Morgunblaðið - 24.09.2015, Blaðsíða 20

20 | MORGUNBLAÐIÐ
F
járfestingafélagið Strokkur
Energy hefur verið leiðandi
í fjárfestingum á orkufrek-
um verkefnum á und-
anförnum árum. Strokkur hefur
t.d. fjárfest í aflþynnuverkefni
Becromal á Akureyri og er í sam-
starfi við aðra að koma á laggirnar
kísilverksmiðju í Helguvík á
Reykjanesi undir merkjum Thorsil.
„Áætluð ársframleiðslugeta verð-
ur 54.000 tonn af kísilmálmi og
orkuþörfin er um 87 MW sam-
anborið við 75 MW orkuþörf í
Becromal. Bæði verkefnin eru því
orkufrek en skila okkur virðisauk-
andi vörum,“ segir Eyþór Arnalds,
framkvæmdastjóri fjárfestingar- og
þróunarfélagsins Strokk.
Áformað er að framleiðsla Thor-
sil verði seld á erlendum mörk-
uðum auk þeirra aukaafurða sem
myndast við framleiðsluna. Eyþór
segir verkefnin í anda þeirrar
stefnu sem Strokkur hefur sett,
þ.e. að ýta undir og fjárfesta í
frekari uppbyggingu iðnaðar á Ís-
landi.
„Thorsil í Helguvík er nýjasta
verkefnið okkar og gott dæmi um
þá stefnu sem við höfum haft í
okkar fjárfestingum. Í því verkefni,
eins og öðrum, leitum við til sér-
fræðinga á hverju sviði og finnum
stjórnendur sem hafa reynslu af
því að byggja upp og reka sam-
bærileg verkefni. Þeir sem koma
að Thorsil með okkur hafa t.d.
reynslu af sambærilegum rekstri í
Bandaríkjunum og Noregi.“
Miklar vonir bundnar við Thorsil
Starfsleyfi fyrir Thorsil-verkefninu
er nýlega komið í höfn en verk-
efnið er það stærsta sem Strokkur
hefur haft aðkomu að.
„Við bindum miklar vonir við
þetta verkefni og völdum sér-
staklega að vinna með kísilmálm
vegna fjölda markaða sem nýta sér
málminn. Bílaiðnaðurinn er einn
þessa markaða en málmurinn er
notaður í framleiðslu allra álbíla. Í
hátækni er þetta einnig mikilvægur
málmur en hann er notaður í tölv-
ur, farsíma og sólarsellur. Síðast
en ekki síst er hann nýttur í kem-
ískum tilgangi en kísill er notaður
t.d. í augnlinsur, hvers konar þétti-
efni og mörg þróaðri efni sem við
notum í okkar daglega lífi.“
Thorsil mun því framleiða verð-
mætan málm til útflutnings en eins
og Eyþór hefur sagt er markmiðið
að búa til virðisaukandi vörur.
„Við erum í dýrari hluta virð-
iskeðjunnar. Álþynnur, líkt og þær
sem Becromal á Akureyri fram-
leiðir, eru mjög dýrar og eru í raun
rafeindabúnaður. Eins er kís-
ilmálmurinn mjög verðmætur og
nýtist á mörgum mörkuðum eins
og ég hef komið inn á,“ segir Ey-
þór og bendir jafnframt á að vör-
urnar þoli bæði flutning og flutn-
ingskostnað.
Orkan og afhending mikilvæg
Verkefni Strokks eru orkufrek og
orkuframleiðsla því mikilvæg fyrir
fjárfestingar Strokks. Spurður um
næstu verkefni í orkuframleiðslu Ís-
lendinga segir Eyþór að um leið og
framleiðsla orkunnar sé mikilvæg
ættu næstu verkefni okkar að
tryggja betri afhendingu.
„Við eigum að horfa til innviða í
raforkukerfinu okkar. Framleiðslan
er mikilvæg en flutningur orkunnar
og afhending er það líka. Í dag töp-
um við umtalsverðri orku frá orku-
verinu sjálfu að afhendingarstað.
Betra dreifikerfi, sem tapar minni
orku, er allra hagur.“
Eyþór segir ekkert um það hvort
Strokkur ætli að fjárfesta í slíkum
verkefnum eða hvort það ætti að
vera yfir höfuð í höndum einkafyr-
irtækja. Um framhaldið hjá fyr-
irtækinu segir hann þó að haldið
verði áfram að fjárfesta í iðnaði og
halda utan um þau verkefni sem
þegar eru komin af stað svo sem
GMR-endurvinnslu á Grundartanga
sem framleiðir straumteina og sér-
lausnir fyrir áliðnaðinn. „Iðnaður á
Íslandi er að þróast í að vera sam-
tengdur klasi þar sem þjónustu- og
framleiðslufyrirtæki auka verðmæt-
in ekki ósvipað og gerst hefur í
sjávarútvegi.“ vilhjalmur@mbl.is
Erum í dýrari hluta virðiskeðjunnar
Morgunblaðið/Kristinn
Fjárfesting „Thorsil-verkefnið er það stærsta sem Strokkur hefur haft aðkomu að.“
Á
lver Alcoa Fjarðaál í Reyð-
arfirði gæti mögulega ver-
ið umhverfisvænasta álver
heims. Ekki aðeins er
hrein og endurnýjanleg orka notuð
við framleiðsluna
heldur eru allar
aukaafurðir end-
urunnar og
hönnun álversins
þannig að um-
hverfisáhrifum
er haldið í lág-
marki.
