Norðurslóð - 25.03.1986, Blaðsíða 7

Að heiman ég fór
Dalvíkurstelpa í
N ationalbanken
Þegar blaðamaður Norðurslóðar frétti að Þórhildur Jónsdótíir frá
Framnesi hefði verið í heimsókn hér á Dalvík s. I. sumar hafði hann orð
á því við bróður hennar Tryggva Jónsson aðgaman hefði verið að birta
viðtal við hana íNorðurslóð íþœttinum ,,Heiman égfór". Þetta samtal
hefur líklega borist til eyrna Kristínar dóttur Tryggva ogJórunnar, því
þegar hún var í heimsókn hjá Þórhildi frœnku sinni um síðustu jól tók
hún þetta skemmtilega viðtal sem við þökkum kœrlega fyrir.
Ritstj.
Það er sama hvort heldur er að sumri eða vetri sem þú kemur í
fallega garðinn hennar Þórhildar - alltaf er það ævintýri líkast. Að
sumrinu eru að vísu allar 90 rósirnar í blóma - en um jólaleytið
blómstrar líka rós - jólarósin hvíta - og þá eru allar sígrænu
jurtirnar, runnarnir og trén að gægjast gegnum hrímið. Um jóla-
leytið hefur Þórhildur líka sett greinar af ýmsum tegundum í hvít
ker við innganginn og þar er sama listilega handbragðið og smekk-
urinn ráðandi.
Heimili Þórhildar og garður í
Söborg einu úthverfa Kaup-
mannahafnar hefur verið aðsetur
margra Dalvíkinga og annarra
landsmanna um lengri eða
skemmri tíma, „kannski mætti
segja nokkurs konar sendiráð
Dalvíkinga í Kaupmannahöfn“,
því að Þórhildi finnst sjálfsagt
að veita þá aðstoð sem hún
getur, þeim sem til hennarleita.
Eins og þeir sem til þekkja
vita er Þórhildur mjögjákvæð
og glöð persóna svo ætla mætti
að líf hennar hefði oftast verið
dans á rósum, en svo er þó ekki.
Þórhildur hefur fengist til að
segja okkur svolítið frá lífsferli
sínum og hvers vegna hún,
Dalvíkurstelpan, flutti til Kaup-
mannahafnar með þá menntun í
veganesti sem fólst í barnaprófi
þess tíma, svo og eins árs námi
við Kvennaskólann á Blönduósi
- en lauk sínum starfsferli sem
deildarstjóri í seðlabanka þeirra
Dana, Nationalbanken.
- Ég er fædd í Framnesi árið
1917, yngst af systkinunum
fimm, bræðurnir Ijórir voru
allir eldri. Tryggvi (Diddi) og
Björgvin búa á Dalvík. Stein-
berg og Loftur eru látnir.
Eg var 12 ára þegar mamma
dó, ég flutti í Ásbyrgi með
Tryggva bróður og pabba, og
síðan bjuggu fyrst Steinberg og
síðan Björgvin þar líka með
sínar fjölskyldur.
Ég fór í Húsmæðraskólann á
Blönduósi - mig minnir haustið
1934, eftir jarðskjálftann. Mig
Iangaði svo mikið til að fara
m.a. vegna þess að Guðrún,
kona Björgvins, hafði verið þar.
Ég fékk undanþágu hjá skólan-
um því ég var of ung.
Um þetta leyti var ég farin að
finna til í bakinu, það voru víst
berklar, og haustið 1935 fór ég á
sjúkrahúsið á Akureyri. Þar lá
ég í gifsi frá hálsi niður á fætur í
næstum heilt ár.
Við getum hugsað okkur
hvernig það er fyrir 18 ára
stúlku fulla af lífsorku að liggja
hreyfingarlaus mánuðum saman.
Því hefur það verið stórkostlegt
að geta farið að dansa þegar
veturinn eftir. Þann vetur vann
Þórhildur í eldhúsi Mennta-
skólans á Akureyri svo og í
Oddfellowhúsinu.
Á dansleik þar 1939 kynntist
hún þeim manni er olli straum-
hvörfum í lífi hennar. Það var
Ove Malling Steintoft Christian-
sen, vélamaður á Hvítabirnin-
um, dönsku varðskipi eða her-
skipi. Hún flutti svo út til hans í
febrúar 1939, sem sagt rétt fyrir
stríð, og ferðin var farin með
Drottningunni. Þórhildur hefur
líka margt að segja frá ferðinni
með Drottningunni, m.a. hve
„hofmeistarinn" á skipinu var
nni hjálplegur. Hann hvatti
hana til að lesa Politikken og
fleiri blöð, en varaði hanaviðað
trúa öll sem stæði þar.
