Feykir - 25.10.2000, Blaðsíða 6

6 FEYKIR 36/2000
Hagyrðingaþáttur 304
Heilir og sælir lesendur góðir.
í síðasta þætti birtist vísan:
Mér finnst hann nú barasta vera eftir
vonum
og víst ekki að búast við meiru af hon-
um....
„og svo framvegis”
sem ég taldi vera eftir Móskóga
Stebba. Varð mér þar á í messunni og
þakka þeim sem gáfu þættinum upp-
lýsingar um að Haraldur Hjálmarsson
frá Kambi mun vera höfundur um-
ræddrar vísu.
Vegna bréfs sem mér barst nýverið
tel ég rétt að ítreka enn einu sinni, að ég
bið lesendur þáttarins endilega að hafa
samband, og senda mér efni sem þeir
eru fúsir að leggja til þessarar þátta-
gerðar. Þó megið þið ekki misskilja
bón mína á þann veg að víst sé að ná-
kvæmlega allt sem sent er muni verða
birt, og það innan ákveðinna tímatak-
marka. A meðan ég sé um að halda úti
þessum, ég leyfi mér að segja, vinsæla
vísnaþætti, miðað við viðbrögð frá les-
endum, verð ég að fá að ráða hvað birt
er hverju sinni, þrátt fyrir að slíkar
ákvarðanir séu óskynsamlegar að mati
sumra góðra hagyrðinga.
Ekki skal lengja þá umræðu frekar,
en fá næst ágæta vísu eftir einn af góð-
vinum þáttarins Jón Karlsson bónda í
Gýgjarhólskoti.
Mér hefur gæfan gefið flest
sem geðjast silkihundum,
|dó er jafnvel metin mest
minnihlutinn stundum.
Það mun hafa verið séra Sigurður í
Hindisvík sem orti svo eftir að hafa
hlustað á umræður um hvort órímað
ljóð væri meiri eða minni skáldskapur
heldur en það sem væri stuðlað.
Þeir sem ekki geta ort
af því nmið þvingar,
ættu að stunda annað sport
eða hugrenningar.
Rímlaust kvæði að réttum sið
ritgerð fyrr var kallað,
en sem kvæði álitið
ákaflega gallað.
Stundum hafa í þessum þáttum birst
ágætar vísur eftir snjalla skáldið Jón S.
Bergmann. Á efri árum mun hann hafa
komist svo að orði.
Ég er fremur fótasár
foma þrekið brestur,
ég hef samfleytt seytján ár
sofnað næturgestur.
Einhveju sinni þegar deilt var um
kveðskap orti Jón.
Það er vandi okkar enn
eins og fleiri landa.
þar sem tómir meðalmenn
molda frjálsan anda.
Að Jóni látnum mun Elivoga
Sveinn hafa ort svo.
Bar með snilli bragafull
beitti fínum tökum,
eftir skildi skæra gull
skáld í sínum stökum.
Tel ég óvíst að síðari helmingur vís-
unnar sé rétt með farinn hjá mér og bið
lesendur að leiðrétta ef þeir kunna bet-
ur.
Valdi Kam mun hafa orðað sína
kveðju, að Jóni látnum á eftirfarndi
hátt.
Hreina kenndi lista leið
ljóðin sendi af munni,
orðin brenndu og það sveið
undan hendingunni.
. Laglega að orði komist þar og eng-
inn vandi með stuðlasetningu eins og
mig minnir að Kristján Benediktsson á
Akureyri hafi reyndar verið í vafa um
þegar hann orti svo.
Vandi er að finna stuðlum stað
og stöðuna velja rétta.
Ferskeytt vísa er fest á blað,
fallega rímar þetta.
Þá langar mig að biðja lesendur um
að gefa mér upplýsingar ef þeir kann-
ast við eítirfarandi vísu.
Stelirðu litlu og standirðu lágt
í steininn máske sérðu.
En stelirðu miklu og standirðu hátt
í stjómarráðið ferðu.
