Þjóðmál - 01.03.2015, Blaðsíða 56
ÞJÓÐMÁL VOR 2015 55
Ísland.taki.að.fullu.öll.sín.mál.í.sínar.hendur.
og. gæði. landsins. til. afnota. fyrir. landsmenn.
eina,. jafnskjótt. og. 25. ára. samningstímabil.
sambandslaganna.er.á.enda .
2 ..Að.vinna. í. innanlandsmálum.að.víðsýnni.
og. þjóðlegri. umbótastefnu. á. grundvelli. ein-
staklingsfrelsis. og. atvinnufrelsis. með. hags-
muni.allra.stétta.fyrir.augum .27
Við.þetta.má.bæta.að.Ólafur.hafði.alla.tíð.
sjálfur.að.leiðarljósi.það.sem.hann.eitt.sinn.
heimfærði. upp. á. Hannes. Hafstein. —. að.
höfuðeinkenni.hins.sanna.foringja.væri.að.
leysa. bundin. öfl. úr. læðingi. og. vekja. aðra.
til.dáða .28
Helstu.baráttumál.
Aðstæður. á. Íslandi. og. tíðarandi. settu.Ólafi. Thors. skorður. við. að. koma.
stjórnmálahugsjónum.sínum.í.fram.kvæmd ..
Þar. var. fyrst. og. fremst. um. að. ræða. hina.
ranglátu. kjördæmaskipan. sem. takmark-
aði. mjög. áhrif. Sjálfstæðisflokksins. alla.
formannstíð.Ólafs.en.ekki.síður.átakamikla.
stjórnmálabaráttu. þar. sem. nánast. daglega.
var. tekist. á. um. grundvallarsjónarmið. í.
stjórnmálum.—.áætlunarbúskap.eða.frjálst.
hagkerfi,.ríkisrekstur.eða.einkarekstur,.sam-
vinnuverslun. eða. kaupmannaverslun,. lýð-
ræði.eða.öfgar.kommúnisma.og.nasisma .29
Við.þessar. aðstæður.varð. ekki. aðeins. að.
haga. seglum. eftir. vindi. heldur. og. að. taka.
stundum. þátt. í. leiknum,. ef. svo. má. segja ..
Ólafur.var.til.dæmis.einarður.andstæðingur.
hvers. kyns. hafta,. en. hann. varð. að. beygja.
sig.undir.vald.meirihluta.Alþingis.og.ekki.
síður.ríkjandi.tíðaranda.meðal.hagfræðinga,.
sbr .. hagfræðingaálitið. 1946. sem. lagði.
grunn. að. haftastefnu. ríkisstjórnar. Stefáns.
Jóh .. Stefánssonar. á. árunum. 1947–1949 ..
Ólafur.lagði.sig.fram.um.að.gera.haftakerfið.
sanngjarnara. og. stemma. stigu. við. þeirri.
rangs.leitni. sem. festi. rætur. í. haftakerfi.
kreppu.áranna .. Hann. stóð. fyrir. þremur.
veiga.miklum. tilraunum. til. að. losna. við.
höftin. —. gengisfellingunum. miklu. 1939,.
1950.og.1960,.en.höftin.spruttu.sem.kunn-
ugt.er.af.gjaldeyrisþurrð.sem.skapaðist.af.of.
hátt.skráðu.gengi ..Tilraunin.1939.tókst.að.
nokkru,. tilraunin. 1950. að. hálfu. en. með.
við.reisnaraðgerðunum.1960.var.höftunum.
loks.hrundið .30
Auk.atvinnu-.og.viðskiptafrelsis.lét.Ólaf.ur.
sig.alla.tíð.mjög.varða.uppbyggingu.at.vinnu-
lífs.og.ekki.síst.aðgerðir.til.að.sporna.gegn.
atvinnuleysi ..Þess.vegna.lék.hann.á.als.oddi.
í.nýsköpunarstjórninni.1944–1947 ..Þá.var.
verið.að.útdeila.stríðsgróðanum.til.fólks.ins.
í.landinu.með.fjölþættum.atvinnuska.pandi.
aðgerðum .. Í. nýsköpuninni. stóð. Ólafur.
meðal.annars.frammi.fyrir.því.að.einkarekin.
útgerðarfélög. sóttust. ekki. eftir. að. kaupa.
nýsköpunartogarana. sem. ríkisstjórnin. lét.
smíða ..Þá.var.ekki.annað.að.gera.en.að.hafa.
forgöngu. um. stofnun. bæjarútgerða,. eins.
og.til.dæmis.bæjarstjórn.Reykjavíkur.gerði.
undir. forystu. Sjálfstæðisflokksins .. Réð.
Ólafur.Thors.á.hátindi.stjórnmálaferils.síns .