Dagsbrún - 01.04.1893, Blaðsíða 13

.01-,
Athuganir við sköpunarsöguna,
[Framhald.]
III.
tlEIMSIHTINN.
Um leið og heimsþokan dróst saman í hnetti og hnatt—
kerfi þá kom feam liiti mikill, því þétting hlutar eins lilýtnr
ætíð að framleiða hita. Urýstingín og snúningurinn hitar járnið
svo, að möndullinn á vögnunum kveikir stundum í þeim. Loftí
má þrýsta svo fast saman í pípum, að það geti kveikt í tundri, og
þegar loftsteinninn þýtur um gufuhvolfið, þá kveikir þrýstingin í
honum. Vísindamennirnir segja oss, að hiti komi fram, þegar guf-
an þéttist í regndropa. Þagar því hin feykimikla heimsgufa á ákaf-
lega löngum tíma dregst saman í hnetti, þá kemur fram hinn af-
sltaplegi liiti, er einu sinni var á jörð þessari, og nú holdur sólinni
glóandi.
Þessi sköpun hitans heldur einnig áfram í sífellu. Enn þá
skapast hiti undan hamarshögginu og enn þá framleiðist hitinn við
samdráttinn og þyngdarlögmálið, er forðurn steyfti sólina og jarð-
stjörnurnar. Til eru raunar þeir stjörnufræðingar, sem ætla, að hinn
núverandi hiti sólar haldist við þannig, að loftsteinar falli úr rúm-
inu inn á yfirborð sólar, með 300 mílna hraða á sekúndunni, og
væri það óttaleg liögg liins skapandi hamars, er hituðu sólina, eins
og liamarshöggin hita járnið. En fleiri eru þeir þó, er ætla, að
hiti sólarinnar stafi af þéttingu og samdrætti efnanna, eins og er
um alla aðra hnetti; og feikningsfróðir menn segja oss, að þver-
mál sólar liafi ekki þurft að mínnka meira, við samdrátt þenna,
en 4 mílur á iieilli öld, til þess, að skapa allan þann liita, er liún
dreifir frá sér. Mundum vér ekki geta 'greint þann stærðarmun á
þúsund árum.
A sama liátt fií stjörnurnurnar hita sinn, og eru margar
þeirra miklu heitari, en sól vor, ef vér getum dæmt af skærleik
þeirra. Getum vér með nákvæmum verkfærum fundið liitann, er
streymir frá þeiin, þótt þær séu margar milliónir mílna í burtu fní
oss. Þessi sköpun hitans er allt of mikilsverð til þess, að fram
hjá henni sé gengiö. Hin sanna sköpunarsaga bætir því við hina