Feykir - 25.02.2004, Blaðsíða 2

2 FEYKIR 8/2004
Tvítugur og áttræður um sömu helgina
Spjallað við hlaupársbarnið og Fljótamanninn Gest Frímannsson
Sumum gengur betur en öðrum að
koma auga á spaugilegu hlutina í líf-
inu og til eru þeir menn sem maður
hittir varla án þess að þeir séu með
gamanyrði á vörum. Einn úr þeim
hópi sem hefur þessi ágætu einkenni
er frændi pistilritara, Gestur Árelius
Frímannsson, einn sextán systkina frá
Austar-Hóli í Fljótum. Gestur er líka
fágætur að því leyti að hann er fædd-
ur á hlaupársdegi 29. febrúar 1924, og
fagnar því stórum tímamótum um
næstu helgi, hefúr reyndar alltaf hald-
ið upp á sitt afrnæli seinasta dag febr-
úar eins og mörg hlaupársdagsböm.
Það eru því ekki margir sem halda
upp á áttræðis og tvítugsaftnælið
sömu helgina eins og Gestur Árelíus
orðar það sjálfúr.
Gestur hefúr lengst af alið manninn á
Siglufirði, en dvaldi um árabil í ellinni
hjá syni og tengdadóttur á Barði í Fljót-
um, sinnti þar búskapnum sem hann
hefúr alltaf hneigst til, einkum haft yndi
af hestum og átt marga fallega og vilj-
uga. Núna síðustu mánuðina hefúr
Gestur svo búið í Skálahlíð dvalarheim-
ilinu á Siglufírði og blaðamaður heils-
aði upp á frænda núna á dögunum
svona rétt áður en hann slippi á níunda
áratuginn.
Við vomm svona á alvarlegu nótun-
um til að byqa með í okkar spjalli. Það
var enginn dans á rósum að alast upp í
Flókadalnum á þriðja og fjórða tug síð-
ustu aldar. Gestur fæddist eins og flest
systkinin í torfæ í Steinhóli, það voru
aðeins þau fjögur yngstu sem fæddust á
Austari-Hóli. Aðbúnaðurinn var léleg-
ur, húsakynnin lek og köld og það rifj-
ast upp saga af því þegar einn Flókdæl-
ingurinn kom í heiminn á þessum tíma
og móðurin þurfti að veija ungabamið
fyrir vatninu úr þekjunni með því að
breiða yfir það gæmskinn.
„Þetta var ógurleg fátækt eins og þú
getur ímyndað þér með þennan stóra
hóp. Það þýddi ekki að bjóða konum
það í dag sem mamma hafði að sýsla,
var alltaf að frá morgni til kvölds á
hverjum einasta degi.”
Gamanvísur og eftirhermur
- En þið kunnuð samt að hafa gam-
an af hlutunum?
„Já það var ýmislegt til gamans gert.
Maður var á skautum, ríðandi á priki
um allt og þóttist hafa það fyrir hesta og
svo vom það skíðin yfir veturinn. Það
var alltaf svo mikill snjór þegar maður
var krakki.”
Og það var fleira sem Gestur og
bræður hans gerðu sér til gamans. Þeir
sömdu bragi um nágrannana og sungu.
Gestur segir að Guðbrandur hafi verið
ansi magnaður í því, Brandur sem
seinna var slökkiliðsstjóri á Króknum.
- Og svo vom það líka eftirhermum-
ar. Þar vom þeir lunknir bæði Zophoní-
as, Guðmundur og þá ekki síst Sigur-
bjöm einn af eldri bræðmnum sem þótti
afarsnjall í þeirri íþrótt. Þegar hann var
unglingur í húsmennsku á Laugalandi
hjá Jónmundi, var hann oft sóttur til að
skemmta á þorrablótunum á Ketilási.
