Víkurfréttir - 30.03.2017, Qupperneq 22

22 fimmtudagur 30. mars 2017VÍKURFRÉTTIR
Ásgeir Margeirsson, forstjóri HS Orku, segir að það séu skemmtileg tímamót hjá fyrirtækinu um þessar
mundir þegar það hefur flutt höfuðstöðvar sínar úr Reykjanesbæ í Svartsengi í Grindavík en forveri
þess, Hitaveita Suðurnesja, hóf orkuvinnslu þar fyrir rétt rúmum fjórum áratugum eða árið 1976. Tæp
tíu ár eru síðan Hitaveitu Suðurnesja hf. sem margir sögðu gullegg Suðurnesjamanna, var skipt um í tvö
fyrirtæki. Við spyrjum Ásgeir út í þær breytingar, mögnuð áhrif orkuvinnslunnar í Svartsengi og frekari
starfsemi fyrirtækisins.
-Þetta eru skemmtileg tímamót þegar
þið flytjið starfsemina til Grindavíkur
í Svartsengi, rétt um fjörutíu árum
eftir að orkuvinnsla hófst þar?
„Já, þetta er það svo sannarlega og
það er kannski gaman að líta til baka
í leiðinni og hugsa að núna í lok árs
2016 þá flytjum við höfuðstöðvarnar
í Svartsengi þar sem starfsemi
fyrirtækisins hófst. Fyrirtækið var
stofnað árið 1974. Orkuframleiðsla
í Svartsengi hófst árið 1976. Þannig
að 40 árum síðar er skrifstofan
komin í hjartað, ef svo má segja.
Ekki bara hjarta orkuvinnslunnar
heldur hjarta auðlindagarðsins og
þeirrar fjölbreyttu starfsemi sem
hér fer fram. Við vorum jú lengi til
húsa á Brekkustíg í Reykjanesbæ.
Sagan á bak við það er að sjálfsögðu
Hitaveita Suðurnesja sem var öflugt
fyrirtæki sem gerði mjög góða hluti
fyrir Suðurnes og landið. Virkjaði við
Svartsengi, á Reykjanesi og lagði hér
pípukerfi og dreifikerfi um byggðir.“
Það er við hæfi þegar rétt rúmir
fjórir áratugir eru liðnir frá stofnun
Hitaveitu Suðurnesja í Svartsengi að
rifja upp af hverju fyrirtækinu var
skipt upp í HS Veitur og HS Orku.
„Því fyrirtæki var svo skipt upp út
af breyttum orkulögum. Þannig
að veitustarfsemi skyldi aðskilin
frá raforkuframleiðslu og sölu sem
er samkeppnisstarfsemi og starfar
á samkeppnismarkaði, á meðan
veitustarfsemin er háð sérleyfum.
Þetta mátti ekki lengur vera í
sömu fyrirtækjunum. Þannig að
hitaveitunni var skipt upp í HS
Orku og HS Veitur. Í framhaldi af
uppskiptingunni sem átti sér stað í
lok árs 2008, þá varð smám saman
þróun á breytingu starfa innan beggja
fyrirtækjanna. Og núna er stigið
lokaskrefið í því, með flutningi okkar
hingað. Áður höfðum við samnýtt
ákveðna þjónustuþætti, í fjármálum,
starfsmannahaldi, skjalavörslu,
öryggismálum og í tölvumálum.
Núna eru þessi fyrirtæki algjörlega
aðskilin. Við fluttum út, HS Veitur
keyptu húsnæðið á Brekkustíg og búa
þar og við flytjum hingað í Eldborg í
Svartsengi. Fyrirtækin eru algjörlega
aðskilin hvað allt starfsmannahald
varðar. Vissulega eru mikil viðskipti
á milli fyrirtækjanna. Við seljum þeim
rafmagn, heitt og kalt vatn í heildsölu
sem þau svo flytja til byggðanna og
selja viðskiptavinum. Þau selja okkur
ákveðna þjónustu á sviði innheimtu
og reikningagerðar. Þannig að við
samnýtum ákveðna kosti þar. Ekki síst
til þess að spara pappírsflæði og þess
háttar. En að öðru leyti eru þetta alveg
sjálfstæð fyrirtæki og búin að vera
frá 2008 með sitt hvora kennitölu og
stjórn. Eignarhaldið er alveg aðskilið.“
Það varð mikil umræða
um eignarhaldið í framhaldinu.
