Skólavarðan - 01.08.2007, Page 12

12
FRÆÐSLA FYRIR FORELDRA
SKÓLAVARÐAN 5.TBL. 7. ÁRG. 2007
Um þessar mundir byrja skólar landsins
vetrarstarfið og mörg þúsund nýir
nemendur hefja skólagöngu í fyrsta
sinn. Flest sex ára börn hafa beðið
spennt eftir að ná þessum áfanga á
meðan önnur kunna að kvíða honum.
Kolbrún Baldursdóttir hefur í starfi sínu
sem skólasálfræðingur orðið vör við að
foreldrar eru oft óöruggir andspænis
þessari breytingu á lífi barna sinna. Hún
settist því niður í sumar og skipulagði
fræðslufyrirlestur sem skólastjórar geta
pantað fyrir foreldrahópa. Skólavarðan
fékk Kolbrúnu til að segja frá því
hvað hún fjallar um í fyrirlestrinum.

Í starfi mínu sem skólasálfræðingur hefur
mér fundist að foreldrar barna sem eru að
hefja skólagöngu í fyrsta sinn gætu haft
gagn af fræðslu sem miðar sérstaklega
að því að undirbúa barnið sitt fyrir
skólagönguna. Því hef ég sett saman um
það bil klukkustundar fyrirlestur sem
fjallar um eftirfarandi málefni:
Breytingar í samfélaginu og ágrip
af þroskasálfræði 3-6 ára barna
Í þessum hluta er fjallað um helstu
þjóðfélagsbreytingar sem orðið hafa
undanfarin ár og hvernig sumar þeirra
hafa haft áhrif á foreldrahlutverkið,
barnauppeldi og samskipti almennt séð.
Einnig er farið í helstu þætti þroska-
sálfræði barna á þessu aldursskeiði.

Algeng vandamál
Hér fjalla ég um helstu vandamál
sem sum börn á þessum aldri kunna
að stríða við. Rætt er um feimni og
aðskilnaðarkvíða. Einnig eru tekin
dæmi af algengustu vandamálum af
líffræðilegum toga og tilfinninga - og
félagslegum toga. Rætt er um náms-
örðugleika og lesblindu, ofvirkni og
athyglisbrest og hvaða áhrif það hefur
á börn ef vandamál eru á heimili
þeirra.
Fyrirmyndir og forvarnir
Foreldrar eru helstu fyrirmyndir barna
sinna og því mikilvægt að þeir séu
meðvitaðir um það. Með því að vera
góðar fyrirmyndir eru þeir að leggja
grunn að seinni tíma forvörnum. Rætt
er um uppbyggingu sjálfsmyndar og
sjálfsöryggis og að sterk sjálfsmynd er
öflugasta varnarkerfi einstaklingsins
gegn ytri vá. Farið er í leiðir sem foreldrar
geta nýtt sér til að hjálpa barni sínu að
bygga upp sterka sjálfsmynd. Í þessu
sambandi tala ég um offituvandann og
hvernig huga þarf að því að leyfa honum
helst aldrei að festa rætur. Ég ræði um
hvað foreldrar geta gert í þeim efnum
og hversu mikilvægt er að þeir séu sjálfir
góðar fyrirmyndir og meðvitaðir um
neysluvenjur fjölskyldunnar. Í þessum
hluta er jafnframt rætt um forvarnargildi
hreyfingar og íþrótta og hvað skiptir
máli þegar kemur að vali á íþróttagrein-
um. Rætt er um brottfall úr íþróttum
og hvernig hægt er að sporna við því.

Agi og agavandamál
Hér er talað um ytri og innri aga, jákvæðan
og neikvæðan aga og afleiðingar þess að
beita neikvæðum þrýstingi. Talað er um
agavandamál og hvernig skuli bregðast
við þeim. Fyrirmælagjöf og algengustu
grunnreglur uppeldis eru ræddar ásamt
því að nefna hvaða þættir auðvelda
styrkingu jákvæðrar hegðunar. Nefnd eru
dæmi um afleiðingar (hegningar), hvort og
hversu mikil áhrif þær hafa og mikilvægi
þess að þær séu ávalt mildar og notaðar
sparlega. Loks er farið í hvaða úrræði
standa til boða ef agavandamál eru þrálát.

Kjarni góðra samskipta
Hér er farið í grunnþætti þess að geta átt
í góðum og uppbyggilegum samskiptum
hvort sem er í fjölskyldunni eða annars
staðar. Einnig hvaða hegðun framkallar
neikvæð samskipti og að foreldrar verði
einnig að geta horft í eigin barm t.d.
beðið börn sín afsökunar ef þau hafa
komið fram við þau með neikvæðum
hætti og útskýrt eigin hegðun ef neikvæð.
Að byrja í skóla
Í þessum þætti ræði ég m.a. andlegan
undirbúning þess að byrja í skóla og hvað
það er sem foreldrar þurfa að leggja áherslu
á við börn sín áður. Sem dæmi er gott
ef foreldrar útskýra fyrir börnum sínum
hugtök á borð við stundvísi, samkennd, að
engan megi skilja út undan, heiðarleika
og kurteisi svo fátt eitt sé nefnt. Eins
ræði ég um mikilvægi þess að brýna fyrir
börnum sínum að segja frá ef eitthvað
alvarlegt gerist og/eða þeim líður illa.

Undirbúningur undir íþrótta,- og sund-
kennslu felst í að gera börnin bjargfær í
búningsklefum, m.a. að þau geti klætt
sig og reimað skóna. Ég ræði um hvernig
foreldrar geta þjálfað börn sín hvað þetta
varðar áður en skólaganga hefst og hver
sé ávinningurinn.

Samskipti foreldra og skóla
Hér legg ég áherslu á reglulegt samband
foreldra og skóla. Að foreldrar fylgist með
framvindu náms barna sinna t.d. með
því að líta á afraksturinn þegar barnið
hefur lokið við daglegt heimanám. Áhugi
foreldra á námi og námsframvindu gefur
barninu aukna vissu um að menntun
er mikilvæg. Loks nefni ég fleiri þætti
og kringumstæður þar sem foreldrar
þurfa e.t.v. að vera í meira sambandi við
skólann en hin venjubundnu samskipti
krefjast. Telji foreldrar t.d. að barnið
fái ekki viðeigandi hvatningu og örvun
í skólanum eða að námsefnið sé ekki
nægjanlega við hæfi er mikilvægt að
hafa samband við kennara. Aðrir þættir
sem kallað geta á frekari samskipti
foreldra við skólann umfram venjubundin
samskipti er ef stórvægilegar breyt-
ingar eru í aðsigi, ef fjölskyldan hefur
orðið fyrir einhverjum áföllum eða ef
vandamál eru á heimilinu sem foreldrar
telja að sé mikilvægt að skólinn viti um.
Hafi skólastjórar áhuga á að fá fræðslu
sem þessa fyrir foreldra sex ára barna
þá er hægt að hafa samband í síma eða
með tölvupósti. Símar: 899-6783 og
5682488. Netfang: kolbrunb@hive.is
Kolbrún Baldursdóttir sálfræðingur
www. kolbrun.ws
Við upphaf skólagöngu
Fræðsla fyrir foreldra sex ára barna
Kolbrún Baldursdóttir sálfræðingur
Lj
ó
sm
y
n
d
f
rá
h
ö
fu
n
d
i