Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1883, Side 9

5
upphæð sem allur Soyðisfjörður var virtur til 1881. pött Reykjavík stæði í stað, en Seyðis-
fjörður hjeldi áfram að vaxa um 24950 kr. árlega, eins og á tímabiliuu, yrði hann eklci
orðinn jafnstór henni fyrr enn árið 1922. £ótt Seyðisfjörður stækkaði með vaxandi
hraða þá eru fullt eins mikil líkindi til að Reykjavík gjörði það líka, og Reykjavík er í
rauninni sá eini kaupstaður á öllu landinu, sem á nokkra sögu í landshagsskýrslum þess,
sem má styðjast við, þegar gjörðar eru áætlanir um framtíð hennar. Skýrslur um fólks-
fjölda hennar — og hann stendur í nánu sambandi við húsafjölda hvers bæjar — ná
til 1801. í Reykjavík voru:
1801 — 307 manns
1835 - G39 —
1840 — 890 —
1845 — 961 -
1850 — 1149 manns
1855 — 1354 —
1860 — 1444 —
1870 - 2024 -
1880 — 2567 manns.
Fólksfjöldinn í bænum hefur þannig tvöfaldazt 1801—1835 aptur 1835 til milli 1850 og
1855 og í 3 sinni að líkindum frá því og til 1879, og haldist viðgangur bæjarins í sama
horli og hann hcfur verið á þessari öld, má gjöra ráð fyrir að bærinn tvöfaldi íbúatölu
sína á hverjum 27 árum, og hafi 5000 íbúa ura 1907, en þótt virðingarverð húsanna í
Reykjavík yrði þá orðið holmingi meira on 1879, eða um 2 milliónir, þá gæti Seyðisfjörð-
ur, ef hann hjoldi áfram að stækka með vaxandi hraða, og t. d. tvöfaldaðist á hvorjum
þremur árum eins og liann hefur gjört frá 1879—82 , verið orðinn á 1 mill. kr. 1891
og yfir 2 mill. 1894. En það er naumast líklegt, að bær, sem eingöngu hefur dafnað af
síldarveiðum útlendra manna, vaxi þannig til langframa, því það yrði a,ð líkindum ekki
pláss fyrirsvo marga veiðimonn í einni einustu veiðistöð, og það erlíklegt, haldi síldar-
veiðin áfram oins og hingað til, að bæði Norðmenn og aðrir, som liana stunda, droifðu sjer
heldur víðar um Austfirði, en settust allir að á sama stað. Ef litið er til þess, hvernig
lsafjörður þroskast jafnt en rólega, þá eru kannske meiri líkindi til að hann verði keppinaut-
ur Reykjavíkur, þegar til longdar lætur, heldur en Seyðisfjörður.
pinglýstar veðsJculdir sýna, hve mikið hefur vorið lánað út á tímabilinu
gegn veði í húseignum og náð þinglestri. Frá 1879—80 voru það um 14000 kr., þar af
11000 kr. í líeykjavík, 1880—81 116000 kr., þaraf 52 þús. kr. í Reykjavík. Líklega er
það orðið tíðara nú, on áður en skattalögin 1877 komu í gildi, að þinglýsa skuldum,
hvort sem veðið fyrir þeim or jörð eða húseign. Bæði þegar litið er á viðgang og
vöxt kaupstaðanna og ýmsar aðrar ástæður, virðisl óhætt að fullyrða, að lán gogn voði
í húsoign sjeu sjaldnar tekin til þoss «að jeta þau upp», en lán gegn voði í fasteign.
Veð í húsum or holzt gefið, þegar ný hús eru byggð, eða þegar hús hafa eiganda skipti'
og þær skuldir, scm hvíla á húscignum landsins, má þessvegna skoða som blessun fyrir
kaupstaðarbúa þess. Eptir því sem næst verður komizt, stóðu af útlondu fjo hjer í
kanpstaðarhúsum 1879 . . . 44532 kr.
1880 . . . 45600 —
1881 . . . 86132 —
og oru með því meintar þinglýstar veðsJmldir eingöngu.
Af þeim 253000 kr. 1879, 267000 kr. 1880, og 383000 kr. 1881, sem stóðu
í kaupstaðarhúsunum voru lánaðar fram yíir virðingarverð oinstakra húsa: