Alþýðublaðið - 24.12.1924, Blaðsíða 4

_4............ ......... .. ...._,
Dm ilm og ljðma.
(Mlnning jólanætur í klaustri.)
I.
Jólin 1922 var ég gestur Bene-
diktinanna < Saint-Maurice. Eru
þau mín fyrstu jól sfðan ég var
barn, því ekkl kalia ég jól &ð
sitja i átvelz’um og sumblglaumi
trá aðfangadegi til þrettánda,
sokkinn niður i hálfu argari hé-
gómadýrkun en nokkru sinni eila.
Ég kom úr Þýzkalandi i byrjun
jóiamánaðar og nam um þessar
mundlr káþólska speki og naut
friðarins innan hinna hðlgu múra
eítlr alian eril undsnfarinna ára.
Kláustrlð Salnt-Maurice stend-
ur á felll og ber hátt vlð neðan
úr tþorplnu og sælt að komá
þangáð gestur um það skeið er
vespsr-klukkan hljómar. Vegur-
inn liggur i krákustígum neðan
úr þorplnu, upp eftlr grenivax-
inni hlið. síðan fram með klaust-
urmúrnum um stund, þegar upp
kemur á brúnina, að stóru porti.
Gesturinn opnar á múrnum lágar
dyr á aðra hlið við portið og stend-
ur i næsta vatfangi inni á garð-
svæði þröngu, umiuktu á hvern
veg, en andspænls risa forhiiðar
klausturs og kirkju með súlum
framan við, en voldugum turnum
upp af. Hann stigur upp þrepin
að klaustur-fordyrinu, breið og
viðjamlkil, og hringir dyra-
bjöllunni. Getur liðlð drykklqng
stund íyr en gengið er til dyrá.
Loks er lúka örlitil opnuð otar-
lega á hurðinni og gæglst andlit
tram. t>á er það bróðir PáU i kufll
sfnum með hettuna fram á eyru,
aem heilsar þér. Hann var fyrrum
námaverkíræðingur og forstjóri
og bjó í Lundúnum; nú er hann
þjónustumunkur f Saint Maurlce,
klæddur leikmunkakufli mórauð-
um, — hefir ekkl viljað læra til
prests, því hann þykist ekki
maður til þess að taka á herðar
sér ábyrgð svo heitags embættis.
Hann er auðmjúkur ©ius og
Kristur og gætir dyra klaust-
urslns og anuást reikningshald,
en gerir víð skó bræðranna i
tómatundum. Hann spyr þlg að
nafnl og þjóðerni og visar þér
inn f forsal klaustursins en það
an í lítlð biðherbergi og leitar
uppl gestaföðurinn, stm síðan
mun leiða þlg inn nm veglegar
dyr, með rauðmálaðrl hurð og
stendur orðið: clausura, málað
fyrir ofan. Er þar íyrst klaustrið
AL£>VÐUÉLAI)ÍÐ
þegar inn fyrir klásúruua er
komið, — þú ert nú statídur i
klausturgöngunum og munu þér
virðast þau óendanleg; kostaði
mig viku að læra að rata i þvi
völundarhúsi.
Ætllr þú að dveljast nætur-
sakir innan hinna hsilögu múra,
fær gestafaðirinn þér lítinn klefa
til ibúðar, í þeim armi klaustur-
bygglngarinnár sem ætlaður er
ge»tum; og lætur þér í té ýmsar
reglur, svo að þú brjótlr eigl í
bága við siði hússlns.
II
Siður Benediktína er að gera
við gest sinn svo sem væri hann
Kristur sjálfur. I>ví ekki er að
vita, nær þú hlttir mann ókunn-
an, nema hann sé Kristur sjálfur
í dularklæðum. Enda er sifoldur
gestagangur hjá Banediktinum,
— menn hörfa úr helmsglaum-
Inum um stundarsakir og dvelja
vikutíma eða að eins örfáar næt-
ur í klausturfriðinum, til að biðj-
ast fyrlr. Alt er hjá Benedikt-
(num innsiglað orðinu >Pax<,
og andar að manni þessi dular-
fulli, helgi friður hvaðanæva inn-
an þelrra múra, — úr kirkjunni,
klausturgðngonum, úr kt peliun-
um, — sem gesturlnn uppgötvar
á hinum óliklegustu stöðum f
húsinu, likt og aihella, — frá
hverjum dyrum og af hverjum
glugga, já, hann hvislar i vafn-
ingsviðinum sem bærist við rúð-
una, og siðast en ekki sfzt lýsir
þessi frlður af ándlitum klaust-
urbúanná, þessara auðmjúku,
kyrlátu manna, sem hafa aisalað
sér dásemdum veraldarinnar og
hlotlð andlegan kraft óg æðrl
heim að launnm, manna sem
hafa týnt hér lffi sinu tllþessað
finna það.