Oft rifjast upp hjá mér vísur eftir
Leif Haraldsson sem varð landskunnur
hagyrðingur eftir stríð, og er ég trúlega
búinn að birta þessa vísu áður í þessum
þáttum án þess að muna það fyrir víst.
Atómskáldin yrkja kvæði
án þess að geta það,
á Ingólfskaffi ég er í fæði
án þess að éta það.
Áfram skal haldið með nánast
tröllatrú á ástinni þrátt fýrir að hún geti
verið dýrkeypt stundum þeim sem alls
ekki sjá nema hana eina. Held ég að
Jón M. Pétursson hafi ort þessa kunnu
vísu.
Man ég okkar ástarfund
alla kossa þína.
Fyrir leik um litla stund
lét ég sálu mína.
Að lokum þessi augljósu vandræði
sem ég held að Óttar Einarsson, sem
líklega var kennari í Svarfaðardal, hafi
játað svo heinskilnislega.
Við að eiga vart er gaman
vinur minn.
Orðin ríma aldrei saman
andskotinn.
Veriði þar með sæl að sinni.
Guðmundur Valtýsson, Eiríksstöðum,
541 Blönduósi, sími 452 7154.
Valgarð Bjömsson
Minningarorð
+
Heiður hausthiminninn
skartar litrófi í birtuskilum; úr
vestri er nýr dagur á leið yfir
vesturfjöllin, niður yfir byggð-
ina undir Nöfum.
Hljóðlaust ganga þessi átök
fyrir sig; dagur ýtir nótt úr vegi.
Héðan af Freyjugötunni er þetta
mikilfengleg sýn út um skjáinn.
Og þegar dagsbirtan hefur tek-
ið völdin á myndverkinu nema
augun gulnað grasið í Nöfun-
um. Laufin á hríslunum hafa
klæðst tískulitum haustsins. Út
um gluggann, yfir bílskúrinn
sést að ljósin að Skagfirðinga-
braut 4. hafa verið kveikt. Þar er
mannlífslitrófið annað en fyrir
nokkrum dögum; Valgarð
Björnsson hefur lagt í þá ferð
sem okkur er öllum búinn.
Samband þess sem hér skrif-
ar og fjölskyldunnar að Skag-
firðingabraut 4 er svo náið, svo
persónulegt, að ekki verður á
þann hátt skrifað. En svo snúið
sem það er, verður ekki undan
vikist að skrifa nokkur orð á
blað og þó nema orð ekki hugs-
un. Ekki það að vanti söguefni
heldur hitt að sá sem um er rætt
voru ekki öll skrif jafn geðfeld;
las mikið af góðum bókum og
talaði gott mál. Gat í fáum orð-
um sagt þá meiningu sem aðrir
þuftu lengra mál til og drógu þó
ekki. Brá aldrei fyrir sig upp-
gerðar hátíðleik. Góður vinur
verður heldur aldrei kvaddur í
þeim skilningi. Eða hvenær
lújóðnar þér bergmál góðar
minningar ?
Enþvíleitar litróf morguns-
ins á huga að Valgarð átti auð-
ugt litróf í samskiptum. Það
væri gaman að skrifa um
hversu hænd böm voru að hon-
um. Á leik hans við böm var
gaman að horfa. Hann var ein-
staklega verklaginn maður og
er hér ekki átt við það sem í
daglegu tali er kallað að vera
handlaginn. Hann var meira.
Honum sóttist vel verkið og
kom þar til góð greind hans.
Hann gat allt sagði maður sem
vann með honum um áratuga-
skeið. Aðrir munu skrifa hér
betur um. Valgarð las mikið,
var minnugur og hafsjór af
fróðleik og sögum og skemmti-
legum tilsvörum. Frá honum
eru komin nokkur tilsvör sem
undirritaður tók sér til handar-
gagns í leikritinu Sumarið fyrir
stríð. Fyrir það er nú þakkað og
hefði mátt vera fyrr. (Hér hefði
komið góð athugasemd frá
þeim gamla).
