Morgunblaðið - 06.05.2016, Síða 24

24 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. MAÍ 2016
✝ Grétar Bjarna-son fæddist á
Brekkuvelli á
Barðaströnd 9. apr-
íl 1937. Hann lést á
Landakoti 25. apríl
2016.
Foreldrar hans
voru hjónin Bjarni
Einarsson, f. 26.
júní 1912, d. 10.
desember 1979, og
Lilja Kristófers-
dóttir, f. 12. ágúst 1904, d. 16.
mars 1987. Grétar ólst upp á
Patreksfirði og var næstyngstur
í átta systkina hópi. Hópurinn
samanstóð af sex bræðrum auk
Grétars, þeim Sæmundi, Krist-
ófer, Eðvarð, Baldvin, Richardi
og Leifi, auk systurinnar Elsu.
Richard, Leifur og Elsa lifa
bróður sinn.
Grétar giftist Valgerði
Bjarnadóttur 3. september
1960. Börn þeirra eru 1) Þyri,
fótaðgerðafræð-
ingur, f. 17. janúar
1960, börn hennar
eru Grétar Krist-
ófer og Særós; 2)
Lilja, arkitekt, f.
13. júní 1961, maki
hennar er Bjarni
Kjartansson, arki-
tekt, og eiga þau
þrjá syni Fjölni,
Frey og Sindra; 3)
Sandra, lögfræð-
ingur, f. 1. október 1963, á hún
dótturina Völu Ósk; 4) Bjarni,
viðskiptafræðingur, f. 26. júlí
1974, maki hans er Hrafnhildur
Harðardóttir, hárgreiðslumeist-
ari, og eiga þau þrjú börn Aron,
Andreu og Anitu.
Grétar fór til sjós á unga aldri
og var sjómaður á ýmsum fiski-
skipum alla sína starfsævi, fyrst
nærri heimahaganum fyrir vest-
an á Ólafi Jóhannessyni BA-77,
eftir það Akurey AK frá Akra-
nesi en síðan lengst af á ýmsum
togurum sem gerðir voru út frá
Reykjavík, má þar nefna Fylki
RE-171, Hallveigu Fróðadóttur
RE-203, Þorkel Mána RE-205,
Ásbjörn RE-400 og Ásgeir
RE-60. Starfsævi Grétars til sjós
var löng og kom hann í land árið
2005 eftir að hafa starfað síð-
ustu 18 árin á togaranum Ven-
usi HF-519 frá Hafnarfirði. Fer-
ill hans til sjós var farsæll en þó
ekki áfallalaus, árið 1969 var
hann einn þeirra níu sem björg-
uðust þegar togarinn Hallveig
Fróðadóttir brann og sex fé-
lagar hans fórust. Árið 2005 var
Grétar heiðraður af Sjó-
mannadagsráði fyrir ævistarf
sitt sem sjómaður. Auk sjó-
mennskunnar spilaði sportveiði
og útivist henni tengd stóran
sess í lífi hans og naut hann þess
með sínum nánustu. Hann var
einnig mikill hagleiksmaður á
tré og eftir hann liggja margir
gæðagripir.
Grétar verður jarðsunginn
frá Laugarneskirkju í dag, 6.
maí 2016,klukkan 13.
Nú þegar vorið er að koma og
sólin hækkar á lofti er komið að
kveðjustund. Þegar hún rennur
upp kemur margt upp í hugann
og margs er að minnast. Þar sem
pabbi var sjómaður alla tíð þá var
hann oft að heiman löngum stund-
um. Þegar ég var lítil stelpa að
alast upp á Háaleitbrautinni var
tilhlökkunin og gleðin yfir því að
fá hann heim slík, að allir krakk-
arnir í blokkinni fylgdust með því
hvenær hann kæmi heim. Þá var
hrópað og kallað, pabbi er kominn
heim, hent frá sér skóflum og
spýtum og hlaupið af stað. Oft ótt-
aðist ég um hann svo langt úti á
hafi og ekki að ástæðulausu.