Aidrei er þó svo gestkvæmt
hjá Banedtktfnum sem á jólum.
Streyma gestir að úr öllum áttum
tll að njóta jóiahelginnar, fela
sig þar hinum nýfædda Krlsti i
bæn. Hygg ég gestina hafa sklft
tugum á aðfangadagskvöld. Við
kvöldborðið þóttist ég sjá stjórn-
málamenn og snikkara, prófes-
sora og sveitamenn, mentaskóla-
pilta og herforiogja, kierka og
listamenn, og af tlgnum mönn-
um var þar kominn >maðurinn
drotningarinnar< at Luxembourg,
auk portúgalska konungssonarlns,
prinains af Bragansa, sem dvaldi
að staðaldrl gestur i klaustrinu.
Ég naut þess reyndar ottar þetta
ár sem ég dvaldi í Saint Maurica
að sjá þar við gestaborðið allar
fctéttir þjóðíélagsins i senn og
hin margvísiegustu þjóðerni.
III.
Menn ganga ekki tii sverns f
klanstrum á jólanóttina. Gleðin
yfir íæðingu Krists er of rfk.
Hinn trúaði endurlifir þennan
veruleik hver jól: Knitur er
fœddur í nótt\ Það er ekki saga
tyrir vitund hans og ekki sýn,
heldur áþreifanlegur veruleikur
eina og að kveikja á jólakertinu
slnu. Þess vegna preditcar hlnn
trúaði aldrei nýjan Ktist sem
skuli endurleysa helminn á r.ý.
Unus altissimus, Jesus Christus.
Að loknum sfðasta kvöldsöng
(completariom) ríkir d;úp kýrð f
klaustrinu, næstum tvo tíooa, Það
er magnum 'silentium og hjal á
ganginum væri brot á siðum
hútsins; að eins fótatak óklauet-
urvanra gesta heyrist endrum og
.eins f stigunum. Vér bíðum
messunnar ( klefum okkSr.
Stundu fyrir lágnætti heyást
ómur daufrar klukku Hkt og úr
geysi-fjarlægð. í næstu andrá
gellur öunur við nokkru efldarl
og nokkru oær, þá hin þriðja
enn stytkari og Ioks hin fjórða
með öflugum kiiðþunga, og inn-
an skamms ®r sem óteljandi
klukkur kveði við i voldugum
samhljómi, þúsund voldugar
klukkur svo að jötunmúrar
klaustursins titra. Það er verið
að hrlngja til messunr.ar in na-
tivitate Domini, — til fæðingar
Herrans.
Innangengt er úr klaustri í
kirkju og nokkru fyrir messu
setjumat vér gestir f rtúkur þær
sem ess eru ætlaðar neðan við
kórþrepin, en þvett yfir kirkjuna
rís Bxlarhár skllveggur og er
innan kiásúrunnar sá hluti kirkj-
unnar; stiga þar ekki fæti aðrir
en munkarnir og gastlr hússlns
en konur aldrei. Framkirkjan
hins vegar skllveggnum er ætluð
hlnum trúuðu, og öðrum sem
vilja hlýða á messu, og nú þétt-
setinn hver bekkur.
Altarishvolfin og kórinn or eitt
haf af ijósadýrð og blómum, svo
vart sér i hln skfnandi likneski
dýrlinganna, drottinn minn, kertin
ski>ta htindruðum, sem loga
kring um hið alíra hafg^sta f
nótt, ótal tegundir blóma hneigja
krónurnar hvert tll annars. eins
og dulklæddir englar sem lofl