Kvennaframboðið - 01.03.1982, Qupperneq 15

MARS 1982
ÍSÍÐA 15
Hugmyndafræði-
legur grundvöllur
kvennaframboðs
Hvað sameinar konur?
Hlutverk kvenna hefur frá
fyrstu tfð verið aö vemda lif og
viðhalda þvi. Konur ganga með
börnin, fæða þau og ala upp.
Vinnustaður þeirra hefur verið
á heimilinu tíia i námunda við
það, og þar hafa konur þróað
sinar sérstöku aöferöir við mat-
argerð, fatasaum, ljósmóður-
störf, uppeldi barna og kennslu,
þvotta og önnur þrif, hjúkrun og
umönnun sjiíkra og aldraðra.
Þrátt fyrir ólik lifskjör kvenna
er þetta sameiginlegur reynslu-
heimur þeirra, arfur þeirra frá
kynslóö til kynslóðar, þaö sem
hefur mótað heimsmynd þeirra,
sjálfsimynd og menningu.
Að hluta til hafa þessi hefð-
bundnu störf kvenna færst frá
heimilinu út i samfélagið, en
samt sem áður hvilir uppfylling
daglegra þarfa enn á herðum
kvenna og bætist ofan á vinnu
þeirrautan heimilis. Við þessar
aðstæður lifa konur við sifellda
sektarkennd. Vinnuálag þeirra
er margfalt. þær eru á stöðug-
um hlaupum milli vinnustaðar,
verslunar.bamagæslu og heim-
ilis. Án þeirra starfa sem konur
vinna á heimilinu getur ekkert
þjóðfélag verið til, en þrátt fyrir
það eru þessi störf ekki metin
sem vinnuframlag til samfé-
lagsins heldur sem einkamál
hverrar og einnar konu.
Vegna hinnar hefðbundnu
verkaskiptingar kvenna og
karla er verðmætamat þeirra
ólikt. Samfélagsþróunin hefur |
mótast af verðmætamati karla,
og reynslu kvenna gætir næsta
litíð við stjórnun heimsins. Nú
er svo komið, að náttúra og lif-
riki jarðar eruí hættu, og tækni-
væðingin og sú mengun sem af
henni leiðir verður æ meiri og
tillitslausari við frumþarfir
mannsins. 1 þessum heimi virð-
ist oft ekki rúm fyrir mannleg
samskipti, tilfinningar, náttúru-
skynjun og sköpun, og í dag er
mannkyninu ógnaö af vígbúnað-
arkapphlaupi sem stefnir i ger-
eyðingu. Þessari þróun verður
að snúa við, um það hljóta konur
að sameinast.
Hvers vegna
kvennaframboð?
Það sem einkennir reynslu-
heim kvenna er aö hann er svo
tíl ósýnilegur, og aö hann er lit-
ilsmetinn. Valda- og áhrifaleysi
kvenna blasir alls staðar við I
isiensku þjóðfélagi. Á alþingi
sitja aðeins 3 konur á móti 57
körlum, og engin þeirra er kjör-
dæmakjörin. í rikisstjórninni er
engin kona. í sveitarstjórnum
er 71 kona á móti 1076 körlum. 1
15 manna miðstjórn Alþýðu-
sambands íslands eru aðeins 2
konur, og i stjórn Vinnuveit-
endasambands Islands er engin
kona. Þetta er staðreynd, þrátt
fýrir það að konur eru helming-
ur þjóöarinnar og meirihluti fé-
laga I verkalýðshreyfingunni.
Sama gildirum aðrar stofnanir
þjóðfélagsins. í áhrifamestu og
Mynd: Marie Louise De Geer Bergenstraahle
best launuöu stöðunum eru
karlar. Konur vinna ólaunuð
störf á heimilinu og láglauna-
störfin á vinnumarkaðnum. Ný-
legar skýrslur sýna, að árið 1979
náðu aðeins 3% giftra kvenna
meðaltekjum, en yfir 60%
kvæntra karla náðu þvi marki.
Af þessum tölum má sjá, að
konur eru svo til valdalausar,
þegar þau mál eru ráðin sem
varða samfélagið allt.
Allir stjörnmálaflokkar á Is-
landi eru byggðir upp og þeim
stjómað af fámennum hópi
karla. Það eru karlar sem setja
leikreglurnar. Enginn þessara
flokka tekur sérstaklega mið af
reynsluheimi kvenna, og konur
fáekki aðkomaþar næren körl-
um hentar. Málefni sem konur
láta sig miklu varða eru að visu
stundum á stefnuskrá flokk-
anna, en þau sitja gjaman á
hakanum þegar aö fram-
kvæmdum kemur. Eins og mál-
um er nú háttað viröist það fiill-
reynt að konur geti aukið vald
sitt og athafnasvið i islenskum
stjómmálum meö þvi að fara
hina hefðbundnu leið flokkakerf-
isins.
Þrátt fyrir aukin lagaleg rétt-
indi og meiri menntun kvenna á
þessari öld, hafa áhrif þeirra og
völd i' þjóðfélaginu ekki aukist
tíl neinna muna. Astæðurnar
fýrir þvi eru margar og flóknar,
og kanneinþeirra aö vera sú, að
konur hafi sætt sig viö rikjandi
verðmætamat. 1 stað þess að
miða viðhlutverk og stöðu karla
erukonurnú farnar aö gera sér
grein fyrir hinu jákvæða i lifi
sinu og reynslu, einhverju sem
þarf aö varðveita og þróa
áfram, ekki bara þeirra sjálfra
vegna heldur vegna samfélags-
ins alls. Markmiö kvennafram-
boösins er að önotaöur visku-
forði kvenna verði nýttur, að
hinn sérstaki reynsluheimur
þeirra verði geröur sýnilegur og
metinn til jafns við viðhorf
karla sem stefnumótandi afl i
þjóöfélaginu. Þá fyrst geta kon-
ur og karlar unnið saman, að
karlar viðurkenni og tileinki sér
þennan reynsluheim, á sama
hátt og konur tileinki sér það
besta og lífvænlegasta af viö-
horfum karla.
14.1.1982

Mynd: Valdís óskarsdóttir