Skólavarðan - 01.08.2007, Page 17

SKÓLAVARÐAN 5.TBL. 7. ÁRG. 2007
og kvenna að grunnskólamenntun tak-
markaður og mismunun á því sviði bæði
í norðri og suðri. Á þinginu var greint
frá því að afganski kennarinn Safia Ama
Jan var skotin til bana í september árið
2006 fyrir að berjast fyrir því að koma
afgönskum stúlkubörnum aftur í skóla,
meðal annars til þess að þær gætu aflað
sér starfsmenntunar.
Þess má geta að á vegum UNESCO kom
út á þessu ári skýrslan Education under
attack sem er tileinkuð Safiu. Í Kólumbíu
eru kennarar í hættu vegna þess að í
samfélögunum þar sem þeir búa eru þeir
oft best menntuðu einstaklingarnir og
það kemur því iðulega í þeirra hlut að vera
talsmenn gagnvart alþjóðafyrirtækjum
vegna mannréttindabrota á samborgurum
sínum. Árásir á kennara, námsmenn og
aðra sem starfa í menntakerfinu eru
algengar eða hafa átt sér stað í Írak,
Íran, Eþíópíu, Sri Lanka, Beslan í Ossetíu,
Myanmar, Tælandi, Nepal, Filippseyjum,
Kambódíu, Afganistan og víðar. Íslensk
kennarasamtök hafa tækifæri til þess
í gegnum Samstöðusjóð EI (Solidarity
fund) að styðja kennara í öðrum löndum
sem verða fyrir ofsóknum eða þegar
hörmungar á borð við náttúruhamfarir,
hungur og stríð dynja yfir. Þá geta
kennarafélög og -samtök farið inn á vef
EI og sent bréf til stjórnvalda einstakra
ríkja til að mótmæla ofsóknum á hendur
kennara og stéttarfélaga þeirra. Slóðin er
www.ei-ie.org/en/urgentactionappeal/
Meðal meginmarkmiða EI er að sér-
hvert barn eigi rétt til menntunar óháð
kyni, móðurmáli, uppruna, trú, kynhneigð
eða litarhætti. Það er því ekki að undra að
EI gagnrýnir líka þróuð iðnríki (norðrið)
harðlega þar sem börn flóttamanna eru
útilokuð frá skólagöngu. Þetta síðasttalda
gildir sérstaklega um Ástralíu en Kanada
er einnig ásakað um að standa sig illa í
þessum efnum. Auk þess bendir EI á slæmar
aðstæður í nokkrum Evrópulöndum, eins
og að múslimskar stúlkur sem bera slæðu
(hijab) fá ekki að ganga í skóla í Frakklandi
og Belgíu.
Loftvog um mannréttindi
EI kynnti í lok þingsins sk. loftvog í tengsl-
um við menntamál um mannréttindi og
réttindi stéttarfélaga og félagsmanna
þeirra. Loftvogin (Education International’s
Barometer of Human and Trade Union
Rights in Education) er gagnabanki um
þessi málefni sem uppfærður er í sífellu
og gagnast kennurum og stéttarfélögum,
aðgerðasinnum og fræðimönnum um
allan heim. Þar er meðal annars hnykkt
á því að áðurnefnd ákvörðun 185 ríkja
17
Þingið vakti mig svo sannarlega til umhugsunar um menntamál í heiminum og
stækkaði veröldina til muna. Það var ólýsanleg tilfinning að sitja meðal 2000
kennara alls staðar að úr heiminum. Ég hálf skammaðist mín fyrir lúxusvandamálin
í íslensku þjóðfélagi og skólakerfi eftir að hafa heyrt hvað gengur á í fátækari
hlutum heimsins. Ég hafði ekki hugmynd um það að 100 milljón börn væru án
skólagöngu. Ég hafði heldur ekki hugmynd um að barnaþrælkun í landbúnaði
og iðnaði væri meginorsök þess að börn fá ekki að ganga í skóla. Ekki vissi ég
heldur að færri börn njóta skólagöngu í Afríku en áður. Það var þó bót í máli
að sífellt fleiri börn njóta kennslu í Suður-Ameríku og Asíu. Ég vissi heldur ekki
að barnaþrælkun og fátækt helst í hendur og að eina leiðin sem skilar árangri
er ekki í gegnum fégjafir til stjórnvalda heldur í gegnum hugarfarsbreytingu
hjá foreldrum. Ef börn þeirra fá að ganga í skóla og foreldrar eru ánægðir og
sjá hag sínum betur borgið verða þeir tilbúnir til að berjast fyrir menntun barna
sinna. Hlutverk kennara er líka mjög mikilvægt. Þeir geta breitt út boðskap um
gildi menntunar, tekið þátt í að þjálfa kennara og síðast en ekki síst mótmælt
barnaþrælkun. Einhvern veginn finnst manni það vera grundvallarmannréttindi
að allir fái að ganga í skóla.
