Morgunblaðið - 18.12.2015, Page 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. DESEMBER 2015
Munið að slökkva
á kertunum
Treystið aldrei alfarið
á kertaslökkvara
Stöndum öll saman sem ein þjóð
Sýnum kærleik og samkennd í verki.
Við megum ekki gleyma fátæka fólkinu
á Íslandi. Jólasöfnun er hafin hjá
Fjölskylduhjálp Íslands.
546-26-6609, kt. 660903-2590
Hjálpið okkur að hjálpa öðrum.
Margt smátt gerir eitt stórt. Guð blessi ykkur öll
Símon Sigvaldason,
formaður dómstólaráðs
og dómari við Héraðs-
dóm Reykjavíkur, var í
viðtali á Rás 2 hinn 7.
desember sl. Þar sagði
hann m.a. að dómstólar
væru sprottnir upp úr
okkar eigin samfélagi
og ættu að endur-
spegla viðhorf okkar til
málefna líðandi stund-
ar og þrýstingur al-
mennings hefði áhrif á ákvörðun
refsinga. „Það er nú einu sinni
þannig að ef dómstólar eru ekki í
takt við samfélagið sem þeir eru í
þá er eitthvað að í samfélaginu.“
Það er með ólíkindum að maður
sem hefur slíka ábyrgð í íslensku
samfélagi haldi því blákalt fram að
dómstólar hafi og eigi að fara eftir
þrýstingi og viðhorfi almennings
við ákvörðun refsingar. Hvert er
almenningsálit þjóðar gegn banka-
mönnum eftir efnahagshrun?
Símon hefur beðið almenning
opinberlega að treysta dómstólum í
viðtali á Stöð 2. Þeir ynnu sína
vinnu eftir bestu samvisku, sem
hlýtur að þýða að
dómstólar séu óháðir
og stjórnist því ekki
af almenningsálitinu.
Eins er áhugavert að
skoða hvort hann sé
vanhæfur að fjalla um
málefni líðandi stund-
ar þar sem hann
muni dæma menn eft-
ir því hvernig vindar
blása í þjóðfélaginu.
Sönnunarmat
Ég og mín fjöl-
skylda höfum átt
mikið undir með ákvörðun Símonar
um sekt eða sýknu Magnúsar, son-
ar míns, sem hann dæmdi í tveim-
ur sakamálum.
Með almenningsálitið að leiðar-
ljósi dæmdi hann son minn til sex
ára fangelsisvistar án raunveru-
legra sannana. Tókst honum til að
mynda hið ómögulega í Al Thani-
málinu að dæma hann fyrir fyrir-
mæli á fundi þar sem fimm manns
sátu og allir vitnuðu að sonur minn
hefði ekki gefið fyrirmæli og hefði
ekki umboð til þess.
Réttarfar
Á afar viðsjárverðum tímum í
kjölfar efnahagshruns þar sem
ekki bara almenningur heimtaði
blóð heldur löggjafinn líka með
stofnun embættis sem hefur það
eina hlutaverk að hundelta starfs-
menn bankanna og þannig reyna
að sefa reiði almennings, eins
ómálaefnalega og ótrúlegt sem það
hljómar, þá stendur þetta orðrétt í
greinargerð með lögum sett af Al-
þingi Íslendinga. Þá var það mín
staðfasta trú sem embættismaður
ríkisins allt mitt líf að dómstólarnir
myndu standa í fæturna á sama
tíma og hið sérstaka saksóknara-
embætti beitti ólögmætum aðgerð-
um eins og að hlera símtöl sak-
borninga og lögmanna þeirra,
meina sakborningum aðgang að
gögnum sem sýna fram á sakleysi,
tilgangslausum gæsluvarðhöldum
og farbönnum svo eitthvað sé
nefnt.
Nú verð ég bara að vona að
niðurlag í fréttatilkynningu innan-
ríkisráðuneytisins frá 2010 í kjölfar
handtöku sonar míns og vinnu-
félaga hans verði til þess að málum
fari að ljúka. Þótt það verði honum
ekki til góðs úr þessu þá þeim
hundruðum manna sem enn standa
og bíða með stöðu sakbornings eft-
ir dómurum sem dæma á grund-
velli almenningsálitsins eins og
Símoni Sigvaldasyni.
Niðurlag hennar hljóðaði þannig:
„Með tilliti til mannréttindasjónar-
miða sé nauðsynlegt að gera ráð
fyrir að öllum málum verði lokið
fyrir árslok 2014 og geta áætlanir
að mati embættisins ekki tekið mið
af öðru tímamarki.“ (Dóms-
málaráðherra, Ragna Árnadóttir.)
Ógnar réttarkerfið réttarríkinu?
Eftir Guðmund
Guðbjarnason » Þá var það mín stað-
fasta trú sem emb-
ættismaður ríkisins allt
mitt líf að dómstólarnir
myndu standa í fæturna
á sama tíma og beitt var
ólögmætum aðgerðum
Guðmundur
Guðbjarnason
Höfundur er fyrrverandi skattrann-
sóknarstjóri og faðir Magnúsar
Guðmundssonar.
