Skólavarðan - 01.08.2007, Qupperneq 21

NÁMSGÖGN
21
SKÓLAVARÐAN 5.TBL. 7. ÁRG. 2007
en gagnvirki hlutinn er ókeypis fyrir alla í
eitt ár svo sem fram er komið. Sá kennari
sem sér um íslenskukennslu nemenda
fær aðgang að kerfi Netskólans/Kötlu og
skráir jafnframt nemendur sína í skólann.
Gagnvirka kerfið er unnið í Netskólanum
af eiganda hans Árna Hermanni
Björgvinssyni kerfisfræðingi og kennara
í samræmi við óskir Önnu Guðrúnar og
Sigríðar, og Þorbjörg Þorsteinsdóttir, einn
aðstandandi Íslenskuskólans.is var var
þeim til ráðgjafar.
„Við fengum stóran styrk frá mennta-
málaráðuneytinu til að vinna gagnvirka
hlutann,“ segja Anna Guðrún og Sigríður,
„og aðrir sem hafa veitt okkur styrki eru
Reykjavíkurborg, Kennarasambandið, Hag-
þenkir og þjóðhátíðarsjóður Seðlabanka
Íslands. Við erum mjög þakklátar fyrir
styrkina og þeir gerðu okkur kleift að
setja miklu meiri vinnu í verkefnið, við
fórum reyndar að einbeita okkur að því
einvörðungu núna nýverið. Við ætlum
að láta reyna á hvort okkur tekst að þróa
Kötlu áfram næstu mánuðina þannig að
hún standi undir sér.“
Orðaforði er gífurlega mikilvægur
Sérkenni á námsefninu er sú áhersla sem
lögð er á að byggja upp orðaforða, en
það er líka gífurlega mikilvægt að mati
höfunda. „Orðaforði skiptir meginmáli,“
segir Anna Guðrún, „hann er forsenda
lesskilnings og síðar getu til að stunda
framhaldsnám. Texti má innihalda um 10%
af óþekktum orðum, ef það er meira nær
nemandinn ekki innihaldinu og lærir ekki
heldur nýju orðin. Hann bætir því engu
við orðaforða sinn. Gagnvirka námsefnið
okkar er sjálfsnám undir leiðsögn.“ Sigríður
bætir við að nauðsynlegur grunnur til að
geta lært hinar ýmsu námsgreinar á nýju
tungumáli sé orðaforði
upp á fimm þúsund orð.
„Það er sá grunnur sem við
miðum við að byggja upp
í framtíðinni en við ætlum
að þróa framhaldsnámsefni
ef okkur tekst að afla fjár til
þess. Í framhaldsskóla þurfa
nemendur svo að kunna og
geta notað allt að fjörutíu
þúsund orð ef þeir eiga að
standa jafnfætis nemendum
sem hafa íslensku sem
móðurmál!“
Anna Guðrún og Sig-
ríður byggja námsefnið á
rannsóknum og fylgjast
vel með því sem er efst
á baugi hverju sinni. Þær
hafa til dæmis kynnt
sér vel bæði kanadísku
og evrópsku tungu-
málamöppurnar sem eru
meðal þess áhugaverðasta
í tungumálakennslu um
þessar mundir. Þar er settur
upp matsrammi sem er
aðgengilegur nemandanum
á þann hátt að hann skilur
rammann og getur fundið
út hvar hann stendur
sjálfur í lestri, hlustun,
ritun og tali. „Við erum
ekkert að búa til námsefni
út í loftið,“ segir Anna
Guðrún og hlær. „Stigin
í tungumálamöppunum
auðvelda nemandanum að sjá fyrir sér
næsta markmið, hvað hann þarf að
kunna og geta næst og hvernig hann á
að komast þangað. Gengið er út frá því
að tungumálið sé fyrst og fremst tæki til
samskipta.“
Sigríður segir evrópsku möppuna
miða við þá sem vilja læra fleiri
tungumál, þ.e. önnur en heimalandsins.
