Feykir - 06.09.2007, Blaðsíða 6

6 Feykir 33/2007
Fréttaskýring
Afleiðingarnar
hvað verstar á
Skagaströnd
------------------------------------\
Helstu
nióurstööur skýrslu
SSNV eru eftirfarandi:
*Árið 2006 var heildar löndunarmagn
þorsks á Norðurlandi vestra um
17.400 tonn.
♦Samanlagt tekjutap hafna á Norður-
landi vestra miðað við 30% aflaniður-
skurð í þorski nemur um 15 milljónum
króna á ári. Þá er ekki tekið tillittil
minnkandi meðafla eða breytinga á
útgerðarmynstri.
*Veginn meðal niðurskurður aflaheim-
ílda í þorski á Norðurlandi vestra er
32,8%
*Neikvæð efnahagsleg áhrif á Norður-
land vestra nema um 1,5 milljarði
króna miðað við 32,8% samdrátt í
þorskveiðum. Þá er ekki tekið tillit til
minnkandi meðafla.
*Skagaströnd og Siglufjörður hafa verið í
4. og 5. sæti yfir stærstu löndunarhafnir
smábáta á íslandi. Hagræðing og
breyting á útgerðarmynstri getur haft
ófyrirsjáanlegar afleiðingar fyrir þau
sveitarfélög og starfrækslu
fiskmarkaða þar.
*Veltutap Fisk Seafood er áætlað um
770-780 milljónum króna miðað við
33,4% niðurskurð í þorskveiðum.
*Verðmætarýrnun sjávarútvegsfyrir-tækja
á Norðurlandi vestra nemur
rúmum 7 milljörðum króna.
*Vægi starfa við fiskveiðar og fiskvinnslu
sem hluta af vinnumarkaði er mismun-
andi eftir sveitarfélögum. Huga verður
sérstaklega að þeim sveitarfélögum sem
mestra hagsmuna eiga að gæta þegar
kemur að mótvægisaðgerðum.
*Samdráttur í tekjum sjávarútvegsfyrir-
tækja á Norðurlandi vestra mun
mögulega leiða af sér minni framlög
þeirra til annarrarstarfsemi og mikil-
vægra samfélagslegra verkefna svo sem
rannsókna í sjávarútvegi, fræðslu-,
menningar- og íþróttastarfs.
*Á þessu svæði er starfandi eitt stórt
útgerðarfyrirtæki. Fyrirtækið Fisk Seafood
sem gerir út fjóra togara ásamt því að
reka landvinnslurá Sauðárkróki og
Skagaströnd. Einnig erfyrirtækið með
starfsemi í Grundarfirði og Hólmavík.
Aflaheimildir Fisk Seafood í þorski nema
6.625 tonnum. í Skagafirði hafa minni
útgerðaraðilar samtals um 230 tonna
þorskkvóta.
í skýrslu SSNV er leitað
leiða við að meta annars
vegar áhrif á hafnarsjóði
sveitarfélaga á Norðurlandi
vestra en einnig er reynt að
áætla möguleg
neikvæð margfeldisáhrif í
einstaka byggðarlögum á
svæðinu. Eftirfarandi eru
þeir punktar en vöktu
athygli Feykis en hægt er
að nálgast skýrsluna í heild
sinni á www.ssnv.is.
Skagaströnd
Á Skagaströnd er hlutfall
starfandi við fiskveiðar og
fiskvinnslu langhæst eða 32%.
Á meðan það er 10% í Sveitar-
félaginu Skagafirði, 2% í Akra-
hreppi, í Skagabyggð er hlutfallið
3%, 4% í Húnavatnshreppi og
5% í Húnaþingi vestra.
Á Skagaströnd einkennist
útgerðarmynstrið meðal annars
aflínuútgerð hluta ársins. Margir
af þeim sem stunda línuútgerð
eru á staðnum stóran hluta
ársins og halda uppi starfsemi
við beitningu og útgerð.
Samkvæmt upplýsingum Fiski-
stofu nema aflaheimildir ársins
2006 á Skagaströnd 596 tonnurn
í þorski. í Húnaþingi vestra eru
tveir aðilar sem eiga samtals um
94 tonna þorskkvóta á árinu
2006. Störf tengd sjávarútvegi
eru stærri hluti af vinnumarkaði
á Skagaströnd en í öðrum
byggðarlögum á svæðinu.
