Þjóðmál - 01.03.2015, Blaðsíða 87
86 ÞJÓÐMÁL VOR 2015
Óskar. fæðist. í. sjávarþorpi. en. vinnur.
samt.mest.við.landbúnaðarstörf ..Hann.lifir.
miklar.breytingar .
Eftir. 1880. fór. fólk. að. flykkjast. að.
sjávarsíðunni,.störfum.við.fiskveiðar.fjölgaði.
með. skútuöld. og. síðar. vélvæðingu. báta-
flotans.og.tilkomu.togaraútgerðar ..Vinna.í.
landi.fór.einnig.vaxandi.með.auknum.afla.
og. fjölbreyttari. sjávarútvegi .. Þessir. hlutir.
voru.að.breytast. í.Bolungarvík.sem.var.að.
þróast.yfir.í.þann.útgerðarstað.sem.kunnur.
varð,. meðal. annars. af. umsvifum. Einars.
Guðfinnssonar .
Hröð.þéttbýlismyndun
Á.sama.tíma.og.Óskar.lifir.sína.bernskudaga.
við.strit.fyrir.vestan.eru.miklar.breytingar.
í.vændum.á.samfélagsmynstrinu ..Á.Íslandi.
voru. rúmlega. 40%. þjóðarinnar. búsett. í.
þéttbýli.með.fleiri.en.200.íbúa.um.1920 ..
Þrjátíu. árum. seinna,. eða.um.1950,.hafði.
sama.hlutfall.hækkað.í.75% ..Óskar.fylgir.
straumnum. og. flyst. til. Reykjavíkur. um.
það. leyti. sem. herinn. er. að. setjast. hér.
að .. Gaman. er. að. lesa. frásögn. hans. af.
komunni. til. Reykjavíkur. og. upplifun.
sveitadrengsins.sem.nokkrum.dögum.áður.
hafði. farið. í. fyrsta. skiptið. í. bíó .. Hann.
er. fljótur. að. læra. tökin,. er. úrræðasamur.
og. athugull. (e .. street smart) .. Braggar. og.
hermenn. móta. bæjarlífið. og. uppgangur.
ríkir.með.margvíslegum.afleiðingum ..Allt.
er. að. breytast. og. það. er. kannski. sú. vissa.
sem.frásögn.Óskar.færir.okkur,.að.það.eitt.
er.víst.að.allt.breytist!
. Í. inngangi. Bernskudaga. segir. Óskar:.
„Ótrú.legar.breytingar.hafa.orðið.í.lífi.þjóð-
ar.innar.á.okkar.dögum ..Þótt.ekki.sé. langt.
síðan.er.ég.smeykur.um.að.ungt.fólk.í.dag.
eigi.bágt.með.að.skilja.hvernig.fólk.gat.lifað.
við. þær. aðstæður. sem. upp. á. var. boðið. í.
mínu.ungdæmi ..Það.bjargaði.okkur.að.við.
vissum.ekki.að.annað.væri.til .“
Frásögn. Óskars. er. áhrifarík,. hreinskilin.
og.upplýsandi ..Hún.minnir.okkur.á.að.það.
er.ótrúlega.stutt.síðan.stór.hluti.landsmanna.
bjó.við.kröpp.kjör.og.erfiða.lífshætti ..Þetta.
er.saga.sem.þarft.er.að.rifja.upp.og.frásögn.
Óskars.mikilsverð .
Kaupmannssagan
Víkjum.þá.að. seinni.bókinni,.Kaup mann
inum á horninu,. viðtalsbók. Jakobs. F ..
Ásgeirs.sonar.við.Óskar .
Óskar. er. augljóslega. það. sem. í. Banda-
ríkjun.um.er.talað.um.sem.„self-made.man“ ..
Hann.kemur.úr.sárri.fátækt.að.vestan.ein-
samall.og.nær.með.ótrúlegum.dugnaði.og.
elju. að.koma.undir. sig. fótunum ..Varla. er.
hægt. að. tala. um. hann. sem. ríkan. mann. í.
efnalegum.skilningi.þó.hann.hafi.komist.í.
þokkalegar.álnir ..Maður.eins.og.hann.hefði.
sjálfsagt. orðið. efnaður. í. Bandaríkjunum,.
þar.sem.hann.hefði.ekki.þurft.að.glíma.við.
höft,.verðstýringu.og.endalaust.stjórnlyndi .
Óskar. er. sjálfstæðismaður,. trúir. á. sjálfs-
bjargarviðleitni. einstaklingsins. og. frelsi.
til. athafna .. Þegar. starfsumhverfi. hans. er.
skoðað.er.eðlilegt.að.hann.hafi.mikla.ótrú.á.
þeim.höftum.sem.sett.eru.á.athafnamennsku.
og. frumkvæði. hér. á. landi .. Það. má. Óskar.
Frásögn.Óskars.er.áhrifarík,.hreinskilin.og.upplýsandi ..
Hún.minnir.okkur.á.að.það.er.
ótrúlega.stutt.síðan.stór.hluti.
landsmanna.bjó.við.kröpp.kjör.
og.erfiða.lífshætti ..Þetta.er.saga.
sem.þarft.er.að.rifja.upp.og.
frásögn.Óskars.mikilsverð .