Feykir - 18.12.1996, Blaðsíða 9

43/1996 FEYKIR9
„Það er svo skrýtið að það var eins og það
sæti alltaf í manni að fara heim"
Segir Kristín Helgadóttir sem bjó í 19 ár ásamt fjölskyldu sinni í Ástralíu
Yfirleitt er það af ævintýraþrá, eða löngun til að
gjörbreyta sínu lífsmunstri, sem íjölskyldur taka
sig upp og flytja yfir hálfan hnöttinn. En þannig
var það ekki þegar þau Kristín Helgadóttir og
Magnús Jónsson fluttu frá Sauðárkróki til Ástr-
alíu með böm sín fjögur á árinu 1968. Ástæðan
fyrir þessum löngu búferlaflutningum voru
langvarandi veikindi Magnúsar, er læknai' töldu
stafa af ofnæmi er tengdist loftslaginu hér og
það yrði til bóta fyrir hann að fara í allt annað
umhverfi, sem varð. Það þarf ekki að fara
mörgum orðum um að bæjarbúum á Sauðár-
króki fannst það hreint og beint átakanlegt þeg-
ar fjölskyldan af Aðalgötunni á Króknum flutti
til Ástralíu, þar sem lífið er víst heldur öðmvísi
en undir Nöfunum. Þetta varð sá er þetta ritar
greinilega var við þegai' hann flutti til bæjarins
sex ámm eftir að Ástralíufaramir huifu á braut.
Þá var ennþá verið að tala um hvað það hafi
verið ægilegt þegar þau Kidda og Maggi fluttu
með bömin til Ástralíu. Þau bjuggu þar í 19 ár,
komu aftur heim á árinu 1987.
Bæði áttu þau Magnús og Kristín ættir sínar að rekja
til Sauðárkróks og nágrennis. Magnús fæddist á
Króknum árið 1925 og ólst þar upp meðal fjögurra
systkina. Magnús lést 1. ágúst 1993. Kristín fæddist í
Laxárdal í Húnavatnssýslu árið 1927, en foreldrar
hennar fluttu síðar í Tungu í Gönguskörðum og þar ólst
hún upp frá átta ára aldri í stórum bamahópi. Leiðir
þeirra Magga og Kiddu Iágu síðan saman og um jólin
1946 opinberuðu þau trúlofun sína í litla húsinu að Að-
algötu 17, bemskuheimili Magnúsar, sem þau keyptu
síðan við heimkomuna frá Ástralíu 1987 og Kidda býr
þar í dag.
Kidda segir að þau hafí aldrei haft áhyggjur af
morgundeginum, alltént hafi þær ekki haldið fyrir þeim
vöku. En það hlýtur samt að hafa verið kvíði í fjöl-
skyldunni þegar hún hélt upp í ferðalag til fjarlægrar
heimsálfu í febrúar árið 1968. Signður, yngri dóttirin,
var þá aðeins fimm ára. Hilmar tólf ára, Unnur á fjórt-
ánda ári og Jón Bjöm varð 18 ára daginn sem lagt var
af stað í ferðina suður á bóginn. Sjöundi fjölskyldu-
meðlimurinn, Helgi sem þá var 20 ára, fór ekki með.
Hann hafði þá í nokkurn tíma verið í siglingum á skip-
um Eimskipafélagsins og ár var liðið frá því hann hafði
Magnús og Unnur á góðri stund.
Á ferðalagi skammt frá borginni Albany: Magnús,
Kristín og Þórólfur bróðir hcnnar sem kom í
heimsókn til Ástralíu.
seinast séð fjölskyldu sína. Helgi fór síðan veturinn eftir
í stýrimannaskólann og er í dag stýrimaður á Hofsjökli.
Sexmenningamir kusu að fara langleiðina til Ástr-
alíu með skipi. Ævintýraþráin blundaði svolítið undir
niðri og þeir vildu sjá svolítið meira af heiminum áður
en fast land yrði undir fótum í nýjuni heimkynnum.
Tók ferðin frá Southamton í Englandi til Perth á vest-
urströnd Ástralíu ljórar vikur. í þessari borg, sem er sú
langstærsta á vesturströndinni með um níu milljón
íbúa, bjó íjölskyldan af Króknum öll árin 19.
- En hvernig var að koma til Ástralíu, voru við-
brigðin ekki mikil?
„Eg læt það allt vera. Við komum út í mars, einmitt
þegar haustið var nýgengið í garð og regntíminn byij-
aður. Það var því ekki mikill hiti á daginn og beinlínis
hráslagalegt á nóttunni. Við bjuggum í múrsteins-
hlöðnu húsi með timburgólfi, sem súgurinn komst vel
undir, svo það var dálítill gegnumtrekkur í því. Eina
varmann fá húsin þama frá arineldinum, svo að við
söknuðum hitaveitunnar svolítið. Annars var íýrsti vet-
urinn sá langkaldasti og frekar harður miðað við þá
sem á eftir komu, svo ekki var hægt að kvarta undan
tíðarfarinu. Það var alveg himneskt og okkur leið ákaf-
lega vel þó að við kunnum betur við okkur héma
heima”, segir Kristín.
Hvernig gekk ykkur að ná málinu?
„Eg vann á matsölustað og var nokkuð fljót að kom-
ast inn í málið, enda umgekkst ég strax marga og varð
að bjarga mér. Magnús átti hinsvegar erfiðar uppdrátt-
ar að þessu leyti, vann á trésmíðaverkstæði og hafði
samskipti við fáa. Við vorum líka í kvöldskóla og þar
var fólk frá 6-7 þjóðlöndum að læra málið og hver með
sinn framburð. Kennarinn var léttur og skemmtilegur
karl og sagði alltaf: very good, very good. Ég var
stundum að hugsa um hver væri nú með rétta fram-
burðinn.
Krökkunum gekk öllum mjög vel í skóla og þeir
vom fljótir að ná málinu. Þetta var svolítið erfitt í íyrstu
fyrir yngstu krakkana. Hilmar var tólf ára og kunni
auðvitað ekki stakt orð. Hann þurlti til að byija með að
læra með yngstu krökkunum, gott ef hann byijaði ekki
í fyrsta eða öðmm bekk. 1 frfmínútunum vom krakk-
amir svo að sýna honum hvað þessi og þessi hlutur héti
og hann var mjög fljótur að ná þessu. Eins var með
Siggu þegar hún var komin af stað, en hún var voða-
lega neikvæð í fyrstu. Það var heilmikill grátur íýrstu
tvo mánuðina og ég þurfti yfirleitt að fara með henni í
skólann. Hún gat ómögulega skilið af hveiju hún þyrfti
að fara í skólann: „Ég skil engan og enginn skilur mig,”
sagði hún. Eftir tvo mánuði talaði ég við kennarann og
þá sagði hann að hún læsi eins vel og hinir krakkamir.”
- Nú er hásumar í Ástralíu þegar jólahátíðin
gengur í garð.
„Já, okkur fannst fyrstu jólin svolítið skrýtin. Okk-
ur var boðið í garðveislu til finnskrar konu sem við
kynntumst. Það var steikjandi hiti og allt morandi í
flugum og okkur fannst síður en svo jólalegt.”
- Er jólahaldið hjá þeim líka öðruvísi?
„Vegna sumarsins og hitans er fólk lítið inni við á
þessum tíma og leggur því minna upp úr mat en við
gemm. Annars er annað umstang í kringum jól svipað.
Sölumennskan söm við sig, farið að auglýsa ýmsan
vaming löngu lýrir jól og jólasveininum, sem þeir kalla
Father Christmas, er komið lýrir í stóm vörumörkuðunum.
Það er föst regla hjá þeim 100 íslendingum sem búa
í Perth að koma saman 1. desember og minnast jólanna
sameiginlega. Samkoman fer fram í stómm skemmti-
garði. Þar er grillað, jólasveinninn kemur í heimsókn
og á eftir er farið í ýmsa leiki.
Við reyndum alltaf að halda okkar jól og vorum
með íslenskan mat. Létum reykja handa okkur kjöt iýr-
ir jólin og skiptumst á jólakveðjum við fólkið heima.
Við fengum 40-50 jólakort að heiman og ég held að
það hafi ömgglega enginn íslendinganna fengið eins
mörg kort og við, enda býsnuðust þeir mikið yfir því.”
- Héldu íslendingarnir vel hópinn?
,Já, þeir höfðu með sér ágætan kunningskap og
héldu uppi spurnum hver um annan. Um tíma var
komið saman einu sinni í mánuði og spiluð félagsvist
á heimilunum til skiptis. Það var ákaflega gaman.”
- Fenguð þið fréttir að heiman, t.d. blöðin?
„Við skrifuðumst mikið á við fólkið heima og það
var ákaflega duglegt að skrifa okkur. Það voru aðal-
tengslin okkar við það og svo fengum við líka Feyki
sendan.”
- Plagaði heimþráin ykkur mikið?
„Ekki beint. Við skmppum hingað tvisvar-þrisvar á
tímabilinu í heimsókn. Én það er nú svo skrýtið með
það, að fyrst maður var orðinn svona fullorðinn þegar
við fómm út, að þá var eins og það sæti alltaf í manni
að koma heim”, segir Kristín. „Sigga litla sem var bara
fimm ára þegar við fómm, var nú ennþá ákveðnari með
að snúa aftur. „Ég vil ekki tína íslenskunni. Þið verðið
að tala við mig íslensku því ég ætla heim aftur”, sagði
hún og stóð við það. Kom hingað þegar hún var orðin
18 ára gömul og dvaldi þá í átta mánuði, var að vinna í
frystihúsi í Reykjavík ásamt ástralskri vinkonu sinni.
Síðan kom hún heim ári á undan okkur, 1986, þrátt lýr-
ir að vera í mjög góðri og ömggri vinnu úti.
Bömin fjögur sem fóm með 1968 búa reyndar öll í
Ástralíu í dag, þó hafa þrjú þeirra komið heim til
Islands í vinnu um lengri eða skemmri tíma og fallið
vel, Jón Bjöm og Unnur við kennslu og þeirra makar
vom einnig hér við störf. Sigríður flutti út aftur effir að
hafa búið hér í tvö ár, frá 1986-’88. Hilmar, sem var 20
ár í herþjónustu, er orðinn flugvélavirki, hætti í
ástralska hemum fyrir þremur ámm“, sagði Kristín að
endingu þessa spjalls um dvölina í Ástralíu.