En hvernig var svo að koma
út í hinn stóra heim?
- Allt var mjög nýstárlegt og
öðruvísi en heima og sumt
jafnvel ógnvekjandi t.d. járn-
brautarlestirnar. Þó man ég best
eftir lífverðinum. Hann var
eiginlega það fyrsta sem ég sá.
Svo vil ég nefna gróðurinn, hve
allt var grænt og það í febrúar.
Stóru hestana man ég líka og
svo hve fólkið var smávaxið að
því er mér fannst.
En hvernig var með tungu-
málið, kunnir þú dönsku? Og
hvernig var að semja sig að
siðum Dana?
Það gekk furðanlega vel
með dönskuna, því ég gat lesið
svolítið þegar ég kom út. Ég
hafði lært dönsku í húsmæðra-
skólanum og svo í kvöldskóla á
Dalvík og Diddi (Tryggvi) og
Loftur höfðu lesið með mér.
Þegar ég kom út réðist ég í vist
hjá vini Snorra Sigfússonar,
Jens Möller kennara og konu
hans sem var prestsdóttir. Þau
settu mig inn í danska siði og
venjur, því Ove gegndi enn
herþjónustu á Hvítabirninum í
nokkra mánuði. Steingrímur
Þorsteinsson var við konung-
lega leikhúsið og var mér vissu-
lega til halds og trausts.
Þórhildur dvaldi svo hjá Jens
M öller kennara og konu hans í 7
mánuði, þangað til hún gifti sig í
ágúst 1939 og flutti í fjölbýlis-
hús í Valby. Nú síðan fæddist
Birgit 25. sept. 1940 og svo Ottó
Peter 16. des. 1947 - og, eins og
Þórhildur segir: „Heilt stríð á
milli“. Og íslandsferð sumarið
1946.
- Það versta við stríðið var að
heyra ekkert heimanað. Óvissan
var mikil - og skorturinn.
Ég gleymi aldrei þegar fyrstu
pakkarnir komu heimanað 1944.
Það var heilt vagnhlass sem
stúdentar komu með til mín
fyrstu jólin eftir stríð.
Sumarið 1949 dó Ove mjög
skyndilega aðeins 32 ára að
aldri. Hann var þá hjá Burmeister
og Wein skipasmíðastöðinni og
vann við vélar. Nærri má geta
að það hefur verið erfitt að vera
ung ekkja með tvö börn, fjarri
heimahögunum við þæraðstæður
sem þá voru ríkjandi úti í hinum
stóra heimi. Fjölskylda Ove
reyndist Þórhildi og börnunum
frábærlega vel, þannig að hún
ákvað að vera um kyrrt í
Danmörku.
En hvernig átti hún próflaus
Dalvíkurstelpan að spjara sig og
sjá fyrir börnunum tveimursem
þá voru 1 árs og 8 ára?
Fyrst fékk Þórhildur vinnu á
saumastofu, en í nóvember
sama ár hóf hún störf í National-
banken við Holmens kanal og
vann þar síðan sem deildarstjóri
(kontrollör, sem hafði umsjón
með peningum frá öðrum bönk-
um) til ársins 1984, síðast
yfirmaður 8 starfstúlkna.
Hvernig stóð á því að þú
fékkst vinnu í Nationalbanken?
- Ég hafði heyrt að þeirtækju
í vinnu fráskyldar konur og
ekkjur með börn - en það var
langur biðlisti. Ég fór og fékk
einkaviðtal við yfirmann þar og
síðan spurðist ég nokkrum
sinnum fyrir um starfið, svo þeir
hafa séð að mér var það rnikið í
mun - hringdu í mig og ég var
ráðin.
Árið 1959, þegar Ottó sonur
hennar var 12 ára gerðist margt í
lífi Þórhildar. Birgit dóttir
hennar gifti sig og flutti til
Alabama í USA.
í nóvember flyst Birgit til
Ameríku og kemur við á íslandi
og tekur krók til Dalvíkur til að
sjá ættingja. Hún hafði óskað
el'tir að fá snjó og það fékk hún
svo sannarlega. Til Dalvíkur
kom hún í nóvember 1959. Þá
gerði einmitt öskrandi stórhríð
og það var rafmagnslaust í 4
sólarhringa. Hún naut þess og
fór á milli móðurbræðra sinna
Tryggva og Björgvins, en hjá
Björgvin var einmitt í vöggu
mánaðargamalt dótturbarnsem
þurfti að halda hita á. Þetta var
stórævintýri fyrir Birgit á leið
hennar til Ameríku. - En þess
má í leiðinni geta að hún getur
ekki hugsað sér að flytja til
Danmerkur aftur vegna veður-
fars.
