Feykir - 19.12.1990, Qupperneq 13

45/1990 FEYKIR 13
Kútterinn Flink frá Akureyri.
ég œtti ævinlega að ganga á
kulborða og síga af mér
hallann eða halda í hástokk
skipsins, auðvitað tók ég
síðari kostinn og fékk ærlega
sjóskírn um leið og ég slapp
aftur með.
,,Þarna látum við verka
hákarlinn ef við fáum
einhverja bröndu”, sagði
Björn skipstjóri ogbenti upp
á Siglunes og þá kvað hann:
Austan kaldinn á oss blés
upp skall faldinn draga trés,
veltir aldan vargi hlés
við skulum halda á Siglunes.
\^ið komum til Haga-
nesvíkur laust eftir miðjan
dag og þar settum við á land
ýmsar nauðþurftir heimilanna
sem fengnar höfðu verið út í
reikning hjá útgerðarfélaginu
Höepfner á Akureyri.
Snemma næsta morgun
var gott ferðaveður, suðvestan
allhvass með éljum og gaf
von um góðan byr í seglin.
Það voru líka margar hendur
á lofti. Sumir hófu upp
legufærin, aðrir drógu upp
seglin, svo var sett í
norðvestur. Eins og oft áður
þegar siglt var á íslandsmið
fóin djarlliuga og starfsglaðir
sjómenn á litlu vélarlausu
skipi í hæpna sjóferð til að
draga björg í bú.
Það var farið fram á
Strandagrunn og lagst á 180
faðma dýpi. Ekki sáum við
austurfjöllin aðeins Horn-
bjarg í góðu skyggni. Veðrið
var gott og menn í besta
skapi. Skipið snerist fyrir
straumnum eins og hestur í
tjóðri. ,,Jæja, nú er best að
fara að mata þann gráa”,
sagði skipstjórinn og stakk
vænni tóbakstölu undirjaxlinn.
Grænsaltað selspikið var
þrætt upp á sóknirnar og
fjórum vöðum rennt í botn
án tafa. Égspurði stýrimann-
inn hvort ég ætti ekki líka að
renna færi og varð mér
reglulega til skammar fyrir
spurninguna. Allir fóru að
hlæja að fávisku minni. Einn
félaginn sagði: ,,Þú færð að
sitja undir, greyið mitt, eftir
fimm vertíðir ef þú stenst
prófið”.
Til frekari skýringarer rétt
að geta þess, að aðeins elstu
og vönustu mennirnir höfðu
þann starfa að sitja undir.
Hinir sem lausir voru hlupu á
milli og drógu hákarlinn með
þeim. Sá var talinn mestur
sem setti i fyrsta kvikindiðog
reyndi nú hver sem betur
mátti að verða var.
Stýrimannsvaktin átti
næturvakt á dekki og þar
sem enginn varð var, stakk
frívaktin sér undir þiljar.
Heldur var hráslagalegt í
mannaplássinu þessa nótt
því enginn hafði lagt í
eldavélina. Ég var svangur
og blautur. Svo opnaði ég
matarskrínuna og snæddi
harða kringlu. ..Hvað ætlar
þú að éta eftir hálfan mánuð?
Það er annars best að gefa þér
selspik úr því sá grái vill það
ekki”, sagði sá sem gaf mér
sneiðina á þilfarinu, jDað var
rekkjunautur rninn. Ur þessu
varð orðasenna og síðan
hörkuáflog sem enduðu með
því að ég svaf einn í kojunni
til morguns. Klukkan sex
vorum við kallaðirá vaktina
og þá fengum við heitt vatn
sem félagar okkar höfðu
tilbúið svo að nú drukkum
við kaffi úr stórum merkur-
könnum og átum hart brauð.
Við höfðum verið þarna í
tvo til þrjá sólarhringa og
ekkert nýstárlegt borið við.
Veðrið var ákjósanlegt og
sarna heiðríkjan í andliti
skipstjóra. Ég var búinn að fá
alveg nóg af þessu tilbreytinga-
leysi og spyr hann dálítið
feimnislega hvort ekki eigi að
færa sig í dag. — ,,Langar þig
til að losa tvö hundruð og
fimmtíu faðma kapaltóg að
óþörfu”, sagði hann. ,,Hér
verðurn við þangað til skipið
stendur í þeim gráa. Ég er
bráðurn hálf sjötugur og hef
verið meira og minna við
þessa veiði í fjörutíu ár, ýmist
sem stýrimaður eða skipstjóri
og aldrei grætt neitt á flani.
Hann er duttlungafullur sá
grái og snýr ævinlega
skrápnum út”.
Eg sætti mig við þetta
af því að sá talaði sem
reynsluna hafði. Að stundu
liðinni setti Pétur gamli í
hákarl. Hann var elsti
hásetinn um borð og hafði
líka soðið baunir og kjöt um
daginn og trúlega ekki
afskipt sjálfan sig. Þegar
gráni kom upp í yfirborð
sjávar voru allar hendur á
lofti. Einn með ífæruna, sem
var stór járnkrókur, annar
með drepinn, það var
oddmyndaður járnfleinn með
stóru skafti. Var fleininum
margstungið í bak skepnunnar
þar til rnænan var í sundur.
