Fréttablaðið - 01.11.2017, Blaðsíða 36

Afkoma HSBC vel yfir væntingumSkotsilfur
Hagnaður stórbankans HSBC fyrir skatta jókst um 448 prósent og nam 843 milljónum dala á þriðja fjórðungi ársins. Var afkoman vel yfir væntingum
greinenda. Stuart Gulliver, bankastjóri HSBC, sagði á afkomufundi að aðhaldssamar kostnaðaraðgerðir og gott gengi bankans í Asíu hafi átt stóran þátt í
bættri afkomu. Stjórnendur bankans hafa undanfarið sagt upp fjölda starfsmanna og selt eignir til þess að koma rekstrinum á réttan kjöl. Fréttablaðið/EPa
Ég starfaði á vídeóleigu þegar kvik-
myndir voru fyrst gefnar út á DVD-
diskum. Eigandinn hafði takmarkaða
trú á þessari nýju tækni fyrst um
sinn en það skipti litlu þegar upp var
staðið, viðskiptavinirnir vildu DVD
og fengu þá að lokum. Hver spóla eða
diskur kostaði leigurnar umtalsverðar
fjárhæðir, enda þurfti að texta þær á
íslensku og merkja þar sem óheimilt
var að leigja út erlendar vörur. Ein-
hverjir keyptu sér spólur erlendis og
einstaka krakki fjölfaldaði myndir og
þætti til sölu á Irc-inu en umfangið
var óverulegt. Að teknu tilliti til gæða,
þæginda, kostnaðar og aðgengis var
best að versla við vídeóleigurnar.
Á svipuðum tíma og Íslendingar
voru að venjast DVD-diskum hóf
lítið fyrirtæki, Netflix, að bjóða upp á
áskriftarþjónustu vestanhafs þar sem
diskar voru sendir heim með pósti og
skilað sömu leið. Forsvarsmenn fyrir-
tækisins stungu upp á samstarfi við
helsta samkeppnisaðilann, mynd-
bandaleigurisann Blockbuster. Net-
flix myndi dreifa myndum í pósti í
nafni Blockbuster og hinir síðarnefndu
auglýstu og kynntu Netflix fyrir við-
skiptavinum sínum. Ekkert varð úr
samstarfinu en um áratug síðar varð
Blockbuster gjaldþrota og Netflix farið
að bjóða upp á streymi sjónvarpsefnis
og kvikmynda á vefnum. Í dag eru víd-
eóleigur ekki til og tekjur Netflix
helmingi hærri en þær voru mestar
hjá Blockbuster. Þegar neytendur meta
gæði, þægindi, kostnað og fyrirhöfn
hefur Netflix haft vinninginn, rétt eins
og Spotify á tónlistarsviðinu og Steam
á tölvuleikjamarkaðnum. Raunar var
því haldið fram í skýrslu bresku hug-
verkastofunnar að sterk tengsl væru
á milli uppgangs streymisþjónusta og
mikils samdráttar í ólöglegu niður-
hali. Svo virðist sem neytendur hafi
ekki viljað nálgast efni með ólöglegum
hætti, án alls kostnaðar, heldur hafi
vantað þjónustu sem bauð upp á rétta
blöndu gæða, þæginda, kostnaðar og
aðgengis.
Hinn mjög svo misgóði leikari
Edward Norton kom með áhuga-
verðan punkt í nýlegu viðtali við
bankann Goldman Sachs. Hann sagði
ástæðu þess að hugbúnaðarfyrirtæki
hafi tekið yfir dreifingu tónlistar þá
að tónlistargeirinn reyndi að berjast
á móti niðurhalsforritum á borð
við Napster í stað þess að tileinka
sér tæknina. Sú þróun hafi vissulega
komið nokkuð á óvart en Hollywood
hafi í áratug séð í hvað stefndi. Netflix
væri ekki til í dag hefðu kvikmynda-
framleiðendur tileinkað sér og sótt
fram í nýrri tækni í stað þess að leggja
áherslu á að verja hefðbundna dreif-
ingu í formi DVD-diska.
Það er ekki hægt að stöðva tækni-
lega framþróun. Við getum haft okkar
skoðun á því hvort okkur þyki þróunin
góð eða slæm en hún þeysist áfram
hvort sem er. Netflix, Amazon og fleiri
dreifingaraðilar hafa komið sér í yfir-
burðastöðu og bera ábyrgð á að halda
gæðunum í lagi. Við ættum því öll að
hafa áhyggjur af 8 mynda samningi
Netflix við Adam Sandler en hver veit
nema Billy Madison 2 sé í vinnslu, þá
sleppur þetta.
