Feykir - 05.03.2003, Side 6

6 FEYKIR 8/2003
Að lesa landið
Á næstu árum margfaldast
fjöldi þeirra sem hefja víðtæka
skógrækt í Skagafirði.
Svokölluðum skógræktaijörð-
um mun fjölga um mörghund-
ruð prósent, ef áætlanir stand-
ast. Eðlilegt er að bændur taki
áskorun um búháttabreytingar
á þessum óvissutímum. Allir
vilja jú búa í haginn fyrir fram-
tíðina. En þetta er ekki vanda-
laust. Það er ekki sama hvar
skógur er ræktaður. Skógrækt
þarf að skipuleggja vel. Tré eru
fallegur gróður, sumsstaðar
fara þau vel, annarsstaðar alls
ekki. Naktir hólar, hálsar og
skriðurunnar hlíðar munu sum
hver örugglega verða fallegri
klædd skógi, jafnvel tún og
engi á stöku stað. Það er erfitt
að sjá fyrir sér skagfírskt
landslag framtíðarinnar.
Ásýnd okkar ægifagra fjalla-
salar mun vafalaust breytast
talsvert við skógrækt og vist-
kerfí munu víkja fyrir nýjum
með tilkomu hennar. Mig
langar til að minna á eitt atriði
sem gæti horfíð ef við ekki
hemjum okkur í kappinu við
að gróðursetja sem flestar
plöntur. Þetta eru spor geng-
inna kynslóða, þess fólks sem
gerðu okkur að því sem við
erum.
Skógræktarbændum geng-
ur gott eitt til. Þeirra ffamlag er
ekki hugsað sem aðgerð gegn
minjum og náttúru, heldur sjá
þeir skógrækt sem möguleika
til nýsköpunar í búgreinaflóru
landsins. Auk þess fá þeir op-
inberan stuðning til ræktunar-
innar. Forstöðumenn Fom-
leifavemdar ríkisins og Húsa-
friðunamefndar ríkisins
minntu okkur á það í Bænda-
blaðinu, þriðjud. 11. febr. síð-
ast liðinn (3. tbl. 9. árg.) að
hundrað ára búsetuminjar eru
friðaðar samkvæmt þjóð-
minjalögum. Ákvæði laganna
em þau að svo gamlar minjar
teljast til fomleifa,, og að þeim
má enginn, hvorki landeig-
andi, ábúandi né nokkur annar,
spilla, granda né breyta, ekki
heldur hylja þær, laga né afla-
ga,, (9. og 10. gr. Þjóðminjalög
nr. 107/2001). Fæstir hugsa um
þetta í daglegri umgengni og
sumir hafa svosem lagt sig
fram um að afiná merki um
búsetu á jörðum sínum og þar
með heimildir um búskapar-
hætti gamla bændasamfélags-
ins. Gamlar tóftir vitna ekki
um vanhirðu, þær vitna um
hætti horfinna kynslóða og
bændur sem hafa þolað þeim
tilvemna án þess að hrófla við
þeim eiga heiður skilinn.
Þannig sýnum við þeim mesta
virðingu. Ef þær fá að vera á
sínum stað getur hver sem er
lært að lesa í landið og haft
gagn og gaman af.
Þessi arfur forfeðranna,
sem er sameiginlegur arfúr
Öldrunarþankar
í Feyki 26. febrúar er grein
eftir Guðmund Mámsson for-
mann Félags eldri borgara í
Skagafirði um afsláttarkjör,
sem öldmðum bjóðast á
Norðurlandi vestra. Þó lands-
samband eldri borgara semji
og sjái um birtingu afsláttar-
kjara félaganna þá er eðlilegt
að félögin hvert á sínu svæði
séu vakandi um þessi mál.
Þómnn Magnúsdóttir var
upphafsmaður að skrifúm i
Feyki um afsláttarmál, fyrir
það ber henni þökk, þó að
Feykir sjái ekki ástæðu til að
birta lista yfír þau fyrirtæki og
verslanir í Nv sem afslátt
veita öldruðum, þrátt fyrir
óskir þar um.
Fyrir liggur að eitt stærsta
verslunarveldið á svæðinu
gefúr engan afslátt til aldraðra
ískjóli þess að vömúrvalið sé
svo mikið að afsláttar sé eng-
in þörf, um réttmæti þess
mega aðrir dæma.