Og hvert skal nú leita þegar
upplýsingar vantar um gamlan
Krók? Margt er geymt en ekki
allt. Og þær stundir vona of fáar
þegar farið var yfir sögusvið
ævinnar; gamlan Krók. Sú síð-
asta ekki fyrir löngu við eldhús-
borðið að Skagfirðingabraut 4,
þegar þau Valgarð og Jakobína
rifjuðu upp fyrir undirrituðum
byggingarsögu gamla hússins í
Áshildarholti, vegna þess að
einn afkomanda KG hafði lagt
fram spumingu.
Krókurinn eins og hann var
einu sinni. Þegar Indriði G. Þor-
steinsson skrifar um vin sinn,
Króksmálarann Jóhannes Geir
segir svo á einum stað; Menn
eru sjaldan nefndir fullum nöth-
um á stað eins og Sauðárkrók.
Annað hvort heita þeir Jón
sveitamaður eða Vallibjössa-
skúl. Þetta gefur mannlífinu
virðulegan og óraunverulegan
blæ. Og fyrr í þessum tilvitnuðu
skrifum hefur Indriði G. gefið
þessa lýsingu á miðbæ Króks-
ins á þeim árum sem Jóhannes
Geir var að vaxa þar út grasi;
Sauðáin rann þá gegnum miðj-
an staðinn og til sjávar norðan-
vert við sláturhúsið, sem stóð
ffamrni á malarkambinum. Hún
féll í boga framhjá blómagarð-
inum hennar Hansínu læknis-
frúar og þaðan undir brúna, og
þegar komið var sunnan bæinn
í snjó, var brúin og kirkjan og
áin eins og mynd á svissnesku
jólakorti.
Þegar Indriði nefnir til þessa
heiðursmenn, gerir hann það
ekki af handahófi; þeir voru
honum báðir kunnir. Vissi að
þeir stæðu undir stflnum ef svo
má að orði komast. En sú mynd
sem þama er dregin upp af
liðnum Krók; þetta svissneska
jólakort er í raun ævistaður
Valla; þar stóð heimili hans og
þar var starfs dagur hans.
Gamla sláturhúsið á malar-
kambinum á sérstaka sögu.
Ekki endilega í atvinnusögu-
legu tilliti heldur vegna þess
fjölbreytta og skennntilega
mannlífs sem þar hefur verið
frá upphafi og til þessa dags.
Hér skal brugðið upp einni
mynd, þeirri að þama unnu þeir
saman á glófi, sósinn Valli, krat-
inn Friðrik og frammarinn Ýtu-
Keli og gengu oft í pólitískt eld-
hús. Og vom þá stundum verk-
færin lögð til hliðar. Og urðu oft
heit kolin. En þessir þrír heið-
ursmenn tilheyrðu þeimi kyn-
slóð Króksara sem lagði póli-
tísk dægurmál til hliðar þegar
hagsmunir byggðarlagsins köll-
uðu og gengu samstilltir að
stóm tökunum. Á verkstæðum
KS vann Valli í rúm þrjátíu ár.
Það sýnir vel hæfni hans og
góðar gáfur, að þegar hann
gerðist leiður á vélaviðgerðum,
kominn vel á miðjan aldur, snéri
hann sér að viðgerðum á frysti-
vélum og raftækjum. Hann var
enda eftirsóttur starfsmaður og
þegar almanak sagði að nú væri
lokið starfsdegi vann hann um
nokkum tíma hjáTengli.
Framan af starfsævi vann
Valli setn bílstjóri. hjá BSAog
Haraldi Júlíussyni, en gerði síð-
an út egin bfia. Þeir áttu báðir
Gemsa Valli og Indriði G. Ekki
þess konar sem menn ganga
með á sér þá sjaldan þessi verk-
færi liggja ekki að eyrum hvort
heldur menn sitja undir stýri, á
gangi á götum úti eða á
skemmtistöðum. Dæmi um
tæknivædda lífsfyrringu.
Þeir Gemsar sem hér em
nefndir til vom annarar gerðar.
Þetta vom verkfæri, GMC tíu
hjóla tmkkar ineð spili. Komu
með Kananum þegar hann var á
leiðinni til Þýzkalands að berja