Morgunblaðið - 26.10.2015, Qupperneq 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 26. OKTÓBER 2015
AF BÓKMENNTUM
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
Barna- og unglingabókmenntaverð-
laun Norðurlandaráðs verða veitt í
þriðja sinn á morgun á Norður-
landaráðsþingi í Reykjavík. Í vor
sem leið var tilkynnt hvaða fjórtán
bækur væru tilnefndar, en frá Ís-
landi, Danmörku, Svíþjóð, Noregi
og Finnlandi voru tilnefndar tvær
bækur frá hverju land auk þess sem
Færeyjar, Grænland, Álandseyjar
og samíska tungumálasvæðið til-
nefndu eina bók hvert. Allar komu
bækurnar út árið 2014 nema sænska
skáldsagan Jagger, Jagger sem kom
út 2013.
Tvö meginþemu eru áberandi í til-
nefndu bókunum í ár, annars vegar
dýr og hins vegar ýmis þjóð-
félagsleg vandamál. Í þessum fyrri
pistli af tveimur verður sjónum
beint að þeim sex bókum þar sem
dýr eða furðuverur eru meginum-
fjöllunarefnið og jafnvel sögumaður
bókar. Þetta á t.d. við um vélstjór-
ann og górilluna Sally Jones sem
vélritar endurminningar sínar í
sænsku skáldsög-
unni Mördarens
apa eftir Jakob
Wegelius. Bókin,
sem gerist á fyrri
hluta 20. aldar, er
allt í senn, sjó-
mannssaga,
glæpasaga og æv-
intýri.
Þegar sjómaðurinn Henry Kos-
kela er ranglega sakfelldur fyrir
morð einsetur Jones sér að hreinsa
nafn besta vinar síns. Í því skyni
tekst hún á hendur ótrúlega æv-
intýraför yfir heimshöfin, allt frá
Portúgal til Indlands. Þó að bókin sé
á yfirborðinu morðgáta fjallar hún í
raun um vináttu, einmanaleika og
samkennd. Þrátt fyrir umfangið, en
bókin er 618 bls., er sagan þétt og
spennandi. Höfundur glæðir bókina
lífi með nákvæmum svart/hvítum
teikningum sínum. Skáldsagan er
sjálfstætt framhald teiknimynda-
skáldsögunnar Legenden om Sally
Jones frá árinu 2008 sem fjallar um
uppvöxt Sallyar í afrískum regn-
skógi. Wegelius hlaut August-
verðlaunin í Svíþjóð fyrir báðar
bækurnar.
Í skáldsögunni
Jagger, Jagger
fjallar sænski rit-
höfundurinn
Frida Nilsson af
góðu innsæi um
einmanaleika og
einelti. Hinn átta
ára gamli Bengt
er lagður í einelti
af öðrum börnum í hverfinu við litla
athygli foreldranna. Dag einn kynn-
ist hann flækingshundinum Jagger
Svensson og tekst með þeim djúp-
stæð vinátta, enda eiga þeir það
sameiginlegt að vera utanveltu í
samfélaginu. Jagger hvetur Bengt
til að hefna sín á kvölurum sínum,
með ófyrirsjáanlegum afleiðingum.
Bókin felur í sér beitta samfélags-
rýni án þess að verða predikandi.
Svarthvítar myndskreytingar Lottu
Geffenblad eru skemmtilega útfærð-
ar.
Að öðrum bókum ólöstuðum
mættu sænsku bækurnar tvær mjög
gjarnan koma út á íslensku, enda af-
bragðsbækur
þar á ferð sem
höfða ættu
sterkt til ís-
lenskra lesenda.
Sterk tengsl
við bæði náttúr-
una og söguna
eru áberandi í
grænlensku
myndabókinni
Aqipi – aasivimmiittoq eftir Naja
Rosing-Asvid sem undirrituð las í
danskri þýðingu. Aqipi er lítill og
vinalegur hjálparandi sem býr í
Tilnefningar til barna- og unglingabókmennta
Samspil
manns og dýrs
Bókaútgáfan Hólar gefur út fjöl-
breytilegar bækur á haustmán-
uðum. Hrekkjalómafélagið – prakk-
arastrik og púðurkellingar, eftir
Ásmund Friðriksson, er saga þessa
félagsskapar sem lifði góðu lífi í ein
20 ár með allskyns óvæntum uppá-
komum. Önnur bók af gamansömum
toga er Það er gott að búa í Kópa-
vogi! – Gamansögur af Kópavogsbú-
um í samantekt Gunnars Kr. Sig-
urjónssonar og Guðjóns Inga
Eiríkssonar. Þar koma meðal ann-
ars við sögu Gunnar Birgisson, Sig-
urður Geirdal, Finnbogi Rútur,
Hildur Hálfdanardóttir, Sigríður
Soffía Sandholt og Þórður á Sæbóli.