Gæði, þægindi, kostnaður og aðgengi
björn berg
Gunnarsson
fræðslustjóri
Íslandsbanka.
Íslenska lífeyrissjóðskerfið er með því stærsta sem gerist í alþjóð-legum samanburði sem hlutfall af landsframleiðslu. Heildareignir íslenskra lífeyrissjóða nema rúm-
lega 3.500 milljörðum króna eða tæp-
lega einni og hálfri landsframleiðslu.
Mikið hefur verið rætt og ritað undan-
farið um eignasamsetningu lífeyris-
sjóðanna og þá sérstaklega um hlutfall
erlendra eigna. Eins og aðrir hér á landi
voru lífeyrissjóðirnir fastir með fjár-
magn sitt innan gjaldeyrishafta í mörg
ár og þannig dró úr hlutfalli erlendra
eigna en samhliða jukust innlendar
eignir og þá sérstaklega innlend hluta-
bréf. Það verður þó að hafa það í huga
að í kjölfar bankahrunsins árið 2008
þurrkuðust yfir 90% af markaðsvirði
innlendra hlutabréfa út og því var hlut-
fall þess í eignasafni lífeyrissjóða mjög
lítið fyrst um sinn.
Af umræðunni að dæma virðist það
vera trú margra að eign íslenskra líf-
eyrissjóða í innlendum hlutabréfum
sé mjög mikil en raunveruleikinn er
annar. Heildarmarkaðsvirði skráðra
fyrirtækja er tæplega 1.000 milljarðar
og eiga lífeyrissjóðirnir samtals tæp-
lega 400 milljarða af því. Tvö fyrirtæki
bera höfuð og herðar yfir önnur hvað
stærð varðar en það eru Marel og Össur
með markaðsvirði upp á 250 og 200
milljarða hvort um sig. Þessi tvö fyrir-
tæki eru því meira en 45% af stærð inn-
lenda hlutabréfamarkaðarins og eru
lífeyrissjóðir stórir hluthafar í þeim. Af
markaðsvirði Marels eiga lífeyrissjóðir
um 85 milljarða en í tilfelli Össurar er
eign þeirra um 50 milljarðar.
Marel og Össur eru stór alþjóðleg
fyrirtæki, bæði leiðandi í sinni atvinnu-
grein, tekjur þeirra beggja eru nær allar
erlendar og starfsemi þeirra að sama
skapi að miklu leyti erlendis. Þau eru
bæði í samkeppni við önnur alþjóðleg
fyrirtæki og rekstrarhorfur sveiflast
mun meira með hagsveiflum erlendis
en hér á landi. Að þessu sögðu er eðli-
legt að skoða hvernig eign lífeyrissjóð-
anna liti út ef félögin væru flokkuð sem
erlend eign. Þess ber að geta að Össur
hefur þegar tilkynnt að hlutabréf fyrir-
tækisins muni verða afskráð af íslenska
markaðnum fyrir lok árs. Þau munu
því einungis verða skráð í Danmörku
og ættu því sjálfkrafa að flokkast sem
erlend eign í bókum lífeyrissjóðanna
við þá breytingu.
Eins og sést á myndinni mun innlend
hlutabréfaeign lífeyrissjóðanna lækka
um 50 milljarða þegar bréf Össurar
verða afskráð af íslenska markaðnum,
og ef Marel færi sömu leið myndu 85
milljarðar í viðbót flokkast sem erlend
hlutabréfaeign lífeyrissjóða. Samtals
myndi innlend hlutabréfaeign þeirra
því lækka um tæplega 40 prósent.
Ekki er vitað til þess að Marel íhugi
erlenda skráningu en engu að síður
er ekki óeðlilegt að horft sé á eignar-
hlut í Marel sem erlenda eign þar sem
fyrirtækið á meira sameiginlegt með
erlendum fyrirtækjum en innlendum.
Auk þess er alls ekki ólíklegt að bréf
Marels verði skráð í erlenda kauphöll
í framtíðinni enda fram undan mikill
vöxtur hjá fyrirtækinu sem mögulega
væri auðveldara að fjármagna ef félag-
ið væri skráð erlendis.
