Feykir - 05.01.1994, Blaðsíða 4

4FEYKIR 1/1994
„Tónninn hans var alveg sérstakur"
Eyþór Stefánsson minnist frænda síns og vinar Stefáns íslandi
Á nýársdag lést einn
frægasti sonur Islands
fyrr og síðar, stór-
söngvarinn Stefán
Guðmundsson sem í
byrjun listamannsferils
síns tók sér nafnið Stef-
✓
án Islandi. Stefán var
Skagfirðingur í húð og
hár og það hlýtur aö
teljast vel til fundið aö
annar þekktur skag-
firskur tónlistarmaður,
Eyþór Stefánsson
minnist Stefáns Islandi,
en Stefán og Eyþór
voru miklir kunningjai',
enda mikið skyldir og
áttu sameiginlegt
áhugamál. Blaöamaöur
Feykis knúói dyra hjá
Eyþóri í Fögrabrekku á
Sauðárkróki nú í byrjun
vikunnar og naut frá-
sagnarsnilli hins aldna
heiðursmanns Eyþórs
þegar hann minntist
vinar síns og frænda.
Sagói hann hæfa að
minnast Stefáns Islandi
hér á heimavelli.
„Stefán fæddist í Krossanesi
6. október 1907. Foreldrar hans
voru Guðmundur Jónsson, ætt-
aður úr Fljótum, en móðir hans
Guðrún Stefánsdóttir var héðan
af svokallaðri Borgarætt. Við
Stefán vom þremenningar að
skyldleika. Guðmundur flutti
hingað út á Krók og fór að sinna
ýmsri vinnu, en lést skömmu
eftir að hann flutti hingað. Stef-
án missti fóður sinn mjög ungur
og ólst upp hjá móöur sinni.
Kynni okkar Stefáns byijuðu
þegar við vomm báðir mjög
ungir. Þá fómm við að „múss-
isera“ saman, en fyrstu sporin
hans á listabrautinni hófust
einmitt hér.
Góðir menn hjálpuðu
honum til náms
Hús Kristjáns Gíslasonar opn-
aðist fyrir Stefáni á ámnum ‘24
og ‘25, þegar þau systkinin
Bjöm Kristjánsson og Þómnn
Elvar Elvar tóku Stefán bókstaf-
lega til að kenna honum og siða
hann til. Þómnn var ágætis pí-
anóleikari og Bjöm hafði eitt-
hvað lært til söngs í Kaup-
mannahöfn þegar hann var í
verslunarháskólanum þar, svo
þau vom talsvert menntuó og
gátu hjálpaó Stefáni ansi mikið.
Svo liggur leið Stefáns til
Reykjavíkur og þá fer þetta nú
að greiðast betur. Góðir menn
hjálpuðu honum til náms. Sig-
urður Birkis kenndi honum um
tíma og svo var farið aö ganga í
það að koma Stefáni út, fá ein-
hvem til að kosta hann í nám er-
lendis, og þá byrjaði ævintýrið.
Rikharð Thors (Jensens) for-
stjóri tók Stefán að sér og kost-
aði hann algjörlega til náms á
Ítalíu. Hann fór þangað 1929 og
var þar í námi til 1933 hjá ágæt-
is kennara í Mílanó. Þetta ár,
1933, söng Stefán sitt fyrsta
hlutvcrk í Flórens á Italíu. Síðan
má heita að gangan hafí verið
mjög greið, því eftir 1935 byij-
aði hann að syngja hér og þar
um Evrópu, Þýskalandi, Ung-
verjalandi og víðar. Svo kemur
hann hingað til Islands um Jóns-
messuleytið ‘35 og syngur sinn
fyrsta konsert hér. Það var siður
hjá Stefáni að koma hingað til
lands og syngja á hverju ári til
ársins 1939, en þá lokaðist hann
inni í Kaupmannahöfn vegna
heimsstyrjaldarinnar. I þessum
söngferðalögum byijaði hann að
syngja í Reykjavík, fór svo út á
land og söng víða þar, endaði
ævinlega söngferðalag sitt hér,
og þá var það við vomm ákaf-
lega mikið saman.
Vandaði sig mikið
þótt enginn væri í
kirkjunni
Stefán var ævinlega hér
svona viku, hálfan mánuð hjá
okkur og við skemmtum okkur
konunglega, við fómm saman á
sjó, á handfæraveiðar. Við fór-
um í reiðtúra, allavega man ég
eftir tveim ferðum þar sem við
skemmtum okkur konunglega.
Riðum austur á Borgarsand og
þaðan í Helluland í heimsókn til
þeirra Ólafs og Ragnheiðar
vinafólks Stefáns og þar var tek-
ið lagið.