Dagmar Ýr
Stefánsdóttir er
upplýsinga-
fulltrúi Alcoa
Fjarðaáls: „Í upphafi var mörkuð
sú stefna að endurvinna eða end-
urnýta 100% af öllum auka-
afurðum sem verða til í álverinu. Í
dag er þetta hlutfall komið upp í
99,8%.“
Meðal þess sem fellur til við ál-
framleiðslu, og myndi að öðrum
kosti fara í landfyllingu eða urðun,
eru skautleifar, álgjall og kerbrot.
Skautleifarnar eru endurnýttar í
Noregi og kerbrotin fara til Bret-
lands og nýtast þar í sements-
framleiðslu. „Þessi 0,2% sem en
vantar upp á eru nær eingöngu líf-
rænn úrgangur, og kemur til af
því að hér er ekki nein moltustöð,“
segir Dagmar en bætir við að von-
ir standi til þess að hægt verði að
koma upp slíkri starfsemi á svæð-
inu í framtíðinni.
Hafa gætur á vatninu
Hönnun starfseminnar miðar að
því að ekkert framleiðsluvatn
renni til sjávar. Þess í stað er
framleiðsluvatnið sem álverið not-
ar í lokuðu kerfi þar sem það er
hreinsað og endurnýtt. „Álver-
slóðin er þannig hönnuð að allt
regnvatn sem fellur niður á ál-
verssvæðið fer eftir sérstökum
lögnum í settjarnir hér á lóðinni
þar sem vatnið er hreinsað á nátt-
úrlegan hátt áður en það rennur
til sjávar. Vöktum við þessar
tjarnir vel og tökum þar reglulega
sýni.“
Dagmar segir Alcoa leggja á
það áherslu á heimsvísu að halda
áhrifum á umhverfið í lágmarki.
„Við vinnum í anda sjálfbærrar
þróunar og viljum taka virkan þátt
í baráttunni við loftslagsbreyt-
ingar. Alcoa hefur verið leiðandi í
að þróa og innleiða nýja tækni til
að gera framleiðsluna umhverf-
isvænni,“ útskýrir Dagmar og
bætir við að innan Alcoa-
fjölskyldunnar sé álverið í Reyð-
arfirði lengst komið hvað varðar
að lágmarka umhverfisáhrifin,
bæði með tilliti til útblásturs flú-
ors sem og endurnýtingar fram-
leiðsluvatns og aukaafurða.
En að hvaða marki gagnast það
Alcoa Fjarðaáli að leggja svona
ríka áherslu á umhverfið? Það
væri hægt að gera hlutina á annan
og ódýrari hátt, og spara siglingar
yfir hafið með kerbrot og skaut á
leið til endurvinnslu. Dagmar seg-
ir ávinninginn meðal annars koma
fram í stolti starfsmannanna. „Það
hefur klárlega áhrif á starfsand-
ann, og starfsfólkinu þykir gott að
vita að hér gera allir sitt besta í
þessum málaflokki. Þetta er einnig
samfélagslega ábyrgt en við sem
fyrirtæki leggjum mikla áherslu á
að starfa í sátt við samfélag og
umhverfi.“
Áhugi á umhverfisvænna áli
Það gæti líka verið að í umhverf-
isstefnunni fælist markaðstæki-
færi. „Ég held að við gætum gert
enn betur í að markaðssetja það
starf sem hér hefur verið unnið.
Víða um heim sækjast fyrirtæki
eftir því að nota ál sem er sem
umhverfisvænst en greinin glímir
við að umhverfisverndarhugtökin
hafa ekki sömu merkingu á öllum
stöðum. Þannig vísar það t.d. yf-
irleitt til endurunnins áls þegar
talað er um „grænt ál“. Er þó ljóst
að álframleiðslan hjá okkur og hjá
öðrum álverum á Íslandi er mjög
græn þar sem lágmarksmengun er
af raforkuframleiðslunni miðað við
það sem gengur og gerist t.d. þar
sem álver eru knúin með rafmagni
frá öðrum orkugjöfum.“
ai@mbl.is
Endurvinna og endurnýta 99,8%
Mikill metnaður er lagð-
ur í að lágmarka um-
hverfishrifin af starf-
semi Alcoa Fjarðaáls.
Morgunblaðið/ÞÖK
Logandi Starfsmenn Alcoa Fjarðaáls að störfum. Þar leggjast allir á eitt í umhverfismálum og árangurinn eftir því.
Grænt Álverssvæðið var m.a. hannað með þeim hætti að halda mætti vatnsmengun í algjöru lágmarki. Settjarnir hreinsa regnvatnið sem fellur á svæðið.
Dagmar Ýr
Stefánsdóttir