Einnig eru margar gamansögur af
Blikum og HK-ingum.
Flugsagan eftir Örnólf Thorlacius
spannar langan tíma og merkilegan
í heimssögunni, allt frá fyrstu hug-
myndum manna um flug til nútíma-
flugvéla, með viðkomu á sérstökum
tímamótum í flugsögunni. Þá er
ágrip af íslenskri flugsögu að finna í
bókinni.
Herseta og saga athafnamanns
Í bókinni Hersetan á Ströndum
og Norðurlandi vestra, eftir Friðþór
Eydal, er greint frá umsvifum og
dvalarstöðum setuliðsins á stríðs-
árunum, reynslu og kynnum liðs-
manna og heimamanna, her-
mennskulífi, loftárásum,
mannskæðum slysförum og voveif-
legum atburðum. Margar áður
óbirtar ljósmyndir prýða bókina.
Það var nú bara svona er ævisaga
Jóns Magnússonar, skipstjóra og at-
hafnamanns á Patreksfirði, skráð af
Jóhanni Guðna Reynissyni. Þetta er
baráttusaga manns sem er lands-
Hrekkjalómar,
Kópavogsbúar
og draugar
 Fjölbreytileg viðfangsefni í bókaút-
gáfu Hóla  Gamansögur úr Kópavogi
og saga Hrekkjalómafélagsins  Ævi-
saga Jóns Magnússonar á Patreksfirði
Black Mass 16
Metacritic 68/100
IMDb 7,8/10
Sambíóin Álfabakka 21.00
Sambíóin Kringlunni 22.30
Þrestir 12
Dramatísk mynd sem fjallar
um 16 ára pilt, sem sendur
er á æskustöðvarnar.
Smárabíó 17.40,
Háskólabíó 17.30, 20.00,
22.20
Borgarbíó Akureyri 17.50
Sicario 16
Alríkislögreglukonan Kate er
í sérsveit við landamæri
Bandaríkjanna og Mexíkó.
Metacritic 83/100
IMDb 8,0/10
Laugarásbíó 22.30
Smárabíó 20.00, 22.50
Everest 12
Átta fjallgöngumenn fórust í
aftakaveðri 11. maí árið 1996
á Everest.
Morgunblaðið bbbbm
Metacritic 66/100
IMDb 7,7/10
Laugarásbíó 17.30, 20.00
Sambíóin Álfabakka 18.00,
20.00, 22.30
Sambíóin Egilshöll 17.20,
20.00, 22.30
Smárabíó 17.00
Háskólabíó 17.30
Borgarbíó Akureyri 20.00
Legend 16
Metacritic 59/100
IMDb 7,5/10
Sambíóin Álfabakka 22.10
Sambíóin Egilshöll 20.00,
22.30
Sambíóin Kringlunni 21.00
Sambíóin Akureyri 22.30
Crimson Peak 16
Edith Cushing uppgötvar að
nýi eiginmaður hennar er
ekki allur þar sem hann er
séður.
Metacritic 69/100
IMDb 7,9/10
Laugarásbíó 20.00, 22.30
Sambíóin Egilshöll 20.00,
22.40
Sambíóin Akureyri 20.00
Sambíóin Keflavík 22.30
The Martian 12
Morgunblaðið bbbbn
Metacritic 74/100
IMDB 8,6/10
Smárabíó 17.00, 20.00,
22.40
Háskólabíó 18.00
Borgarbíó 22.10
The Intern Sjötugur ekkill sér tækifæri
til að fara aftur út á vinnu-
markaðinn og gerist lærling-
ur á tískuvefsíðu.
Metacritic 50/100
IMDb 7,4/10
Sambíóin Egilshöll 17.20
Sambíóin Kringlunni 20.00
The Walk
Saga línudansarans Philippe
Petit, sem gekk á milli Tví-
buraturnanna.