Athyglisvert er að skoða hvaða áhrif
þessi sviðsmynd hefur á samsetningu
heildareigna lífeyrissjóða. Af heildar-
eignum lífeyrissjóðanna eru í dag um
11% fjárfest beint í innlendum hluta-
bréfum. Við afskráningu Össurar fer
hlutfallið í 9,6% en væri Marel flokkað
sem erlend eign, lækkar hlutfallið í ein-
ungis 7,3%. Að sama skapi mun hlutfall
erlendra eigna lífeyrissjóða hækka úr
um 22% í 23,4% við afskráningu Öss-
urar og í 25,7% væri Marel flokkað sem
erlend eign. Í því samhengi má benda
á að af erlendum eignum lífeyris-
sjóðanna er yfirgnæfandi meirihluti
þeirra í hlutabréfum, með því hæsta
sem gerist í OECD-löndunum.
Við fyrstu sýn lítur út fyrir að lífeyris-
sjóðirnir eigi mikið undir í íslenskum
hlutabréfum en við nánari athugun
kemur annað í ljós. Ljóst er að Össur
mun verða afskráð úr íslensku kaup-
höllinni fyrir árslok og þá má færa góð
rök fyrir því að líta ætti á Marel sem
erlenda eign. Sé þessi mynd teiknuð
upp kemur í ljós að hlutfall innlendra
hlutabréfa af heildareignum lífeyris-
sjóðanna er rúmlega 7%. Því er engin
ástæða til þess lífeyrissjóðirnir haldi
ekki áfram fjárfestingum í innlendum
hlutabréfum samhliða auknum
erlendum fjárfestingum
Innlend hlutabréfaeign ofmetin
Jóhann Gísli
Jóhannesson
sjóðsstjóri
hlutabréfasjóða
GAMMA
2,5%
2,0%
1,5%
1,0%
0,5%
0,0%
Eign lífeyrissjóða í einstökum félögum
% af heildareignum
M
ar
el
Ö
ss
ur
ic
el
an
da
ir
re
iti
r
H
b
Gr
an
di
Ei
m
sk
ip
H
ag
ar Ei
k
Sí
m
in
n
re
gi
nn N
1
Sj
óv
á
tM V
ís
Vo
da
fo
ne
Sk
el
ju
ng
ur
N
ýh
er
ji
Til Eimskips
Sigurður Orri
Jónsson, sem
setið hefur í
framkvæmda-
stjórn Skeljungs
frá júlímánuði
2015, síðast sem
framkvæmdastjóri fyrirtækjasviðs,
hefur hafið störf hjá Eimskip. Hefur
hann verið ráðinn forstöðumaður
hjá skipafélaginu en þar mun hann
meðal annars sinna sölumálum.
Sigurður er ekki ókunnugur nýjum
starfsvettvangi en áður en hann var
ráðinn til Skeljungs gegndi hann
meðal annars stöðu framkvæmda-
stjóra Eimskips í Danmörku. Hann
hefur þó ekki formlega látið af
störfum hjá olíufélaginu, en í tilkynn-
ingu félagsins kom fram að hann
myndi sinna störfum framkvæmda-
stjóra þar til eftirmaður hans hefur
verið fundinn.
Lætur til sín taka
Færeyingurinn
Hendrik Egholm
var ekki lengi að
láta til sín taka
eftir að hann tók
við starfi forstjóra
olíufélagsins Skeljungs
í byrjun október. Alls var 29 starfs-
mönnum félagsins sagt upp störfum
í síðustu viku en samhliða upp-
sögnunum var skipulagi Skeljungs
gjörbreytt, svið sameinuð og stjórn-
unarstöðum fækkað. Standa vonir
Færeyingsins til þess að rekstrar-
kostnaður félagsins geti lækkað um
160 milljónir króna á ári. Það munar
um minna á tímum sem þessum
þegar launakostnaður fer ört hækk-
andi og samkeppnin – eftir tilkomu
Costco – hefur aldrei verið harðari.
Versla minna
Afkoma N1 á þriðja
ársfjórðungi var
með ágætum en
þó kom dræm
sala mörgum
á óvart. Þannig
dróst eldsneytissala
saman um 0,6 prósent
í krónum talið, en greinendur höfðu
reiknað með töluverðri aukningu.
Forstjórinn, Eggert Þór Kristófers-
son, hefur nefnt að merki séu um
að ferðamenn fari styttri ferðir út
á land en áður. Greinendur Lands-
bankans taka skýrar til orða og segja
einfaldlega að svo virðist sem ferða-
maðurinn hafi dregið úr viðskiptum
sínum við félagið.
1 . n ó v E m b E r 2 0 1 7 m I Ð v I K U D A G U r10 markaðurinn
0
1
-1
1
-2
0
1
7
0
4
:3
8
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
E
2
0
-9
0
2
4
1
E
2
0
-8
E
E
8
1
E
2
0
-8
D
A
C
1
E
2
0
-8
C
7
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
0
5
6
s
_
3
1
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K