Hákarlinn var síðan dreginn
nteð þar til útbúnum talíum
upp yfir hástokk skipsins,
síðan ristur á kviðinn og
lifrin tekin. Allinn miðaðist
við lifrarmagnið. Öllum
skrokknum var fleygt nema
þeim sem höfðu vissa stærð
og voru vel feitir. í vökulokin
höfðum við fengið þrettán
got, á að giska fjórar tunnur
af lifur.
Þegar við þvoðum vettl-
ingana okkar höfðum við
hákarlsgall fyrir sápu, það
var daunillt en freyddi vel.
Þannig þvoðum við öll okkar
föt. Ég var að verða dálítið
sárhentur af drættinum en lét
engan vita um það. Tíminn
leið og alltaf óx veiðin.
Veðrið var stillt og bjart en,
„ljót blika í norðaustrinu”,
sögðu gömlu mennirnir.
Þetta var klukkan sex að
morgni, sunnudaginn 4. maí
að mig minnir. — Skipstjóra-
vaktin átti „törn” á dekki og
nú stóðu hendur fram úr
ermum og þegar nokkuð var
liðið á daginn voru allir
komnir á dekk í hákarlaslag.
Hann óð í kringum okkur
eins og þéttasta síldartorfa.
^Eg gleymdi aldrei
þeirri stundu. Vaðirnir voru
dregnir upp og nú hófst sá
mesti og skemmtilegasti
sjóslagur sem ég hef séð. —
Drepir, skálmar, krókar,
ífærur, allt vará lofti. Þaðvar
krækt í hákarlinn sem allra
næst hausnum annars kom
hann sundtökunum við og
varð okkur yfirsterkari.
Þetta gekk nokkuð fram á
daginn og voru þá komnar
sættir milli rnanna og
málleysingja. Enginn hákarl
sást lengur en í þess stað ljótt
veðurútlit, mikill snjór og
fallandi loftvog. Skipstjórinn
sagði okkur að hala inn
stjórafærið í flýti. Það gekk
erfiðlega vegna þess að
dreggið var fast í botni og
sjórinn svo mikil að hann
skall yfir skipið öðru hverju.
Stýrimaðurinn fékk skipun
um að höggva á sjórafærið og
gerði hann það og þar með
var sjávarguðunum gefið
dreggið og 180 faðma
kapaltóg. Við sigldum með
tvirifuðu stórsegli, fokku og
klýfir og stefnan sett á
Haganesvík. Vindur var
norð-austan á að giska tíu
vindstig og foráttu hafsjór.
Ferð skipsins mun ekki hafa
veriðminnien 12-13 sjómílur
á klukkustund. Skipstjórinn
stóð sem fyrr við taumstýrið
og sleppti því ekki fyrr en við
höfðum landvar. Enginn
maður fékk. nema með
sérstakri varasemi, að f'ara
um skipið. Helst þeir sem
áttu sér stóra sögu sem
karlmenni og sjógarpar og
það því aðeins að einhvers
þyrfti með við tilfæringu
segla. Þegar hér var komið
vorum við illa á okkur
komnir, svangir, blautir,
svefnvana og hvíldarþurfi,
enda sumir hverjir búnir að
vaka um eða yfir þrjú dægur
við strangasta erfiði.
\^ið höfðum aflað 75
tunnur lifrar og eitthvað af
hákarli til mötu. Undir
flestum kringumstæðum hefðurn
við heimtað mat okkar og
engar refjar, að minnsta kosti
heitt kaffi en því var ekki að
heilsa. Ekkert vatnsílát tolldi
á eldavélinni vegna siglingar-
halla og sjógangs og svo
annað. að bundið var yfir
eldavélarröðið.
Ekkert markvert kom fyrir
á uppsiglingunni nema hvað
vaktin þurfti að vera við öllu
búin, ýmist strengja eða lina
á seglstögum. Vaktin þurfti
ekki að sinna neinum nútíma
snúningum svo sem lesa á
gang- og dýptarmæli. Skip-
stjórinn gat helgað stýrinu
hug og hönd því að ekki
tafðist hann við að miða stað
skipsins á hverjum tíma og
ekkert talsamband var milli
okkar og lands á þessari
óvissu leið. Gamla manninum
tókst að ná settu marki —
Haganesvík, en óglæsilegt
var um að litast er undir
landið kom. Alls staðar braut
en ekkert viðlit að snúa frá á
annan stað úr því sem komið
var.
Allir voru kallaðir á dekk
og gerðar ráðstafanir svo
ekki færi sjór í skipið því að'
búist var við hinu versta.
Hamingjan virtist þó vera
með okkur því að vel lagaði
og við komumst óbrotnir inn
í leguna. Við lögðumst á sjö
faðma dýpi undan svo
kallaðri Haganesborg, sem
mótar víkina að austan.
Okkur fannst sem allt léki nú
í lyndi. Um þetta leyti voru
hásetar á dekki ásamt
skipstjóra að ganga frá ýmsu
sem úr lagi hafði farið á
leiðinni. Skyndilega tók sig
upp mikill sjór og reið yfir
skipið. Hásetarnir tveir gátu
naumlega bjargað sér frá
slysum en skipstjórinn varð
of seinn, lenti í löðrinu og
fékk mikinn áverka á
höfuðið svo hann féll í öngvit
og var á síðustu stundu
bjargað frá drukknun. Ekki