við í
menningar- og framfara-
sögunni.
Hann keypti jörðina Ás í
skálds og sagnaritara, Pálmi
varð síðar þekktur náttúru-
fræðingur ekki síður í
plönturíkinu en annarsstaðar.
Mér þykir það ekkert skrítið
þó harrn hafi haft kúmenfræ í
vasa sínum sem hafi fallið á
þúfuna sem þeir veltust á og
síðar hafi það borið ávöxt,
það vissi amma ekki og þótti
skrítið að kúmenið skyldi
vaxa þar.
Að þessari sögu hlæja
fávísir því þeir hafa ekki
krufið ástæður til mergjar en
fyrir það að amma hafði orð á
þessum fyrirbærum sem öll
vom misskilin, er hún nú orðin
umtöluð og ógleymanleg
kona sem leit öðrum augum
á hlutina en aðrir, eins og
stendur í Skagfirskum ævi-
skrám þriðju bók bls. fjögur.
Á sínum tíma var Guðrún
amma á Reykjavöllum talin
vel gefin kona dugnaðarforkur
bæði til orðs og verka, og
stóð sig vel í lífsbaráttunni
með sínum hrausta manni
sem hún missti 1905 frá
öllum börnunum. Þá bjó hún
áfram í mörg ár, og byggði
nýjan bæ með börnum sínum
og skilaði sínu ævistarfi með
prýði.
Burt séð frá mér eru
afkomendur hennar ekki
verr gefnir en það fólk sem
gerir hana hlægilega í augum
ókunnugra.
Með kærri kveðju til
frændfólks og vina.
Andrés H. Valberg.
í Ási látínn
Vatnsdal og byggði þar upp,
ræktaði og rak þar stórbú.
Þar búa nú dóttir hans og
tengdasonur. Síðustu æviárin
dvaldi Guðmundur ásamt konu
sinni á Blönduósi, fyrst hjá
syni sínum, en síðar á
dvalarheimili fyrir aldraða
Hnitbjörgum og loks á
Héraðshælinu. Þá stofnun
átti hann stóran þátt í að
byggja. Eftirlifandi kona
Guðmundar er Sigurlaug
Guðlaugsdóttir.