Samdráttur í aflaheimildum
kemur því væntanlega hvað
harðast niður á því byggðarlagi,
ef horft er til þeirra starfa er
tapast við veiðar, sölu og vinnslu
afla.
Þá eru Skagstrendingar illa
í stakk búnir að mæta miklum
samdrætti í sjávarútvegi þar sem
fá störf eru í boði í stað þeirra
senr tapast. Á tímabilinu 1998 til
2005 hefur störfum í þjónustu
einungis fjölgað unr 20 eða úr
120 störfum í 140 störf.
Þjónustustörf á Skagaströnd
tengjast mörg beint eða óbeint
fiskveiðum og vinnslu. Áhöfn
frystitogarans Arnars HU-1 er
að lang stærstunr hluta með
lögheimili á Skagaströnd. Alltað
helmingur áhafiiar Örvars HU-
21 er búsettur á Skagaströnd
þannig að tekjuskerðing á frysti-
togurunum mun væntanlega
hafa veruleg áhrif á Skagaströnd,
bæði vegna minni tekna sjó-
manna og tapaðra útsvarstekna
sveitarfélagsins. Vert er að geta
þess að Arnar HU-1 og Örvar
HU-21 eru tveir af fjórum
togurum Fisk Seafood.
Sérstök ástæða er til að gefa
því gaum að landaður afli á
Skagaströnd hefur í raun verið
mun meiri en skráðar fisk-
veiðiheimildir á staðnum gætu
gefið tilefni til.
Almennur niðurskurður
fiskveiðiheimilda mun því geta
haft mjög alvarleg áhrif þar sem
minni útgerðir sem hafa landað
á Skagaströnd munu þurfa að
endurskipuleggja sinn rekstur
og líklegt að þær útgerðir ýmist
selji heimildir sínar eða
skipuleggi veiðar í nreira mæli
nær heimabyggð sinni af hag-
kvæmnisástæðum.
Á Skagaströnd er starfandi
fiskmarkaður sem verið hefur í
miklum vexti undanfarin ár.
Árið 2006 voru 5100 tonn seld í
gegn urn fiskmarkaðinn. Fjórir
menn starfa hjá fiskmarkaðnum.
I tengslum við fiskmarkaðinn er
rekin slægingarþjónusta sem
veitt hefur fimm einstaklingum
atvinnu. Við löndunarþjónustu,
sem einnig er rekin í tengslum
við markaðinn, er starfandi 15
manna hópur sem kallaður er til
vinnu eftir því sem þurfa þykir.
Á Skagaströnd eru einnig
starfandi vélaverkstæði sem
byggir starfsemi sína að
langstærstum hluta á þjónustu
við útgerðina, bæði smábáta og
eins togara. Einnig er á staðnum
rekið netaverkstæði sem eðli
málsins samkvæmt er afar háð
þjónustu við útgerðir smábáta
og togara. Vafalítið mun
samdráttur í veiðum hafa afar
neikvæð áhrif á stafsemi þessara
fýrirtækja þar sem að fátt kemur
í stað þeirra verkefiia sem þau
sinna í tengslum við núverandi
útgerð.
Skagafjörður
Vægi sjávarútvegs í fjölda starfa
er minna í Skagafirði en á
Skagaströnd en mun meira en
í Vestur Húnavatnssýslu og á
Blönduósi. Vægi sjávarútvegs
í ýmiskonar stoðþjónustu,
viðgerðum, verkstæðisþjón-
ustu, verslun og annarri um-
sýslu er væntanlega töluvert
og áhrif aflaniðurskurðar í
Skagafirði eru því meiri en
virðast kann við fýrstu sýn.
Á Sauðárkróki
eru nokkur fýrirtæki
sem byggja rekstar-
grundvöll sinn að
stórum hluta á
þjónustu við út-
gerðina. Má þar
nefna Vélaverkstæði
KS en stærsti þáttur
í starfsemi verk-
stæðisins er við-
haldsþjónusta fýrir
útgerðina, en að
auki er unnið að
allskonar viðhaldi
og nýsmíði fýrir
hina ýmsu aðila í
Skagafirði og víðar.