Fyrir rúmlega ári
síðan ritaði ég grein
hér í blaðið með yf-
irskriftinni „Hverjir
geta ekki greitt mat-
arskattinn?“ Þar færði
ég fram rök gegn
hækkun virðisauka á
matvæli sem fátækt
fólk gæti ekki greitt og
sagði m. a. „Eitthvert
bull um mótvæg-
isaðgerðir til að vernda fátækustu
heimilin í landinu fyrir skattheimt-
unni eru svo hvorki fugl né fiskur.“
Ég verð að viðurkenna að þegar ég
skrifaði þau orð óraði mig ekki fyrir
hversu sannspár ég væri, ég gerði
nefnilega ráð fyrir að einhver lág-
marks heilindi hlytu að búa að baki
umræðunni sem m.a. gekk út á
hækkun húsaleigubóta sem mundu
bæta stöðu hinna fátækari. Núna,
meira en ári síðar, er engin slík
hækkun komin en stjórnin situr enn
– rúin trausti.
En ég gerði fleira í grein minni.
Ég gaf stjórninni það vafasama virð-
ingarheiti: Hlöðukálfastjórnin. Með
því er ég að vísa til þess að þeir
menn sem leiða þessa stjórn eru
auðugir menn en virðast gjörsneidd-
ir öllum skilningi á kjörum venjulegs
fólks, að maður nú ekki tali um
þurftamenn, þessa fátæku sem frels-
arinn sagði að yrðu ávallt meðal okk-
ar. Þurftamenn og óþurfta hafast
misjafnt að. Þeir fyrrnefndu hafa
aldrei sett þessa þjóð á kaldan klaka,
en það hafa hinir svo sannarlega
gert með græðgi sinni. Þjóðin öll
saup seyðið af hruninu. Stjórnvöld í
landinu hafa nógu lengi elt á röndum
óþurftamennina sem nú gista reynd-
ar sumir hverjir fangelsi landsins
þótt nokkrir gangi enn lausir. Eng-
inn þeirra sýnir neina iðrun, allir
höfðu þeir rétt fyrir sér og engin
mistök voru gerð. Ekki einu sinni
óviljandi. Sama viðhorf er að mestu
ráðandi meðal atvinnustjórnmála-
manna. Virðingin fyrir þeim sem
eiga og allt mega er svo ráðandi í
samfélaginu ennþá, þrátt fyrir hrun-
ið, að mönnum sem við völd sitja,
hlöðukálfunum. finnst sjálfsagt að
traðka á bótamönnum, bræðrum sín-
um.
Eitt það nýjasta er að
æðstu embættismenn
og stjórnmálamenn og
dómarar reyndar líka fá
með úrskurði kjararáðs
afturvirka launahækk-
un marga mánuði en
það á ekki að gilda fyrir
fátæka fólkið í landinu.
Ó, nei, svo langt niður
nær réttlæti þessara
manna ekki. Sjálfur
fjármálaráðherrann
segir líka fullum fetum
að bótaþegar eigi ekki
að fylgja lágmarkslaunum í landinu,
hvað sem lögin segja. Þessi ríkis-
stjórn virðist staðráðin í að hafa
skuli tvær þjóðir í landinu, menn
skuli ekki vera jafnir fyrir lögunum.
Svo setur óneitanlega að manni
nokkurn hroll þegar hugsað er til
þess hvað dómarar kunna að úr-
skurða þegar mál koma loks til
þeirra kasta. Þar að auki eiga stjórn-
málamennirnir gjarna síðasta orðið
þegar allt um þrýtur, eins og dæmin
sanna.
Nýlega var upp grafinn gamall
brimvarnargarður í húsgrunni hér í
borg. Það skipti engum togum að
þarna kom upp mál sem snerti ræki-
lega við öðrum hlöðukálfinum þótt
vandséð sé hvað brimgarðar koma
húsfriðun við. En það er sem sé
gæluverkefni á ferð. Og nú eru
skyndilega til nægir peningar þótt
þá skorti svo átakanlega þegar
þurftamenn eiga í hlut. Þetta heitir
víst að hafa rétta forgangsröð! Ég
veit ekki hvar í fjárlögunum þær
verða, milljónafjárveitingarnar í
endurgerða varnargarðinn. En þær
verða þar jafn örugglega og fúlg-
urnar sem úthlutað er til stjórn-
málaflokkanna á hverju ári af al-
mannafé. Ekki er að efa það.
En er virkilega enginn sá maður
meðal nánustu samstarfsmanna ráð-
herrans sem er með óbrenglaða
skynsemi og réttlætiskennd – ég er
að tala um einhvern samstarfsmann,
ekki ráðherrann – mann sem segir
eitthvað sem svo við Sigmund:
„Svona gerir maður ekki, elsku besti
hlöðukálfurinn minn. Þú eyðir ekki
almannafé í úrelta grjóthleðslu en
sveltir fátæka í leiðinni. Nei, svona
gerir maður ekki, Sigmundur minn.“
Endurgerða grjóthleðslan, þótt úr
henni verði, mun ekki verja stjórn-
ina falli. En hún verður minnisvarði
um rangláta ríkisstjórn.
Þurftamenn
og óþurfta
Eftir Sigurjón
Þorbergsson
Sigurjón Þorbergsson
» Þessi ríkisstjórn
virðist staðráðin í að
hafa skuli tvær þjóðir í
landinu, menn skuli ekki
vera jafnir fyrir lög-
unum.
Höfundur er ellilífeyrisþegi, og fyrr-
verandi formaður Leigjendasamtak-
anna.
- með morgunkaffinu
Skráðu þig
í iPad-áskrift á
www.mbl.is/mogginn/ipad/
Nú geta
allir fengið
iPad-áskrift