Við hátíðarkvöldverðinn voru þrír kennarar heiðraðir sérstaklega. Eftir gífurlega
sterkt og árangursríkt þing held ég að ekkert hafi haft jafnmikil áhrif á mig
og þessi athöfn. Einungis einn heiðursverðlaunahafa var á staðnum, Ernestine
Akouavi Akakpo-Gbofu frá Togo. Við hlið hennar voru stólarnir sem kólumbísku
kennararnir og baráttufólkið Samuel Morales og Raquel Castro hefðu átt að sitja
á, en þar var þess í stað stillt upp myndum af þeim. Þetta er kaldur veruleikinn –
kennarar sem eru fangelsaðir og pyndaðir vegna starfa sinna að góðri menntun
og betra samfélagi.
Mér fannst mjög ánægjulegt að sjá hvað EI hefur lagt mikla áherslu á leikskólamál
og mikilvægi þess að öll börn eigi rétt á skólagöngu. Sama má segja um hvað
samtökin hafa beitt sér fyrir mikilli vinnu varðandi réttindabaráttu samkynhneigða
kennara. Það sem upp úr stóð í mínum huga eftir þessa lærdómsríku daga í Berlín
var verðlaunaveiting sem fram fór á hátíðarkvöldverði en EI veitir heiðursverðlaun
á hverju þingi kennurum sem skara fram úr. Að þessu sinni komu vinningshafarnir
frá Kólumbíu og Togo. Fulltrúar Kólumbíu sem eru forystumenn í stéttarfélagi
kólumbískra kennara voru fjarverandi þar sem annar situr í fangelsi og hinn
fékk ekki leyfi til að yfirgefa landið þótt hann sé laus úr haldi. Ernestine Akouavi
Gbofu leikskólakennari frá Togo fékk verðlaunin fyrir 26 ára starf sitt við að þróa
námsgögn fyrir leikskólabörn í Togo og fyrir að vera einn stofnanda samtaka
kennara þar í landi. Hún hélt mjög áhrifaríka ræðu. Það var magnað að hlusta
á þessa konu segja frá aðstæðum sem margir Afríkubúar búa við en eru okkur
framandi. Í Togo, sem er eitt fátækasta land veraldar, búa skólar við algjöran skort
á námsgögnum, bókum og leikföngum.
Anna María Gunnarsdóttir, Eiríkur Jónsson og Þröstur Brynjarsson voru í hópi
þeirra sem fóru til Berlínar. Þau voru spurð hvað hefði staðið upp úr á þinginu.
EIRÍKUR JÓNSSON
EKKERT HAFÐI JAFNMIKIL ÁHRIF Á MIG OG FJARVERAN
ÞRÖSTUR BRYNJARSSON
ÞAÐ VAR MAGNAÐ AÐ HLUSTA Á ÞESSA KONU
ANNA MARÍA GUNNARSDÓTTIR
ÉG SKAMMAÐIST MÍN
HEIMSÞING KENNARA Í BERLÍN
Lj
ó
sm
y
n
d
:
k
e
g