Samkvæmt upp-
lýsingum forsvars-
manns verkstæð-
isins eru starfsmenn
14 og áætlar hann
að um 1/3 starf-
seminnar snúi beint
að þjónustu við
togarana. Tengill
ehf - rafverktakar-
heftir einnig starfa
að þjónustu við
útgerðina sem og
matvöruverslun
Kaupfélags Skag-
firðinga sent selur
áhöfnum togara og
annarra báta kost.
Fyrirtækið Fisk
Seafood er stærsta
sjávarútvegsfyrir-
tækið í Skagafirði.
Fyirtækið gerir
út fjóra togara ásamt
því að reka umfangs-
mikla landvinnslu á
Sauðárkróki. Fyrir-
tækið á 6.625 tonna
kvóta í þorski. Rétt
er að taka frarn að
hluti þeirra afla-
heimilda er skráður
á togarana Arnar og
Örvar sem eiga
heimahöfh á
Skagaströnd.
Forsvarsmenn
Fisk Seafood meta
heildarniðurskuð
aflaheilda fýrirtæk-
isins um 33,4%.
Ástæðu þess má
rekja til þess að
fýrirtækið gerir
eingöngu út togara í
aflamarki og miðað
við úthlutun veiði-
heimilda er tekið
tillit til línuívilnun-
ar og byggðakvóta
sem fi'rritækið fær
ekki. Ljóst er að
33,4% skerðing þorsla'eiði-
heimilda mun koma illa niður á
fyrirtækinu og hafa forsvars-
menn þess áætlað að veltutap
fýrirtækisins muni nema um
770-780 milljónum króna.
Fisk Seafood hefur um árabil
verið leiðandi á sviði nýsköpunar
og þróunarverkefna í greininni
og hefur fýrirtækið lagt frarn
fjármuni og aðstöðu fýrir
Vísindagarðana eða „Verið“
sent staðsett er á Sauðárkróki.
Fisk Seafood rekur umsvifa-
mikla landvinnslu á Sauðárkróki
þar sem starfa um 60 manns við
hefðbundna bolfiskvinnslu,
frystingu og pökkun.
Tekjutap Fisk Seafood í
kjölfar minnkandi fiskveiði-
heimilda gæti dregið úr þeim
framlögum sem fýrirtækið getur
lagt til þróunarverkefiia. Störf á
þeim vettvangi eru sérhæfð og
betur launuð en ýmis störf á
almennum vinnumarkaði.
Minna ffamboð á vel launuðum
störfum og sérffæðistörfum eða
fækkun þeirra getur haft töluverð
áhrif á útsvarstekjur sveitar-
félagsins, menntunarstig á svæð-
inu og dregið úr fjölbreytni á
vinnumarkaði.
Á Hofsósi eru reknar tvær
fiskverkanir sem byggt hafa
starfsemi sína á hráefhisöflun
með byggðakvóta. Einnig er þar
nokkur smábátaútgerð. Ljóst er
að samdráttur mun koma illa
við þessi fýrirtæki og hafa
neikvæð áhrif á byggð við
austanverðan Skagfiörð.
Blönduós
Á Blönduósi er vægi starfá við
fiskveiðar og fiskvinnslu lítið ef
horft er til vinnumarkaðarins í
heild.
Undanfarin ár hefur þó
verið starffækt lítil fiskvinnsla
á Blönduósi Þessi vinnsla er,
nær alveg aflögð ef undan er
skilin harðfiskvinnsla. Erfitt er
að meta hvaða áhrif minnkandi
fisk\'eiðiheimildir og afli hafa á
minni vinnslueiningar
líkt og á Blönduósi.
Húnaþing vestra
Vægi starfa við fiskveiðar
og fískvinnslu í Húnaþingi
er vestra lítið ef horft er til
vinnumarkaðarins í heild.
Vægi starfa við fiskveiðar og
fiskvinnslu hefur í raun lítið
breyst í Húnaþingi vestra
undanfarin ár einungis um 5%
íbúa í sveitarfélaginu höfðu
aðaltekjur sínar af fiskveiðum og
fiskvinnslu á árinu 2005.
Störf við fiskvinnslu í
Húnaþingi vestra hafa verið nær
einvörðungu við vinnslu á
rækju.