Langoftast vomm við Stef-
áns samt saman í kirkjunni
héma og það var eftirminnilegt
oft hvað Stefán vandaði sig við
að syngja þótt það væri ekki
nokkur maður í kirkjunni, eng-
inn nema við tveir, og þó
kannski var kirkjan full af ósýni-
legum áheyrendum. Hver veit?
En það var einmitt eitt af mörg-
um sterkum einkennum Stefáns
hvað hann var ákaflega vand-
viikur bæði á tón og orð. Fram-
burður hans í söng var alveg
dæmalaus. Hann missti ekki
niður eitt einasta orð“, segir Ey-
þór og leggur mikla áherslu á
orð sín. „Þú heyrirekki einn ein-
asta íslenskan söngvara syngja
með slíkum framburði nú til
dags. Hann vandaði þetta fram-
úrskarandi vel.
Röddin hans sló
allt út
Já ég hef náttúrlega margar
minnigar frá Stefáni, sem em
ógleymanlegar. Stefán var skap-
stór en kunni vel að stilla sitt
skap. Hann var ákaflega hjarta-
hlýr og frændrækinn. Það var
alls ekki til neitt mont hjá Stefáni
vegna velgengi sinnar, ekki til.
Hann hafði skömm á slíku.
Stefán sagði mér einhvem
tíma að listamannsnafn sitt hafi
hann fundið upp, út af því að
ítalamir gátu aldrei sagt Guð-
mundsson. Þá tók hann sér þetta
nafn, en það var líka algengt að
listamenn tækju sér nöfn. Stefán
unni Skagafirði af einlægni,
enda átti hann hér marga góða
vini. Og þegar hann var ungur
og aö byrja að syngja þá var
hann alltaf syngjandi. Hann
söng og söng, alls konar lög
bæði á böllum og á skemmtun-
um hjá félagasamtökum. Það
var alveg ljóst strax þegar hann
var unglingur að hér var á ferð-
inni afburða söngmaður. Strax
15-16 ára var hann kominn með
glæsilega rödd, svimháan tenór.
Hann hafði rödd sem sló allt út.
Það hefur enginn komið með
svo glæsilega rödd, tónninn hans
var alveg sérstakur. A tónleika-
ferðum sínum fyllti hann stærsta
samkomuhúsið í Reykjavík sex
sinnum. Þeir gera það ekki
söngvamir og tónlistarmennimir
í dag“, sagði Eyþór að endingu.
Eyþór Stefánsson tónskáld.
Vandað til þrettándagleði
Heimis eins og vanalega
Þrettándafagnaður karla-
kórsins Ileimis verður hald-
inn í félagsheimilinu Mið-
garði á laugardaginn kemur, 8.
janúar, og hefst kl. 21,00.
Söngskrá er með fjölmörgum
nýjum, skemmtilegum lögum,
að sögn formanns kórsins,
Þorvaldar Óskarssonar.
Stefán R. Gíslason hefur nú
tekið við stjórn kórsins að
nýju, eftir að hafa sinnt ogan-
istastarfi vió Kópavogskirkju í
eitt ár. Undirleikarar hjá Heimi
eru Tómas Higgerson og Jón
St. Gíslason. Einsöngvarar á
þrettándagleðinni verða Einar
Halldórsson og Pétur Péturs-
son. Tvísöng syngja bræður
Péturs frá Alftagerði, Gísli og
Sigfús Péturssynir.
Hinn kunni skemmtikraftur
Jóhannes Kristjánsson kcmur í
heimsókn og að loknum
skemmtiatriðum sjá Geir-
mundur og félagar um stuðið í
syngjandi sveiflu.
Þorvaldur Óskarsson for-
maður Heimis sagði í samtali
við Feyki aó æfingar hefðu
gengið vel hjá kómum í vetur,
enda mikill áhugi meðal
kórfélaga. I kómum í vetur eru
tæplega 60 söngmenn og sækja
margir þeirra æfingar um
langan veg. Enginn vafi er á að
lög Heimis sem út hafa komið
hafa smám saman öðlast
auknar vinsældir og hafa þau
til dæmis fengið mikla spilun í
útvarpi. Þeirra vinsælast er
Undir bláhimni og Þorvaldur
sagði að sér líkaði það ekkert
illa að heyra Ama Johnsen
syngja lagið, þótt enn skemmti-
legra væri að heyra það flutt af
Heimi. Þá hafa óljósar fregnir
borist af því að Færeyska
hljómsveitin Víkivaki sé aö taka
Undir bláhimni til flutnings,
en forkólfur þeirra sveitar er
hinn hcimsfrægi tónlistar-
maður Eistaná að nalni.