Upphaflegur tilgangur hennar er að
auðvelda Evrópubúum samskipti og að
opna landamærin þannig að þeir geti
numið og starfað í ýmsum löndum.
Kanadíska mappan sé hins vegar miðuð
við innflytjendur til að veita þeim færni
í tungumáli nýja landsins og að geta átt
framtíð þar. Markmiðið er að þeir nái
fullum tökum á tungumálinu en markmið
evrópsku möppunnar er að koma til
móts við ósk nemandans til að læra
tiltekið tungumál af hvaða ástæðu sem
er. „Að öðru leyti eru möppurnar mjög
sambærilegar. Þetta sýnir í hnotskurn að
öll kennsla í erlendum tungumálum er
ekki það sama heldur verður að taka mið
af því hvort nemandinn er að læra mál
nýja heimalandsins eða mál annarra landa
vegna áhuga,“ segir Sigríður. „Kanadíski
fræðimaðurinn dr. Hetty Roessingh, sem
er persónulegur ráðgjafi okkar Önnu
Guðrúnar í okkar starfi, hefur svo þróað
þessa hugmyndafræði áfram og er í raun
komin lengra en gert er í kanadísku
tungumálamöppunni. Roessingh rann-
sakaði stöðu nemenda í Kanada og komst
að því að ástandið er ekki nógu gott
vegna þess að uppbyggingu orðaforða
er ekki sinnt sem skyldi. Við byggjum svo
okkar námsefni meðal annars á þessari
niðurstöðu.“
Málfræðina þarf líka að kenna
„Varðandi málfræði þá er mjög mikilvægt
að kenna kyn orða,“ segir Sigríður. „Við
byrjum á málfræði strax á blaðsíðu eitt,
mjög einfaldri. Aðferðin sem við notum
byggist áq okkar eigin reynslu. Komið
hefur í ljós að reynsla skiptir miklu
máli og þar með endurteknar æfingar.
Kennsluaðferð okkar í málfræði hentar
öllum aldurshópum. Við kennum nefnifall
og þolfall, að karlkynsending orða sé
yfirleitt –ur og detti niður í þolfalli, og svo
framvegis.“
„Það er mikilvægt að byrja með fáar
einfaldar reglur,“ bætir Anna Guðrún við.
„Fullorðnir nemendur hafa verið mjög
hrifnir af þessu námsefni og við höfum
heyrt í fólki sem hefði gjarnan viljað fá
það í hendur í stað þess að berjast við
að læra yfirgripsmikla og óárennilega
málfræði frá upphafi. Það er reyndar
öðruvísi að kenna fullorðnum íslensku
vegna þess að þá er hægt að byggja á
starfssviði þeirra til að einangra þá þætti
í tungumálinu sem þeir þarfnast í daglegu
lífi. Við þurfum að opna börnum dyr til
framtíðar, til framhaldsnáms sem þarfnast
mikillar færni í tungumálinu. Námið þarf
Til að ná árangri í tungumálanámi þurfa nemendur að vera við stjórnvölinn, finna
að þeir ráði við verkefnið og nái árangri. Önnur lykilatriði eru samskipti við aðra
nemendur og samnám með þeim og aðstoð og kennsla við hæfi og eftir þörfum.
Fólk lærir íslensku á ýmsum stöðum. Í skólasamfélaginu lærir það í íslenska
bekknum, móttökudeildinni og í sjálfsnámi í tölvu og íslenskuverkefnum. Katla er
svokallað „bottom-up“ námsefni. Það er að segja námsefni sem er bara einn hluti
alls tungumálanámsins, styður hina og fær á móti stuðning frá þeim. Auðvelt er að
setja sér námsmarkmið og öðlast yfirsýn yfir það sem þegar er búið að læra. Námið
er viðráðanlegt og ný kunnátta er byggð á fyrri kunnáttu.