Feykir - 25.02.2004, Blaðsíða 4

4 FEYKIR 8/2004
„Han kender slne stederu
Spjallað við fuglaáhugamanninn og veiði-
manninn Jón Pálmason á Sauðárkróki
Fyrst að veiðimennska fekk talsvert rúm 1 siðasta blaði
Feykis, finnst kannski sumum vera borið í bakkafullan læk-
inn að koma hér með enn einn pistilinn um veiðimennsku
og gætu kannski sumir haldið að þetta væri sérstakt áhuga-
mál ritstjóra blaðsins, en svo er ekki, enda sá sá hinn sami
aldrei úr byssu skotið né verið duglegur að dífa færi í vatn.
Jón heitir maður Pálmason á Sauðárkróki, mikill áhuga-
maður um fugla og skotveiðar, og lesendum Feykis ekki
ókunnur, þar sem haustið 1997 birtist í blaðinu frásögn
hans af ferð sem hann fór til Póllands þetta haust á
villisvínaveiðar ásamt félaga sínum og öðrum Króksara,
Sigurfmni Jónssyni. Jón Pálmason mun á næstunni, nánar
tiltekið þriðjudagskvöldið 9. mars flytja íyrirlestur í Gamla
Bamaskólanum, í íyrirlestrarröðinni; náttúra, saga, menn-
ing. um skotveiðar í íslenskri náttúru. Það var kveikjan að
þessu viðtali við Jón Pálmason, en hann er formaður Skot-
félagsins Ósmanns í Skagafirði.
„Það má segja að ég sé bæði
að veiða og skoða fiagla, en ég
vann í samstarfi við Náttúm-
fræðisstofnun og Wild and
Wetland Tmst, síðasta sumar
ásamt fleimm að merkja álftir í
Skagafirði og hef einnig verið í
gæsamerkingum”, segir Jón í
upphafi þessa spjalls okkar.
Talið berst einmitt að fugla-
skoðuninni, en það er blaða-
manni Feykis minnisstætt þeg-
ar Jón var fenginn til leiðsagn-
ar hinum þekktu meðlimum í
dönsku jasshljómsveitinni
Bazars þegar hún lék á tónleik-
um í Króknum í Sæluvikunni á
afmælisári. Þá fór Jón Pálmson
með þá Bazarsmenn í fúgla-
skoðunarferð um Skagafjörð, á
Skagann og víðar.
„Þetta var mjög skemmti-
legt, en var samt í því fyrsta að
vorinu að hitta á fuglana.
Himbriminn var t.d. nýkominn
upp á vötnin, og við sáum
straumönd á sjónum, flórgoða
á Garðsvatninu og fleiri fbgla.
Þeir voru ákaflega hrifnir,
mjög ánægðir. Þeir höfðu farið
um allan heim að skoða fugla
og merkurdýr en aldrei séð pól-
arref eða heimsskautaref, við
sáum einn út á Skaga, við
Ketubjörg. Það var svona upp-
bót á fuglaskoðunarferðina.
Það var gaman að heyra þá
segja, „han kender sine
steder”, og þegar við héldum
heimleiðis úr ferðinni og þeir
ánægðir að hafa kynnst skag-
fírskri náttúru, þá sögðu þeir
„nú spilum við” og tónleika-
gestir urðu ekki fýrir vonbrigð-
um.
En svo við víkjum að þess-
um fyrirlestri „skotveiðum í ís-
lenskri náttúru”, þá er ég mjög
ánægður með þetta frábæra
ffamtak hjá þeim félögum Þor-
steini Sæmundssyni á Náttúm-
stofunni og Þór Hjaltalín hjá
Minjavemdinni. Þetta hressir
upp á menningarlíf staðarins
og lýsir víðsýni þeirra að bjóða
skotveiðimönnum að taka þátt.
Það hitti mig maður í vinn-
unni um daginn og sagði:
„Jæja, þú ætlar að fara að
kenna okkur að veiða.” Nei,
það sem ég ætla að gera er að
tala um skotveiðar í íslenskri
náttúm. Og í klukkustundar
fyrirlestri er ekki um tæmandi
úttekt að ræða. Ég býst við að
ég fari í söguna, hvenær veiðar
byija, þróun veiða og skot-
vopna. Kem svo inn á breyt-
ingar í veiðimennskunni, með
aukinni ffæðslu, sérstaklega í
seinni tíð, skotnámskeiðum og
veiðikortanámskeiðum. Fræðsl-
an er orðin samræmd, strangari
kröfur sem er að hinu góða.
