Feykir - 07.06.2007, Blaðsíða 7

Höskuldur Birkir Erlingsson, lögreglumaður á Blönduósi, á lögregluhundinn Freyju
Lögregla á fjórum fótum
Hoskuldur Birkir Erlingsson, logreglumaöur a Blonduosi,
er meó mikla hundadellu. Höskuldur á fíkniefna- og
lögregluhundinn Freyju sem verður tveggja ára í þessum
mánuöi. Freyja stóóst nýlega grunnnámskeið fyrir
fíkniefnahunda og hefur hún nú þegar sannaó gildi sitt.
Höskuldur var áður lög-
reglumaður á Hólmavík og var
hann um tíma eini starfandi
lögreglumaðurinn þar. Þar
átti hann fikniefhahund sem
hét Bella og fluttu þau ásamt
fjölskyldu sinni til Blönduóss
árið 2001. Bella var Scháfer
en undir það síðasta var hún
orðin bæði gömul og veik og
fór Höskuldur þá út í það að
endumýja og flutti inn belgískan
fjárhund árið 2005.
-Það gekk illa með þann
hund og var hún hreinlega
hrædd við fólk og það endaði
með því að ég lét svæfa hana.
Þann hund flutti ég inn í gegnum
kunningja minn í lögreglunni
í Gautaborg. Ég hafði síðan
samband við hann aftur eftir að
hún hafði verið svæfð og tjáði
honum hvað gerst hafði og bað
hann að skoða málið með mér.
Stuttu síðar hatði hann samband
við mig aftur og sagðist vera með
hvolp sem lögreglan ætti og þeir
vildu gefa ntér. Ég varð ofsalega
kátur með þetta allt saman en
í ljósi reynslunnar var ég með
varann á og hafði samband
við annan kunningja minn
sem er í tollgæslunni í Noregi.
Hann hefur séð um að þjálfa
hunda fyrir norska tollinn, segir
Höskuldur. Þama var þá freyja
komin til sögunnar en hún er
einnig belgískur fjárhundur af
tegundinni Malinois og kom til
Blönduóss fyrir ári síðan eftir að
hafa lokið grunnþjálfún í Noregi.
-Hún var í nærri ár úti og var
þjálfari hennar þar rnjög kátur
með hana, segir Höskuldur.
Það getur ekki hvaða hundur
sem er orðið fikniefiiahundur
og til þess að hljóta þar til gerð
réttindi þarf hundurinn að
ganga í gegnum strangt prógram
og þjálfún. Og eins ótrúlega og
það hljómar þarf hann að vera
félagslyndur, barngóður og með
háa veiði- og drápshvöt. -Þetta
eru strangar kröfur og erfið
próf en hundurinn þarf að geta
leitað við alla vega aðstæður.
Inni á heimili þar sem börn eru,
fólk sem er hrætt við hunda,
í skipum, bílum, flugvélum,
rútum til dæmis og allar þær
tmflandi umhverfisaðstæður
sem geta verið fyrir hendi. Þessir
hundar þurfa að hafa mjög háa
veiðihvöt og þegar þeir eru
búnir að finna bráðina, sem
í þessu tilfelli er efiiið, kemur
drápshvötin til sögunnar. Henni
er fullnægt með umbun í formi
bolta. Þetta með veiðihvötina
og drápshvötina er arfleifð frá
úlfinum sem nýtt er í þágu
mannsins. Allt þarf þetta síðan
að smella saman til þess að hægt
sé að nota hundinn við þessar
aðstæður, útskýrir Höskuldur.
Til þess að mega starfa sem
lögreglumaður með fíkniefna-
hund þurfa bæði maður og
hundur að ganga í gegnuin
námskeið og standast próf.
Yfirumsjón nteð þjálfun og
prófun hundanna hefur Steinar
Gunnarsson, sem eitt sinn var
lögreglumaður á Sauðárkóki,
en er núna yfirhundaþjálfari
ríkislögreglustjórans.
-Hann hefúr oft séð um
að forþjálfa hundana en síðan
tekur við grunnnámskeið sem
er fjögurra vikna námskeið
haldið í lögregluskólanum ogþH
námskeiði verða bæði rnaður
og hundur að ná. Ég hafði náð
þessu námskeiði áður og þurfti
því ekki að fara í gegnunt eins
strangt námskeið og áður að
þessu sinni en Freyja þurfti að
gera það. En þess eru dæmi að
annað hvort bara hundurinn eða
bara maðurinn nái námskeiðinu,
segir Höskuldur. Við erum látin
taka skriflegt próf sem er rnjög
erfitt og hafa menn verið allt að
12 tíma að leysa það. Þess utan
skilum við lokaverkefni sem
er flutt síðasta daginn. Þá er
nemendunum skipt í 2 hópa sem
em með sitthvort verkefnið.
Hvaða eiginleika þarf góður
hundaþjálfari að hafa?
-Hann þarf að sýna mjög góðan
skilning á hundaþjálfún og geta
leyst þau vandamál sem kunna
að koma upp. Hann þarf að
vera samkvæmur sjálfúm sér og
númer eitt að hafa rnikinn áhuga
á hundum.