Hvorki hann né við fölskyldan
fórum varhluta af því að sjó-
mennskan er hættulegt starf, en
hann bjargaðist úr sjóskaða þeg-
ar togarinn Hallveig Fróðadóttir
fórst árið 1969. Þá vorum við syst-
urnar óskaplega glaðar og stoltar
að fá hann heim og ekki síður það
að komast í dagblöðin, en mynd-
skreytt viðtal birtist í Morgun-
blaðinu 7. mars 1969 af þessu til-
efni. Þessi atburður var án efa
bara brot af því sem hann upplifði
á sinni löngu sjómannsævi.
Pabbi var mér og minni fjöl-
skyldu góður vinur og félagi og
deildu allir karlarnir mínir hans
helsta áhugamáli, sportveiðum af
ýmsu tagi ásamt fluguhnýtingum,
og var margt brallað í tengslum
við það. Við fjölskyldan munum
sakna þess mikið að heyra ekki
dísilhljóðið í Kíunni þegar fyrsta
vafflan er að bakast, en pabbi
hafði einstakt lag á að renna á
lyktina og kíkja við þegar gera
átti sér glaðan dag með kaffinu.
Bestu þakkir fyrir samfylgdina
í gegnum lífið, hvíl í friði, þín dótt-
ir
Lilja.
Ég tengdist fjölskyldu Grétars
fyrir rúmum þrjátíu árum þegar
við Lilja byrjuðum saman. Það
má segja að ég hafi kynnst honum
í nokkrum rólegheitum, hann
mikið á sjónum og við skötuhjúin
mikið í Danmörku að læra. Ég
fann þó fljótt að mér leið vel í ná-
vist hans en á bak við rólegheitin
lágu bæði mikil hlýja og lúmskur
húmor. Samverustundirnar voru
líka skemmtilegar því Grétar
hafði áhuga á mörgu, oftast eitt-
hvað að sýsla. Iðulega var hann í
bílskúrnum að dunda í veiðidóti,
uppi að hnýta flugur, nú eða þá
bara einhvers staðar að veiða. Ég
mun njóta þessara áhugamála
hans meðan heilsa og líf endist því
hann kenndi mér og kom mér á
bragðið með það sem mér finnst
skemmtilegast, veiðistúss og
fluguhnýtingar.
Þegar afastrákarnir okkar
Lilju komu í heiminn nutu þeir
afa síns sem var tíður gestur hjá
okkur alla tíð. Fjölnir og Freyr
stóðu vart út úr hnefa þegar þeir
þurftu að aðgreina afa sinn sæ-
hetjuna, frá afa Kjartani, og köll-
uðu Grétar einfaldlega afa
duggadugg. Ég er ekki frá því að
þessi orð hafi stundum verið sögð
með nokkurri lotningu þegar
hann bar á góma þeirra í milli.
Sindri kom í seinni sendingu og
sýndi snemma að góðir hlutir
skila sér á milli kynslóða. Að
veiða með afa var nefnilega málið.
Ég gleymi seint ferð í Langavatn
eitt sumarið þegar Grétari tókst
á tíu mínútum að ná Sindra frá
beitu og spún og gera hann að
fluguveiðimanni, nokkuð sem ég
hafði reynt og reynt en ekki tek-
ist.
Það er sárt að kveðja þá sem
við elskum. Í varnarleysi sínu og
smæð er eitt mannslíf samt svo
óendanlega stórt og svo mikið
skarð sem það skilur eftir þegar
það fer. En góður vinur, pabbi og
afi, mun alltaf vera með okkur í
hlýjum minningum og þeim góðu
sporum sem hann skilur eftir sig
hjá okkur sem lifum.
Bjarni Kjartansson.
Í dag er til moldar borinn mág-
ur minn og vinur, Grétar Bjarna-
son. Hann hafði um langt skeið
háð harða baráttu við banvænan
sjúkdóm, sem engu eirir og að
velli leggur alla að lokum. Ótrúleg
seigla, baráttuandi og lífsvilji
ásamt læknisfræðilegri hjálp
voru þess valdandi að lokin dróg-
ust á langinn. En nú hefur hann
kvatt þetta jarðlíf og lagt upp í
það ferðalag sem fyrir okkur öll-
um liggur.