Listinn langi leynir á
lempni verslananna
aldna fólkið á að flá
og aura þess spanna....
Allt það sem að öldmn lítur
eflir neyðina.
Sannleikurinn sárast bítur,
sjáið greinina..
Og að endingu þegar marg-
breytileiki vömnnar jafngildir
afslætti:
Kaupfélags er svarið sent
svona beint að orði.
Afslættinum er hér hent
út af nægtaborði....
Sauðárkróki 26. febrúar.
Pálmi Jónsson.
uss
molar.
þjóðarinnar, skiptir miklu máli
fyrir okkur og komandi kyn-
slóðir.
Þegar skógur er ræktaður. á
minjasvæðum vaxa rætur
tijánna niður í gegn um marg-
ar aldir í búskaparsögu þjóðar-
ftmar og trén fela kennileiti á
yfirborði jarðar. Búsetuminjar
geta svo sem vel horfíð sjón-
um í lággróðurinn líka, en hafi
verið tekið tillit til þeirra við
gróðursetningu ftjáa þá geym-
ast þær óskemmdar. Ummerki
búsmalans fara sömu leið.
Göngufólk sem vill njóta ríkis
náttúmnnar rekur sig oft eftir
kindagötum um fjöll og fym-
indi. Það er stundum sagt í
hálfkæringi, er gengið er um
ókunnugt land, að best sé að
nota „rollusálffæðina,, og hún
hefúr einmitt oft bjargað
göngufólki, á ferð um ókunnar
slóðir, frá vandræðum. Það er í
eðli sínu einföld sauðheimsk
sálfræði og gengur út á það að
kroppa grænu grösin, hvar sem
þau nást.
Eilíft ráp sauðkindarinnar
vitnar þó varla um annað en
það að skepnan sú er eins og
mannanna bömin, haldin
þeirri áráttu að vilja skoða
hvort grasið er ekki grænna
hinum megin. Oftar en ekki
reynast kindagöturnar eina
færa leiðin að settu marki, ef
markið er handan mýrardrags,
lækjar, gilskomings eða urðar.
„Rollusálffæðin,, bregst sjald-
an þar sem skepnumar fara
sínu ffam óáreittar. Þær þekkja
sinn heim og við höfúm notað
okkur það. Kynslóð eftir kyn-
slóð hafa æmar tiplað götumar
sínar, að því er virðist urnhugs-
unarlaust, en þær vita sínu viti.
Ef við hyljum götumar þeirra
veitir landið sjálft okkur ekki
sömu upplýsingar og áður.
Sama gildir um aðra menjar
eins og kúagötur, kermslóðir,
túngarða, áveituskurði og
hvaðeina sem er löngu horfið
úr minninu, en víða em enn
glögg merki um í umhverfinu.
Búsmalinn bændanna sem enn
um sinn halda sig við hefð-
bundnar búgreinar mun senni-
lega renna á gómsætan gróður
skógarakranna. Það verður að
girða reitina af og banna fer-
fætta og tvífætta umferð, reit-
imir umhverfast á leiksviði
herskárra plantna, vistkerfi
breytast og kennileiti hverfa í
gróðurinn.
Hvað er eilífðin löng?