Það er af miklu að taka þegar
fjallað er um svo viðamikið
mál og hægt að koma víða við.
- Fékkstu veiðibakteríuna
snemma?
„Frá því ég man eftir mér
hef ég haft áhuga á veiðum, al-
veg ffá því ég var smástrákur í
sveit þá hreifst ég að veiðiskap
og fuglum. Skotvopn til veiða
vom til hjá afa og ömmu i
Laugardal í Lýtó og eins á
heimili foreldra minna, þó er
ekki hægt að segja að ég hafi
alist beint upp við veiðiskap.
Hinsvegar fór ég sjálfúr til
veiða áður en ég hafði löglegan
aldur til að meðhöndla skot-
vopn. Síðan þegar ég kynntist
konunni minni, Sigrúnu Öldu,
og kom inn i Stöðvarfjölskyld-
una, þar sem var mikil veiði-
menning, má segja að það hafi
virkað sem vítamínsprauta á
minn veiðiáhuga. Tengdafaðir
minn Sighvatur P. Sighvats,
var t.d. alltaf á kafi í veiðiskap.
Síðan er ég sjálfsagt eini mað-
urinn í landinu sem skráður er
skotveiðimaður í símaskránni.
Það var reyndar mjög erfitt,
þurfti að fara fýrir nefnd, og
nokkrir dagar liðu áður en ég
fékk heimild fyrir þessari
skráningu.
A Stöðinni var alla daga
verið að spjalla um veiðiskap
og veiðivopn, eins og maður
sjálfúr gerir daglega, hugsar
um þetta á hveijum einasta
degi, enda í formennsku fyrir
skotfélagið og svolítil vinna
sem er alltaf í kringum það.”
- Er þá ekki mikill spenn-
ingur þegar farið er í veiði-
ferðirnar?
„Það er rosalegur spenning-
ur sem fylgir því. Ég þarf ekki
vekjaraklukku þegar ég er að
fara til gæsaveiða. Oft er erfítt
að sofha ef maður er búinn að
plana eitthvað og ég held þetta
hálfversni með aldrinum. Þó
maður hafi verið að veiða ijúp-
ur og endur þá er gæsin sá fúgl
sem er langskemmtilegast að
fást við. Ég nýt þess náttúrlega
hvað ég er lengi búinn að veiða
gæs, skaut þá fyrstu á Þverá í
Blönduhlíð og fyrir velvilja
bændanna þar er það minn
uppáhaldsstaður enn þann dag í
dag. Gæsaveiðin er að breytast
samfara aukinni komrækt.
Aður sótti hún mikið meira í
græn tún, en efúr að komið er
farið að þroskast og eftir að
búið er að þreskja, þá liggur
hún í ökmnum. Asókn í gæsa-
veiði er alltaf að aukast. Þegar
ég var að byija að skjóta gæs,
þá fannst mér ekki vera svo
margir í þeirri veiði, ekkert í
líkingu við það sem er í dag,
þetta hefúr margfaldast.
Til rjúpna í hádeginu
Það gengur stundum mikið
á í skemmtilegum veiðitúmm,
þegar spenningurinn er hvað
mestur. I eitt skiptið man ég
eftir að veiðifélagi minn týndi
byssunni, hann hafði lagt hana
ffá sér í hávaxið grasið á slétt-
unni og það var töluverð stund
sem tók okkur að finna hana
aftur.
Það er kannski til marks um
Páll Stefánsson og Sigurfinnur Jónsson virða fyrir sér
byssuna sem notuð var án árangurs í Málmey.
veiðiáhugann að þegar við
nokkrir vomm við vinnu í
Blöndubúðum þegar virkjunin
var byggð, þá sömdum við um
það við verkstjórann að fá að
skreppa í hádegishléinu til að
kíkja eftir rjúpu. Fómm þá
alltaf sama hringinn gangandi.
Mér lá svo mikið á í eitt skiptið
að ég gleymdi lyklinum að
byssulásnum niður í búðum.