Hvemig er að hafa svona
hund inni á heimili?
-Það er enginn munur á því
að hafa fíkniefnahund eða
venjulegan heintilishund inni
á heimilinu. Hundurinn gerir
greinamun á því hvort hann er
heima eða í vinnunni. Þeir eru
fljótir að tengja og þegar ég skipti
um föt og fer í lögreglubúninginn
verður Freyja óð og uppvæg og
vill fá að koma með. Eins ef ég
skýst heirn úr vinnunni og hún
er heima þá telur hún að það sé
séns að hún fái að koma með.
Að öðru leyti fær hún alveg
sama uppeldi og vel upp alinn
heimilishundur. Þá tel ég að
fíkniefnahundar hafi gott af því
að umgangast börn og margt fólk
til þess að vera vanir því þegar
þeir lenda í þeint aðstæðum að
vera að leita. Eins æfi ég hana
í því að vera alltaf í vinnunni ef
svo má að orði komast. Þegar ég
fer með hana í göngutúr þá getur
liður í þjálfúninni verið að vera
búinn að korna einhversstaðar
fyrir efiti. Hún er því þjálfúð til
þess að vera alltaf á verði þegar
fikniefhi eru annars vegar og láta
vita.
Hvererþörfiná
fíkniefnahundi á ekki stærri
stað en Blönduósi?
-Við sáum þegar ég kom með
Bellu að verkefitin voru næg.
Það fara mjög margir ökumenn
í gegnum hendurnar á okkur, ef
svo má að orði komast, jafnvel
rnörg þúsund á ári hverju og eftir
að við fórum að fylgjast betur
með því að einhverjir þessara
ökumanna hefðu óhreint rnjöl í
pokahorninu, fór að dúkka upp
ótrúlegur fjöldi fikniefnamála.
Hér höfum við Iíka kontið
upp um stórar ræktanir þ\á
staðreyndin er því miður sú að
22/2007 Feyklr 7
það er orðinn fikniefnavandi
í öllum bæjum. Ég er með
fíkniefnahund hér og annar er
á Akureyri og væntanlega mun
aukast samvinna okkar á milli
og jafhvel munum við dekka
hvorn annan þegar kernur að
sumarffíum. Það hefúr verið
nefitt við mig að korna að leitum
í millilandafluginu á Akureyri
sem dæmi. Á sumrin eru alls
kyns útihátíðir og það þarf að
halda uppi fikniefiialeitum
á þeim stöðum. Með góðri
skipulagningu er hægt að nota
hundana meira sem fyrir eru
og ég hef alltaf reglulega komið
í fíkniefhaleitir á Sauðárkrók
sem og aðra þéttbýlisstaði á
Norðurlandi.
Eins og áður hefúr komið
fram býr Freyja heirna hjá
Höskuldi og er það þannig með
alla fikniefhahunda, þeir búa
á heimili stjórnenda sinna. En
Höskuldur segir að þrátt fyrir
það taki hann sér sitt sumarfrí
eins og aðrir en reyni að sinna
því sem upp kemur ef hann á
nokkurn möguleika til þess. -Ég
lít svo á að það sé bara skyflda
okkar, segir Höskuldur sem
greinilega er alltaf á vaktinni.
Hver kostar hundinn?
- Kostnaður við innflutning
á svona hundi er urn hálf
milljón króna og gerði ég það
sjálfúr á minn kostnað. Það
er auðvitað bilun en þar spilar
inn í mikill áhugi á starfi með
fikniefhahunda. I upphæðinni
innifelst flugkostnaður, dýra-
lækniskostnaður, einangrunar-
kostnaður og fleira svarar
Höskuldur.
Hvað framhaldið varðar,
þá er ffamundan svokölluð
starfsley'fisúttekt. Hún er eftir
einhveija mánuði og þá telst
hundurinn vera fullþjálfaður ef
hann eða þau ná henni saman.
-Það eru stíf próf í nokkra daga.
Þá er prófað í öllum helstu
leitum sem hundurinn á eftir
að lenda í svo sem bílaleitir,
húsleitir, skipaleitir o.s.ff\r. Síðan
er sérnámskeið í því að leita á
fólki þ\á að hundarnir þurfa að
læra það sérstaklega að fólk getur
borið á sér fikniefni. Einnig má
geta þess að Freyja hefur fengið
þjálfún í því að rekja spor eftir
fólk. Það er mjög gagnlegt í
lögreglunni að hafa hund sem
er þjálfaður í slíku og heftir hún
rakið spor um móa og inela eftir
mann sem gekk þar einhverjum
klukkustundum áður. Freyja
fann fikniefiii í fyrsta skipti
fyrir unt 10 dögunt síðan sem
falin voru í biffeið. Ég var svo
ánægður að ég var hoppandi
og skoppandi eins og krakki í
sælgætisbúð. Það er svo gaman
að sjá þegar öll þessi þjálfún fer
að bera árangur.