spurði bamið. Eg get enn ekki
svarað því, en það er víst að ef
við temjum okkur ekki virð-
ingu fyrir landinu og menjum
um aðrar kynslóðir getum við
spillt því, til eilífðar litið. Ein-
hvem veginn á ég ekki von á
að sú framtíðarstefna sem
nefnd er Staðaradagskrá 21 og
sveitarfélagið Skagafjörður
hefúr skrifað undir, verði höfö
að leiðarljósi við skipulag
skógræktar. Staðardagskráin
sem er í samræmi við Agenda
21, áætlun Sameinuðu þjóð-
anna um sjálfbæra þróun, hef-
ur enn sem komið er ekki haft
sjáanleg áhrif á skipulag yfir-
leitt, þrátt fyrir góð orð og und-
irskriftir bæði ríkis og sveitar-
félaga um vemdun lands og
minja. Ættum við kannski
ffemur að beina skógræktinni
á svæði þar sem skógur óx
áður og skila þeim mnna-
klæddum til komandi kyn-
slóða? Ámi Magnússon og
Páll Vídalín segja í Jarðabók
sinni að árið 1713 hafi enn ver-
ið skógarleifar, nothæfar til
kolagerðar, á stöku stað í Vala-
dal, Vesturdal, Austurdal,
Öxnadalsheiði, Deildardal,
Höfðaströnd, Sléttuhlíð, Fljót-
um og Stíflu. Áður hafði líka
vaxið þétt kjarr á Skaga,
Hegranesi, Vatnsskarði, Brim-
nes- og Viðvíkurskógum,
Deildardal og Fellsströnd og
þar var rifinn hrís og fjalldrapi
til eldiviðar. Þetta vom reynd-
ar talsvert öðmvísi skógar en
þeir sem ræktaðir verða á
skógræktaijörðum framtíðar-
innar og sjálfsánir skógar fæm
sennilega best á þessum svæð-
um. Fagmálastjóri Skógræktar
ríkisins og forstöðumaður
Rannsóknarstöðvar skógrækt-
ar segja reyndar, í Bændablað-
inu þann 25. febrúar síðast lið-
inn (4. tbl. 9. áig.), afar litlar líkur
á sjálfsánum skógum eða að
búsetulandslagið spillist vegna
þeirra næstu árþúsundin, með
óbreyttu beitarálagi. Það em því
meiri líkur á að við sjálf afrná-
um eigin spor freinur en sjáf-
val plantna, sem er þeiin ann-
marka háð þrátt fyrir fegurð
gróðursins að þar ríkja lögmál
náttúrunnar en ekki mannanna.
Saga og spor genginna kyn-
slóða em og verða þeim fjöl-
mörgu sem vilja ganga sér til
heilsubótar eða uppfræðslu í
margmiðlunarþjóðfélagi fram-
tíðarinnar, uppspretta ánægju,
uppgötvana og ffamþróunar.
Það gefúr skógum framtíðar-
innar margfalt gildi ef skóg-
ræktarfólk ber gæfú til að
þyrma búsetuminjum liðinna
alda. Þær em arfúr kynslóða
ffamtíðarinnar. Skoðum land-
ið, skráum það og skipuleggj-
um áður en við gróðursetjum.
Sigríður Sigurðardóttir.
Tindastólsmenn í kröppum
dansi gegn Valsmönnum
Tindastólsmenn lentu í
kröppum dansi á Króknum sl.
fimmtudagskvöld þegar Vals-
menn komu í heimsókn.
Tindastóll byrjaði betur í
leiknum og var með mjög
góða stöðu strax eftir fyrsta
leikhluta, fimmtán stiga mun,
31:16. Valsmenn náðu sér
heldur á strik í öðmm leikhluta
og í hálfleik var staðan 50:40
fýrir Tindastól.
Heimamenn byijuðu seinni
hálfleikinn svo afleitlega og
Valsmenn gengu á lagið með
mikilli baráttu og náðu smám
saman að vinna upp muninn.
Ólafúr Ægisson jafnaði svo
fyrir Valsmenn með tveimur
þriggja stiga körfúm á síðustu
andartökunum í þriðja leik-
hluta, 68:68.
Síðasta leikhluti var
æsispennandi og þó Tinda-
stólsmenn næðu að halda
frumkvæðinu var það ekki
fyrr en á síðustu 40 sekúndum
leiksins sem þeir náðu að
knýja ffam sigurinn. Kristinn
og Cook bmgðust ekki á víta-
línunni undir lokin og Tinda-
stólsmenn fognuðu sigri,
90:86.
Stig Tindastóls: Kristinn
Friðriksson 29, Clifton Cook
18, Mikhail Andropov 16,
Helgi Rafn Viggósson 14,
Einar Öm Aðalsteinsson 4,
Sigurður G. Sigurðsson 4,
Axel Kárason 2, Óli Barðdal 2
og Gunnar Andrésson 1.
Síðasti leikur Tindastóls í
deildinni verður annað kvöld
gegn ÍR syðra. Tindastóll er
jafn ÍR að stigum og á enn
möguleika á 5. sætinu, en með
tapi lenda Stólamir í 7. sæti.