Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.1997, Síða 40

Eftir Gudrun Simonsen -Björg Einarsdóttir íslenskaði
'píoxeace 'Hgfátietaale
- Hver var hún?
Florence Nightingale tekur á móti sœrðum í Skutari. Olíumálverk eftir Jerry Barratt.
6. Kaíli - ÖNGÞVEITI í SKUTARI
Aðeins eitt orð getur lýst því sem blasti við Flo og fylgdar-
liði hennar við komuna til Skutari: Óreiða! Ólýsanleg og
skelfileg óreiða á öllu og alls staðar.
Rétt áður en okkur bar að garði hafði verið ausandi
rigning, nánast skýfall, svo við urðum að brjótast í gegnum
forarsvað til að komast upp að spítalanum. Hann var húsa-
þyrping sem stóð efst uppi á hœð. Aðalbyggingin var gríðarstórt
ferkantað hús með turni á hverju horni, upphaflega tyrknesk
hernaðarbœkistöð. I húsagarðinum hefði auðveldalega mátt
fylkja heilli herdeild, tólfþúsund manns! Byggingin var
tilkomumikil en gjörsamlega ónothœf sem sjúkrahús. Frá fyrsta
augnabliki fékk ég eitthvað skelfilegt á tilfinninguna enda
komumst við fljótlega að því að liúsið var pestarbœli þar sem
mörgum sinnum fleiri létust úr kóleru og öðrum plágum en af
þeim sárum sem menn lúutu á vígvellinum.
Florence óskaði eftir að skoða sig um þegar í stað.
Við höfðum heyrt að skortur vœri á búnaði, sjúkragögnum
og lyjjum. En það er vœgl til orða tekið um það sem við sáum!
Hér var í raun og veru ekkert, hvorki tangur né tetur af því sem
hefði átt og þurfl að vera á staðnum - bókstaflega ekkert og
mœtti skrifast með stórum stöfum! Eg þakkaði Guði fyrir þetta
smárœði sem ég var svo forsjál að festa kaup á ( Marseille og að
ég hafði sjóðinn frá „Times“ undir höndum og gat ráðstafað
honum að vild.
Heima í Englandi höfðu dagblöðin kallað sjúkrahúsið í
Skutari „þjóðarsmán“ og það var orð að sönnu.
Hinir sjúku og særðu lágu íþéttum röðum á tréflekum í að
því er virtist endalausum sölum, göngum og ranghölum á
rökum og ísköldum hálmi. Ekki snefill af dýnu eða rekkjuvoð og
enginn koddi! Hermennirnir voru ísömu blóðstorknu lörfunum
og þegar þeir voru fluttir hingað. Þeir sem höfðu ábreiðu reyndu
að draga hana upp að hökunni til að dylja hversu illa útlítandi
þeir voru. Góður agi birtist meðal annars íþví að kvarta ekki og
þessir menn settu metnað sinn íþað! Gólfunum verður vart með
orðum lýst. Við gengum innan um blóðlifrar, saur og dauðar
rottur. Vistarverurnar voru ískaldar og saggafullar. Verstur var
þó daunninn.
Hann stafaði frá salernunum sem voru inni í sjúkra-
rýminu, niðurföllin stífluð en undir gólfinu og utan veggja opin
skolprör.
Eg var yfirkomin og undraðist hvað í veröldinni hefði orðið
af öllum útbúnaðinum, birgðunum og öllum matnum? Við
höfðum meðal annars fregnað að þrjátíu þúsund skyrtur og
miklar birgðir af sagógrjónum, hrísgrjónum, te, púrtvíni og
mörgu öðru œtti að vera í birgðageymslunum. Hvers vegna
höfðu hermennirnir ekki notið góðs af því? Þeir lágu þarnafyrir
augunum á fólki hungraðir, þyrstir og þeim blœddi út!
Það skelfilega var að enginn virtist geta gefið viðhlítandi
svör við þessum spurningum. Þau virtust helst liggja í
einhverju sem kallað var KERFIÐ. í afls kyns reglum,
lagagreinum og tilskipunum sem gripu hver inn í aðra svo
enginn vissi hvað sneri upp eða niður. Ekki var ljóst hver bar
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 1. tbl. 73. árg. 1997