Kynni okkar Grétars hófust
fyrir hátt í sex áratugum þegar
Valgerður systir mín og hann
hófu búskap og urðu náin og sterk
þegar fram liðu stundir. Grétar
ólst upp á Patreksfirði og sleit þar
sínum barnsskóm. Sjórinn blasti
við frá athafnasvæði barna og
fullorðinna á Patreksfirði líkt og í
öðrum sjávarplássum þessa
lands. Örlögin höguðu því svo að
ungur að árum hélt hann til sjós
og fetaði þar í fótspor margra for-
feðra sinna og frænda, sem gert
höfðu sjómennsku að lífsstarfi
sínu. Hann starfaði á ýmsum
fiskiskipum, stórum og smáum,
um lengri og skemmri tíma og var
öllum hnútum kunnugur sem að
sjómennsku lutu. Það var gaman
að sjá hann meðhöndla fisk, hvort
sem var úr sjó eða vatni. Hann
var listaflakari og einkar lagið að
meðhöndla fisk á allrahanda
máta. Ég veit að veiðifélagar hans
úr Fljótá, til margra ára, munu
sakna verka hans og telja skarð
hans vandfyllt.
Sjómannadagsráð sá ástæðu til
þess að heiðra Grétar á sjó-
mannadaginn árið 2005 fyrir vel
unnin störf á sjónum. Svo
skemmtilega vildi til að á sama
degi var einnig heiðraður sveit-
ungi hans frá Patreksfirði og
skipsfélagi til lengri tíma, Sigfús
Jóhannesson. Þeim var það sam-
eiginlegt að eiga farsælan og
langan sjómannsferil að baki og
höfðu ekki lokið afskiptum sínum
af sjónum þegar þessi viðurkenn-
ing var veitt.
Þegar sjómannsferli Grétars
lauk, seint og um síðir, tóku önnur
viðfangsefni við. Hann sneri sér
meðal annars að tréútskurði og
fluguhnýtingum. Ýmsir hlutir,
sem hann útdeildi meðal ættingja
og vina, bera góðu handbragði
hans vitni. Við veiðifélagar hans
getum vottað að veiðiflugur hans
hafa reynst aðdráttarafl laxa og
silunga og gagnast okkur vel.
Léttur húmor, glettni og vin-
semd voru Grétari í blóð borin og
hann hafði ánægju af því að rétta
mönnum hjálparhönd og greiða
götu náunga síns væri til hans
leitað. Við Grétar áttum samleið
um margra ára skeið og ég komst
fljótlega að því hvern mann hann
hafði að geyma. Hann var ljúfur
maður í viðkynningu en skapfast-
ur og ákveðinn í skoðunum og
óragur við að láta þær í ljós. Börn
hændust að honum sakir þess að
hann gaf sér tíma til þess að sinna
þeim og ræða við þau. Í ófá skipti
leitaði ég hjálpar hans við úrlausn
mála.
Að leiðarlokum kveð ég vin
minn með söknuði og trega. Góð-
ur maður er fallin frá en hann
skilur eftir sig sjóð endurminn-
inga, sem aldrei verður frá manni
tekinn og oft verður dreginn fram
til að fara höndum um.
Ég sendi Gerðu, börnum,
tengdabörnum, barnabörnum og
barnabarnabörnum mínar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Sigurður Bjarnason.
Grétar Bjarnason var að
bregða blundi á sjúkrastofu sinni
þegar ég leit þar inn og við áttum
síðustu orðaskipti, mágarnir; ég
spurði hvort hann hefði átt nota-
legan lúr? Hann hélt nú ekki,
hann væri að koma úr mjög erf-
iðum túr í snarvitlausu veðri. Á
sólríkum degi í sjúkrastofnun
kunnu þessar draumfarir að virð-
ast nokkuð hryssingslegar, en
þegar þess var gætt að hér lá á
banabeði maður sem hafði stigið
ölduna í nær 60 ár og átt viður-
væri sitt og líf undir því að hafa
betur í glímunni við Ægi og Kára
varð upprifjun þeirra átaka skilj-
anlegri. Grétar var fæddur og
uppalinn á Patreksfirði, þar sem
líf allra snerist beint eða óbeint
um fiskveiðar og útgerð. Í því um-
hverfi var sjómennskan eðlilegur
og ákjósanlegur starfsvettvangur
ungum manni, hann fór til sjós 14
ára um miðja öldina sem leið og
stundaði eftir það sjó í tæpa sex
áratugi. Á þeim tíma var hann
skipverji á öllum gerðum skipa
sem stefnt var á fiskimið frá Ís-
landi, allt frá smæstu mótorbát-
um gamla tímans til fullkomnustu
togskipa nútímans. Honum var
ekkert framandi í starfsgreinum
sjómennskunnar, hvort sem sneri
það að notkun og viðhaldi búnað-
ar eða meðferð og frágangi afla.