Ég gekk samt þennan hring
sem við vomm vanir, en skaut
að sjálfsögðu enga rjúpu í
þeirri ferð. Svo kom það oft
fyrir að maður fór í gæs um
miðja nótt niður í Skagafjörð,
mætti svo til vinnu aftur á til-
settum tíma um morguninn.
Það er þá svona dagur
Yfírleitt er verið að segja
sögur af því þegar vel gengur.
Það hefúr verið svo til árvisst á
vegum Gunnars Þórðarsonar
að skjóta veiðibjöllu, til að
fækka þessum vágesti æðar-
bænda. Hann hefúr þá jafnan
fengið nokkra veiðimenn með
sér. Ég var með þegar farið var
í Málmey sumarið 2001, fór í
þessa ferð með Browning hálf-
sjálfvirka haglabyssu, sem var
nýkominn úr viðgerð, fékk
hann seint um kvöldið, áður en
farið var út í eyju. Þegar komið
var upp í Málmey skiptu menn
liði og héldu til veiða. Ég fór
með Palla Stefáns norður eftir
eynni og við fómm að skjóta
þegar fúglar kornu í færi. í
stuttu máli sagt þá hitti ég ekki
neitt, ekki einn einasta fúgl
sama hvað ég reyndi. Það kom
á mig þegar svona gekk en ég
hugsaði með mér, ja héma
þetta er þá svona dagur hjá
mér. Maður var auðvitað líka
að velta fýrir sér hvemig félag-
inn Páll hugsaði til manns. Svo
kom að því að Páll skaut veiði-
bjöllu sem ekki drapst við
fýrsta skot, en hann er vanur að
hitta vel og steindrepa bráðina.
Veiðibjallan vængbrotnaði og
datt nær mér en honum. Ég
kallaði til hans og sagði „ég
skal skjóta þessa”. Ég skaut á
hana, það var ágætis færi en
ekkert gerðist. Ég kallaði til
Palla, „heyrðu sástu þetta ég
hitti ekki fúglinn”.
Þá gerist það að veiðibjallan
rauk af stað með heila vanginn
uppi. Ég skaut affur og sá þá að
ég skaut efst í vængendann.
Páll kom nú að og aflífaði
veiðibjölluna. „Þetta er ekki
eðlilegt með hittnina hjá þér,
það hlýtur eitthvað að vera að
skotunum sem þeir sköffúðu
okkur karlamir”, sagði Palli þá.
Við prófún á skotunum og
skoðun á byssunni kom hið
sanna í ljós, að hlaupið var
töluvert bogið uppá við að
ffamanverðu. Við viðgerðina
hafði þetta óhapp gerst að
hlaupið yfirhitnaði og bognaði.
Ég skaut að sjálfsögðu ekkert
meira þennan daginn, því eng-
in varabyssa var til staðar.
Skotvöllurinn á Steini
Eins og áður hefúr komið
fram er ég formaður Skotfé-
lagsins Ósmanns. Félagið var
stofnað 1991. Við höfúm byggt
upp skotvöll og aðstöðu okkar
út á Reykjaströnd. Vomm svo
heppnir að komast að hjá þeim
hjónum á Steini, Halldóri og
Höllu. Það er ffábært sam-
komulag og gott að vera ná-
grannar þeirra. Aðstaðan er
orðin alveg til fýrirmyndar í
dag og við erum búnir að lána
völlinn í sambandi við Lands-
mótið í sumar. Það er stefnt á
að bjóða upp á keppni í utan-
hússkotfimi.
Félagar í Ósmann em rúm-
lega 30 talsins. Við auglýsum
ekki eftir félögum, þetta em allt
saman menn sem hafa komið
fýrir einskæran áhuga. Skot-
völlurinn er krydd í afþreying-
ariðnaði Skagafjarðar. Það er
svolítið um að ferðamenn nýti
sér þessa aðstöðu. Við emm
með fastan opnunartíma yfir
sumarmánuðina, annars er opið
effir samkomulagi.
Þá er skotvöllurinn mjög
mikilvægur í sambandi við
skotvopnanámskeiðin, ásamt
þvi að vera æfingaaðstaða fýrir
skotveiðimenn, hvort heldur þá
sem nota haglabyssu eða
riffil.”