Metacritic 70/100
IMDB 8,0/10
Smárabíó 20.00, 22.40
Háskólabíó 21.00
Borgarbíó 17.50
Maze Runner: The
Scorch Trials 12
Mbl. bbmnn
IMDb 75/100
Smárabíó 17.00
Vacation 12
Metacritic 34/100
IMDB 6,2/10
Sambíóin Álfabakka 20.00
Hvað er svona
merkilegt við það? Ný heimildarmynd sem
fjallar um hin róttæku
kvennaframboð sem birtust
á stjórnmálasviðinu á níunda
áratug síðustu aldar auk
þess að koma vítt og breitt
við í nútímanum.
Sambíóin Kringlunni 17.40,
19.20
Andspænis
náttúrunni
Mot Naturen er framlag Nor-
egs til kvikmyndaverðlauna
Norðurlandaráðs í ár. Mynd-
in er ferðalag um hugar-
fylgsni aðalpersónunnar,
Martins, og þaðan út í
óbeislaða náttúruna.
IMDB 7,1/10
Háskólabíó 18.00
Herramenn
Klas Östergren er ungur rit-
höfundur á skjön við um-
heiminn. Úr öruggu skjóli
íbúðar sinnar í Stokkhólmi
segir hann sögu fyrrum
sambýlinga sinna, sem hann
hefur nú fjarlægst.
Háskólabíó 22.00
Fúsi
Framlag Íslands.
Háskólabíó 20.00
Bíó Paradís 22.00
Hotel
Transylvania 2 Drakúla er í öngum sínum.
Afastrákurinn hans, Dennis,
er hálfur maður og hálfur
vampíra.
IMDB 7,7/10
Smárabíó 15.30, 15.30,
17.40
Inside Out Metacritic 93/100
IMDB 8,8/10
Sambíóin Álfabakka 17.50
Sambíóin Akureyri 17.50
Stúlkurnar á
Kleppjárnsreykjum
Í seinni heimsstyrjöldinni fór
allt á annan endann í ís-
lensku samfélagi vegna
samskipta kvenna við setu-
liðið.
Bíó Paradís 18.00
Back in Time
Bíó Paradís 20.00
Hrútar 12
Morgunblaðið bbbbm
Metacritic 83/100
IMDB 8,2/10
Bíó Paradís 20.00
Stille Hjerte
Bíó Paradís 20.00
Jóhanna - Síðasta
orrustan Bíó Paradís 18.00
Ice and the Sky
Bíó Paradís 18.00, 22.30
99 Homes
Bíó Paradís 22.00
Upplýsingar og ábendingar sendist á netfangið bio@mbl.is
Kvikmyndir
bíóhúsanna
Vin Diesel fer með hlutverk Kaulder,
aldagamals vígamanns sem drap norna-
drottninguna á miðöldum. Núna hefur
Kaulder lifað allt til okkar tíma og er sá
síðasti af sinni tegund.
Metacritic 36/100
IMDB 6,7/10
Sambíóin Álfabakka 17.30, 17.30, 20.00, 20.00,
22.40, 22.40
Sambíóin Egilshöll 17.40, 20.00, 22.20
Sambíóin Kringlunni 17.40, 20.00, 22.20
Sambíóin Akureyri 20.00, 22.30
Sambíóin Keflavík 20.00, 22.30
The Last Witch Hunter 12
Casper ákveður að flytja frá Danmörku til Los Angeles til að eltast
við frekari frægð og frama. Frank er ákveðinn í að vinna vináttu hans
á ný og eltir hann til LA, en það hlýtur að enda með ósköpum.
Morgunblaðið bbbbn
IMDb 6,9/10
Laugarásbíó 20.00, 22.10
Smárabíó 20.00, 20.00,
22.20, 22.20
Háskólabíó 20.00, 22.10
Borgarbíó Akureyri 20.00,
22.10
Klovn Forever 14
Munaðarleysingi ferðast til töfraríkisins Hvergilands. Þar finnur hann
bæði ævintýri og hættur, og uppgötvar örlög sín, að verða hetjan
Pétur Pan.
Metacritic 36/100
IMDb 6,0/10
Laugarásbíó 17.30
Sambíóin Álfabakka 17.30,
17.30, 20.00, 22.30
Sambíóin Egilshöll 17.30
Sambíóin Kringlunni 17.30
Sambíóin Akureyri 17.30
Sambíóin Keflavík 20.00
Pan 10