Með hláturmildari mönnum vom bræð-
umir kenndir við Þrasastaði í Stíflunni,
Þorvaldur bóndi á Deplum og Eiríkur
byggingarmeistari á Siglufirði. Sagan
segir að þegar Sigurbjöm Frímannsson
var kallaður á svið með sínar eftirherm-
ur þar sem hermt var eftir helstu kemp-
um sveitarinnar, þá hafi Þorvaldur rétt
augnabliki áður haft orð á því að nú
væri brátt komið að því að ganga út fyr-
ir vegg til að létta af sér vatni. „En ég
má ekki missa af Bimi”, sagði Þorvald-
ur og hristist þessi lifandi skelfing af
hlátri meðan Sigurbjöm lét dæluna
ganga. Eiríkur sagðist ekki hafa séð bet-
ur en buxnaskálmar bróður síns hafi
verið famar að blotna þegar hann gekk
út að gríni loknu.
Eftir að Sigurbjöm kom til Siglu-
fjarðar og fór að vinna þar m.a. í verk-
smiðjunum hjá SR hélt hann áffarn að
herma eftir þekktum karakterum þar í
bæ, m.a. Guðmundi nokkmm Þor-
grímssyni bróður Ingibjargar húsffeyju
á Steinavöllum í Flókadal. Þegar Guð-
mundur dó var það Dóri Pé bílstjóri sem
ók honum síðasta spölinn í garðinn.
Dóri þótti aka greitt. Sigurbjöm var
staddur niður á bílastöð hjá Balda blúss
þegar hann sér að Dóri Pé er að koma
inn á stöðina. Hann laumast á bak við
útidyrahurðina og þegar hurðin var að
byija að opnast hefúr „Guðmundur heit-
inn” upp röddina og segir: „Þú ókst of
hratt”. Dóri náfölnaði við það sama og
steinlá inn á gólfið. Þurfti að bera hann
upp á bekk og stumra þar yfir honum
þar til hann rankaði við sér úr yfirliðinu.
Átta mínútur ot'an úr Skarði
Veturinn 1949 var með þeim snjó-
þyngstu á öldinni og það voraði seint i
Fljótum. Þeir vom út á Siglufirði þenn-
an vetur og vor bræðumir Gestur og
Guðmundur, Gestur að vinna á Hólsbú-
inu. Níunda júní um vorið lögðu þeir
bræður af stað á skíðum inn í Fljót.
Pálína elsta dóttir Jóns bróður þeirra,
sem þá var ráðsmaður á Barði hjá prest-
hjónunum Guðmundi og Guðrúnu,
hafði verið veik um tíma og vantaði
meðöl handa henni. Bræðumir tóku að
sér að fara með meðölin.
„Klukkan var tíu um kvöldið þegar
við fómm héðan og þá var blindhríð,
snjórinn í hné, logndrífa svo ekki sá út
úr augum. Við fómm upp í Skarðið og
af Fellunum niður í Göngudalinn, styttri
leiðina, og svo beint ofan að Hraunum.
Við villtumst á Miklavatninu, það vom
engin kennileyti og við sáum ekki
glóm. Rönkuðum ekki við okkur fyrr en
rétt utan við Hamar, sunnan við Grind-
il. Vissum þá að við vomm á vitlausri
leið, fórum hlíðina, eiginlega í hugsun-
arleysi og fúrðulegt að við skyldum
sleppa við snjóflóð, því sjálfsagt var
mikil hætta í þessari miklu úrkomu og
harðfenni undir. Við stoppuðum smá-
stund á Barði, þegar við komum þang-
að um þijúleytið um nóttina, héldum
svo ferðinni áffam og komum ffam í
Austara-Hól á fimmta tímanum. Gamli
maðurinn var nú ekki ánægður þegar
við birtumst og var okkur reiður fyrir að
hafa lagt af stað við þessar tvísýnu að-
stæður.
Við vomm svo heima ffam á næsta
dag og lögðum síðan af stað aftur í
fjörðinn seinni part dagsins. Okkur sótt-
ist ferðin vel út eftir enda snjórinn að-
eins farinn að setjast. Það var tignarlegt
að horfa yfir hvíta auðnina ofan af
Skarðinu og enn tilkomumeira þegar
við að kvöldi 10. júní renndum okkur í
einni sælubunu ofan úr Skarði og niður
að Hóli. Guðmundur tók tímann á úrinu
sínu og við vomm ekki átta mínútur
þessa leið, enda færið rosalegt í púður-
snjónum. Við stóðum báðir niður og
Guðmundi bróður gekk nú miklu betur
en nokkmm ámm áður þegar hann kom
heim í Hól í jólaffíinu, úr Gagnffæða-
skólanum á Siglufirði, og var þá að sýna
okkur Þórhalli heitnum hvemig sigl-
firsku skíðakappamir tækju það í
slalom, eins og Guðmundur kallaði það,
svigið. Hann rak niður stangir með
vissu millibili upp allan Hjallhólinn fyr-
ir ofan bæinn og fór svo að sviga niður.
Það tókst ekki betur til en svo að hann
hreinsaði allar stangimar með sér. Þór-
hallur hló óskaplega og spurði hann
hvort Siglfirðingamir færu virkilega
svona að.”
Aldarfjórðungur með Vísi
Gestur Frímannsson var lengi söng-
maður í þeim þekkta kór Vísi á Siglu-
firði. Vísir átti geysilegum vinsældum
að fagna og það var stemning yfir tón-
leikum kórsins og tilkomumikið að sjá
hljóðfæraleikarana með kómum spila,
blásarana alla með Gerhard Smith
stjómanda í broddi fylkingar og þá
Gautlandsbræður Guðmund og Þórhall,
sem virtust geta spilað á flest hljóðfæri.
Ungir Siglfirðingar röðuðu sér þá gjam-
an á fremsta bekk opinmynntir og
fylgdust með af andakt, meðal annarra
Guðmundur Ragnarsson sem seinustu
árin hefúr svo sungið með Heimi og
annast þar skemmtilegar kynningar.
En Gestur vill svo sem ekki mikið
tala um tímann hjá Vísi, sem hann seg-
ir þó hafa verið geysilega skemmtileg-
an.
„Gerhard Smith var snillingur. Kór-
inn var ákaflega vinsæll á þessum ámm.
Við fómm suður um vorið eftir að við
vomm búnir að þjálfa hér heima, tvisvar
fylltum við Áusturbæjarbíó, þegar
Karlakór Reykjavíkur fékk fáa á
konsert. Hápunkturinn var þegar kóm-
um var boðið til Frakklands eftir að
platan okkar hafði verið sú söluhæsta í
landinu. I París tókum við á móti gull-
plötu ásamt fleirum metsöluflytjendum
úr heiminum. Þar á meðal hinum þekkta
dægurlagasöngvara Tom Jones sem þá
var á toppnum með sína hljómsveit.
Þetta var vorið 1965. Við sungum eitt
lag á sviðinu, ,Austan kaldinn á oss
blés”. Það þurfti að hespa þessu af og
uppstillingin á sviðinu var ekki sú sem
við höfðum vanist. Ég fann að sá sem
stóð mér á aðra hlið, skalf af spenningi.
Menn vom að vona að þetta tækist hjá
okkur og ég held það hafi gert það.
Svo fór kórinn í skemmtiferð til Ital-
íu í þessari sömu ferð og það var stór-
kostlegt. Þar fengu menn sér spaghetti í
fyrst sinn, en kunnu ekkert á það. Ég
man að Þórður heitinn Kristins var
kominn með taumana í góða meters
hæð yfir diskinn, hélt þetta ætti að vera
svona og menn höfðu gaman af. Þetta
var einstaklega skemmtileg ferð.”

* 1 •4 r Ól ey: táð fréttablað á Kl Norðurla [] ndi \ R estra Kemur út á miðvikudögum. Útgefandi Feykir Ritstjóri: Þórhallur Ásmundsson. hf. Skrifstofa: Ægisstíg 10, Sauðárkróki. Áskriflarverð 210 krónur hvert tölublað með Póstfang: Box 4,550 Sauðárkróki. Símar: 453 vsk. Lausasöluverð: 250 krónur með vsk. 5757, 897 5729 og 854 6207. Netfang: feykir Setning og umbrot: Feykir. Prentun: Hvítt & @ krokur. is. og feykir@simnet.is Svart hf.