Líf á hafinu varð honum ungum
eðlilegt og hann vandist því að lifa
eftir þeim lögmálum sem hin tví-
skipta tilvera sjómannsins bygg-
ist á. 23 ára kvæntist hann Val-
gerði systur minni og það
hjónaband entist jafnlangt ævi
hans. Með því var grunnur lagður
að tilveru Grétars á landi og þeirri
heilsteyptu fjölskyldu sem heimili
þeirra hjóna náði utan um. Þau
eignuðust fjögur mannvænleg
börn sem fullorðin urðu farsælir
þjóðfélagsþegnar, og Grétar
reyndist sami umhyggju- og
hirðumaður á landi sem á sjó,
þrifinn, handlaginn, hreinskiptinn
og verksígjarn. Hann var hæglát-
ur maður og hafði sig lítt í frammi
en blandaði auðveldlega geði við
hvern sem var á sjó eða landi, án
þess að láta hlut sinn fyrir nein-
um. Heimili hans og Gerðu var
vísast dæmigert sjómannsheimili
á síðari hluta aldarinnar sem leið,
þar sem húsmóðirin sinnti fram-
kvæmd hins daglega reksturs og
utanumhaldi þeirra þátta sem al-
mennt eru kenndir við uppeldi og
þroska. Tvískipting tilverunnar
veldur því að sjómaðurinn aflar
sér og sínum viðurværis fjarri
fjölskyldunni og er langtímum
saman sem gestur á heimili sínu.
Það reynir á bönd samskiptanna;
Grétar var í eðli sínu mikill fjöl-
skyldumaður og hefði vafalaust
viljað verja meiri tíma með sínum
nánustu en aðstæðurnar buðu.
En lengi býr að fyrstu gerð og
hann fetaði sömu slóð og gert
höfðu margir ættingjar hans og
áar af Barðaströnd, með traustar
rætur í landi en ævistarf á víðum
slóðum hafsins. Hann naut að lok-
um góðra eftirlaunastunda, gat þá
sem ættfaðir sinnt þeirri samveru
við afkomendur sína og stórfjöl-
skyldu sem var honum dýrmæt-
ust lífsfylling, auk þess að fá útrás
fyrir hagleik sinn og listfengi í út-
skurði og annarri fínlegri hand-
mennt.
Við Kolfinna, börn okkar og
barnabörn þökkum Grétari ævar-
andi stuðning og ómetanlega
samfylgd og vottum Gerðu og af-
komendum þeirra okkar dýpstu
samúð.
Hinrik Bjarnason.
Grétar Bjarnason
✝ Baldur Ragn-arsson fæddist
á Akureyri 23. júní
1936. Hann lést á
Sjúkrahúsinu á
Akureyri 22. apríl
2016.
Foreldrar Bald-
urs voru Ragnhild-
ur Jónsdóttir,
fædd á Skjaldar-
stöðum 22. júní
1898, dáin 27. júlí
1952, og Ragnar Guðmundsson,
fæddur 16. apríl 1898, dáinn
10. júní 1970. Systkini Baldurs
samfeðra eru Jóhann Hallmar,
f. 1929, d. 1990,
Jórunn Rannveig,
f. 1932, Septíma
Dalrós, f. 1933,
Sigrún Jónína, f.
1935, og Marín
Hallfríður, f. 1937,
d .2012.
Baldur ólst upp
á Skjaldarstöðum í
Öxnadal hjá móður
sinni, móðurömmu
og móðurbróður,
Jóni Jónssyni, f. 24. október
1885, d. 2. febrúar 1967. Eftir
að móðir Baldurs lést bjó hann
ásamt Jóni á Skjaldarstöðum til
ársins 1962, þaðan fluttu þeir
að Miðlandi í Öxnadal og
bjuggu þeir þar saman þar til
Jón lést. Baldur byrjaði
snemma að vinna. Fyrst um
sinn vann hann hin ýmsu verk
fyrir bændur í sveitinni. Eftir
að hann tók bílprófi fór hann
að keyra mjólkurbíl. Síðar
fluttist hann til Akureyrar og
ók hópferðabílum og flutn-
ingabílum. Lengst af keyrði
hann flutningabíla, eða fram að
sjötugu, og var hann farsæll og
vel liðinn bílstjóri. Síðustu ár
hafði Baldur glímt við ýmsa
heilsukvilla, hann hafði dvalist
á Kristnesi frá því í apríl-
byrjun. Baldur var fluttur það-
an á Sjúkrahúsið á Akureyri
þar sem hann lést.
Útför Baldurs verður gerð
frá Akureyrarkirkju í dag, 6.
maí 2016, klukkan 13.30.
Að fæðast í og alast upp í
sjálfri náttúru landsins fannst
Baldri hafa mótað líf sitt
snemma. Að fæðast, alast upp
og búa í torfbæ frá fæðingu og
langt fram á þrítugsaldur gerði
hann að þeim manni og þeirri
persónu sem urðu sérkenni
hans alla tíð.
Gott hjartalag í hraustum lík-
ama sem alltaf var reiðubúinn
að veita hjálparhönd, hverjum
sem var og hvert sem hann fór.
Persóna sem lét lítið fyrir sér
fara, tróð sér hvergi fram, vann
verk sín í hljóði af mikilli elju-
og samviskusemi. Persóna sem
var hrókur alls fagnaðar í góð-
um hópi og þá ávallt tilbúinn að
miðla mönnum af lærdómi sín-
um úr stórum reynslubanka.
Baldur ólst upp með móður
sinni, móðurömmu og móður-
bróður. Móðir hans og amma
féllu frá er hann var ungur að
árum og bjuggu þeir frændur,
Baldur og Jón móðurbróðir
hans, tveir einir saman í torf-
bænum að Skjaldarstöðum
þangað til þeir fluttu yfir að
Miðlandi í sömu sveit á sjöunda
áratug síðustu aldar. Af föður-
fólki sínu hafði Baldur ekkert
að segja allan sinn uppvöxt,
vissi hann af því í nágrenni við
sig í sveitinni en ekkert sam-
band var þar á milli. Kynntist
hann ekki föðurfólki sínu fyrr
en hann var kominn á fullorð-
insaldur og fannst honum alla
tíð sárt að vita af því í nálægð
en fá ekkert af því að segja í
uppvexti sínum.
Lífsbaráttan var hörð í litla
kotinu og byrjaði Baldur ungur
að vinna við bústörfin. Fannst
honum ávallt dýrmætt að hafa
lært og unnið við alla þá bú-
skaparhætti sem tíðkuðust til
sveita fyrir tíma véla og tækja.
Margt þurfti að starfa og mörgu
þurfti að sinna í litla kotinu og
var öll lausavinna sem til féll í
sveitinni mikilvæg fyrir þá
frændur til að auka tekjur
þeirra meðfram búskapnum.
Baldur lauk skyldunámi í
skóla sveitarinnar að Þverá og
fór alla daga fótgangandi í skól-
ann og heim aftur að loknum
skóladegi, í öllum veðrum og
erfiðri færð. Alltaf fór Baldur af
stað árla morguns eftir mjaltir,
yfir ána komst hann hoppandi
milli steina sem lágu í ánni, ekki
alltaf fór hann þurr yfir ána, en
áfram var gengið í rúman
klukkutíma yfir móa og mýrar á
leiðinni í skólann. Eftir skóla-
göngu hélt Baldur áfram að
starfa við það sem til féll á bæj-
um í sveitinni, hvort sem var við
bústörf, við byggingavinnu eða
vegagerð, öll störf voru vel
þegin.
Eftir að Baldur flutti að Miðl-
andi fór hann að aka mjólk-
urbílum hjá Baldri Þorsteins-
syni á Ytri-Bægisá. Við þann
akstur starfaði Baldur í mörg ár
og varð akstur stórra bíla upp
frá því ævistarf hans. Síðar ók
hann rútum hjá Vestfjarðaleið
og Sæmundi í Borgarnesi. Eftir
rútuaksturinn keyrði hann
flutningabíla á milli Akureyrar
og Reykjavíkur í á fjórða ára-
tug. Fyrst hjá Pétri & Valde-
mar, lengstan hlutann ók hann
hjá Dreka hf. og síðast hjá Eim-
skip-Flytjanda.
Margar sögur er hægt að
segja um hvunndagshetjuna
sem nú kveður okkur, þær sög-
ur verða geymdar og sagðar
síðar. Svaðilfarir á þjóðvegum
landsins í öllum veðrum, ævin-
týraferðir um Suður-Ameríku,
Afríku, Asíu og Mið-Austurlönd.
Víðförlum einfara með stál-
minnið og stóra hjartað vil ég
þakka góða samfylgd í gegnum
árin.
Vignir Þór Siggeirsson.
Í dag er borinn til grafar
Baldur Ragnarsson, frændi
minn. Sem barn þótti mér hann
ferlega skrýtinn maður en í dag
hef ég mun meiri skilning á
honum enda var hann einn af
mínum uppáhaldseinstaklingum.
Ég las einhvers staðar lýsingu á
móðurafa Baldurs þar sem hon-
um var lýst sem greindum í
betra lagi, sérvitrum, hæglát-
um, geðprúðum og að hann hafi
komið vel fyrir. Þetta gæti nú
hreinlega verið lýsing á Baldri,
hann hafði góða nærveru og var
eins og gangandi gagnabanki.
Baldur vissi alveg ótrúlegustu
hluti og ég held að það hafi háð
honum í samskiptum við fólk
hversu ótrúlega gáfaður hann
var. Kannski hefur það líka eitt-
hvað að gera með það að hafa
verið alinn upp hjá einsetukar-
linum honum Jóni frá Skjald-
arstöðum, búið í torfbæ til 1962
og svona mætti áfram telja.
Mér er mjög minnisstætt eitt
skiptið þegar Baldur kíkti til
foreldra minna í heimsókn.
Þetta var sennilega um það
leytið sem að hann var að hætta
störfum sem flutningabílstjóri.
Hann hafði þurft að koma með
vörur til Hveragerðis og ákvað
að nota ferðina og kíkja á okkur
í leiðinni. Hann var á flutninga-
bíl af stærstu gerð með trailer
hengdan aftan í. Foreldrar mín-
ir áttu heima í lítilli botnlanga-
götu en innst í henni var hægt
að snúa bílum við og það má
þess geta að ég átti í stökustu
vandræðum með að snúa við
jeppa foreldra minna í einum
rykk þar án þess að keyra upp
á kanta. Baldur gerði sér lítið
fyrir og snéri öllu heila klabbinu
við í einni andrá án þess að
keyra á eitt né neitt. Og hló svo
bara þegar að ég minntist á
þetta við hann.
Síðustu ár hafði ég ótrúlega
gaman af því að sitja með hon-
um og hlusta á hann. Við töl-
uðum um ættmenni, fallega
staði hér innanlands, bækurnar
sem Baldur hafði verið að
grúska í og svo bara hvað sem
okkur datt í hug. Á kveðjustund
finnst mér mjög við hæfi að not-
ast við orð systur minnar sem
hún skrifaði um tengdaföður
sinn: „Það er mikil gæfa að
kynnast góðu fólki á lífsleiðinni,
fólki sem með framkomu sinni
er góð fyrirmynd í orði og
verki. Fátt þroskar meira en að
fá að vera samferða slíku fólki í
lífinu,“ því þessi orð eiga svo
sannarlega við um hann Baldur.
Ég þakka þér samfylgdina í
gegnum árin, elsku frændi, og
fyrir allt sem þú hefur kennt
mér. Það verður ansi tómlegt að
koma norður og hitta þig ekki.
Minning þín er mér ei gleymd;
mína sál þú gladdir;
innst í hjarta hún er geymd,
þú heilsaðir mér og kvaddir.
(Káinn)
Þín,
Eva Rós.
Baldur
Ragnarsson