Sama haustið fer Þórhildur að
búa með Helga Asker Fristeen,
auglýsingastjóra, í nýju húsi við
Kong Hans Allé í Söborg. Þau
voru mjög samhent og luku við
húsið sem var ófullgert og fóru
að vinna við garðinn sinn, settu
niður ávaxtatré og allskonar
önnur tré og jurtir. ,,Ég hef
alltaf elskað garðinn“, segir
Þórhildur ,,en ræktun hans
kostar bæði peninga og vinnu“.
Ove Christiansen og Þórhildur með dótturina Birgit.
Þórhildur og sonur hennar Ottó.
Eins og áður er sagt hefur líf
Þórhildár ekki alltaf verið dans
á rósum.
Þrem til fjórum árum seinna
verður Helgi var við tilfinninga-
leysi í höndunum, sem færist
svo smátt og smátt líka til
fótanna. Þá kom í ljós að hann
var með ólæknandi sjúkdóm,
MS. Hann ók þó daglega til
vinnu sinnar til ársins 1970 - en
þá varð hann að halda kyrru
fyrir heima, en vann áfram sem
auglýsingaráðgjafi og hönnuður
fyrir ýmis fyrirtæki.
Árið 1976 deyr svo Helgi og
Þórhildur er orðinn ekkja í
annað sinn.
En Þórhildureraldeilisekkiá
því að gefast upp frekar en fyrri
daginn. Hún sér um viðhald
garðsins og hússins, málar,
smíðar, sagar og fl., að vísu
stundum með hjálp sonar síns
Ottós sem býr í Kaupmanna-
höfn og er nú með eigið tölvu-
fyrirtæki, við að semja forrit,
ásamt öðrum, en var áður
deildarstjóri hjá útgáfufyrirtæk-
inu Gad.
Ottó er ógiftur en á eina
dóttur 10 ára, Marie Louise.
Birgit, dóttir hennar, býr nú í
Portsmouth, New Hampshire,
og rekur þar ferðaskrifstofu.
Hún á tvö börn, Stewen sem er
sérfræðingur um Austurlönd -
einkum Kína, kvænturogáeinn
son, og Inger sem er verslunar-
maður.
Þórhildur, hvers saknar þú
mest að heiman?
- Fjölskyldunnar og gömlu
vinanna. En ég hef verið mestan
hluta lífs míns hér, svo það er
ekki hægt að flytja til baka. Svo
sakna ég líka útsýnisins - fjall-
anna.
Ég hef þrátt fyrir allt ekki haft
mikinn tíma til að vera með
íslendingum, nema þeim sem
koma hingað til mín, því ég hef
verið útivinnandi og með heimili
og veikan mann. En vinnan,
starfið hefur gefið mér ákaflega
mikið. Það kom aldrei sá dagur,
að ég væri leið yfir að fara í
vinnu. - Ég hef átt mjög góða
vini hér, bæði i vinnunni og
fjölskyldunni. Mér hefur aldrei
leiðst, það er alltaf nóg að gera
og nú þegar ég er hætt að vinna
er ég t.d. í enskunámi. - Ég hef
þrátt fyrir allt verið heppin, og
er ánægð með lífið. - Sérðu:
börnin - atvinnan - húsið -
garðurinn - vinir - Ijölskylda og
svo allir vinirnir á íslandi sem
hafa samband við mig. Jóla-
pósturinn var góður frá íslandi
núna og hringingarnar.
Svo mætti bæta við að
Þórhildur bakaði nú fyrir jólin
margar smákökusortir, kleinur
ofl„ og hefur þegar boðist'til að
hjálpa syni sínum við að mála
og standsetja íbúð sem hann var
að kaupa.
Undirrituð naut góðs af kök-
unum, því hún dvaldi nú um
síðustu jól hjá Þórhildi í góðu
yfirlæti.
En eins og áður sagði: Þór-
hildur tekur vel á móti vinum og
vandamönnum og er alltaf glöð
þegar maður hringir eða hittir
hana. Ef til vill kannast einhverjir
við: „En hvað það er gott, vina
mín, mikið verður gaman að sjá
þig - ved du hvad - hvor skal vi
hygge os . . .“.
Febr. ’86
Kristín H. Tryggvadóttir
Frá Versl. Sogn Dalvík
Höfum umboð fyrir Ferðaskrifstofuna Úrval
og Ferðaskrifstofuna Polaris.
Kynnið ykkur fjölbreytta ferðamöguleika.
Lánum videospólur frá helstu ferðamanna-
stöðunum.
Versl. Sogn Dalvík
Sími 61300
NORÐURSI ÓÐ - 7