„Þegar ríkið, á sínum tíma, ákvað
að selja sinn hlut í Hitaveitu Suður-
nesja og það varð mikil umræða um
að það hafi verið selt til einkaaðila,
ekki bara það sem ríkið seldi, sem
voru jú bara 15% í Hitaveitunni á
sínum tíma, heldur vildu margir aðr-
ir eigendur, s.s. sveitarfélög, losa fé
og selja sinn hlut. Á endanum, hvað
varðar HS Orku, þá fór það svo að
fyrirtækið var allt selt, ekki bara til
einkaaðila heldur til erlends aðila líka
og það var mikið í umræðunni um
það þegar Magma Energy á sínum
tíma keypti stóran hlut í HS Orku.
Magma sameinaðist síðan öðru félagi
og úr því varð fyrirtæki sem heitir
ALTHERA Power. Altera á í dag tæp-
lega 2/3 í HS Orku. Samstarfið við
þá og eignarhald þeirra hefur verið
afar farsælt og gott og farnast fyrir-
tækinu vel. Rúmur þriðjungur er hins
vegar í eigu íslenskra lífeyrissjóða, í
byggð, en það er mikill uppgangur í
samfélaginu, öll hótelin sem verið er
að byggja, öll ferðaþjónustan og allt
annað, öll starfsemi, allt þarf rafmagn.
Það vantar einfaldlega bara meiri
raforku í landinu í dag.
Við erum að leita aðeins fyrir okkur í
vatnsafli líka og erum núna væntanlega
í sumar að hefja framkvæmdir við
fyrstu vatnsaflsvirkjunina okkar og
erum að vinna að slíkum verkefnum
á nokkrum stöðum á landinu. Við
horfum til jarðhitanýtingar í Krísuvík
í framtíðinni líka. Við sjáum fyrir
okkur nýtt afsprengi auðlindagarðsins
þar, með fjölþættri nýtingu.“
Það er óhætt að segja að
Auðlindagarðurinn hafi undið
upp á sig svo vægt sé til orða tekið?
„ Auðl ind agarður inn er a lveg
stórmerkilegt fyrirbæri. Hann er
ekki eitthvað svona vel skilgreint
sem einhver á, við erum að tala um
samfélag sjö, átta fyrirtækja, sem
samtals hafa í vinnu hjá sér hátt í
þúsund manns. Samkvæmt skráningu
í fyrra voru það um 900 manns og
þeim fer fjölgandi yfir þúsund á þessu
ári, en í HS Orku, sem er upphafið að
þessu öllu saman, starfa 60 manns.
Efnahagsleg og samfélagsleg áhrif
af þessu eru gríðarleg. Þetta eru
mælanleg áhrif á útflutningstekjur
þjóðarinnar. Þetta eru mælanleg
jákvæð áhrif á atvinnustig, ekki
síst hér á Suðurnesjum, til dæmis
eftir að herinn fór og eftir hrun.
Atvinnuleysi hefði einfaldlega
verið meira ef Auðlindagarðurinn
hefði ekki verið kominn til. Stærsta
einingin í honum er að sjálfsögðu
Bláa Lónið. En hér við hliðina á okkur
er eldsneytisframleiðsla hjá Carbon
Recycling, hótelið Northern Light Inn
og hátækni gróðurhús hjá Orf líftækni.
Það er verið að byggja fiskeldi hérna
fyrir vestan Grindavík, hjá Matorku.
Það er fiskeldi á Reykjanesi hjá Stolt
Seafarm og síðan eru fiskþurrkunar-
fyrirtækin Háteigur og Haustak
einnig á Reykjanesi. Allt eru þetta
fyrirtæki sem geta ekki verið annars
staðar en við hliðina á orkuverinu út
af því sem þau fá frá okkur. Við erum
að ljúka byggingu verksmiðju hér í
Svartsengi sem hreinsar koltvísýring
úr gasinu sem kemur upp með
gufunni til þess að geta gert kolsýrða
söluvöru, frekar en að sleppa henni
út í andrúmsloftið, á tappa og kúta og
selja. Það eru verðmæti í þessu. Þetta
er boðskapurinn hans Alberts okkar
(Albertssonar), að henda engu og ef
það er eitthvað sem við höldum að sé
úrgangur, þá eigum við eftir að átta
okkur á því hvernig það getur nýst og
gagnast í víðum skilningi.“
félagi sem heitir Jarðvarmi, samlags-
hlutafélag í eigu þrettán lífeyrissjóða.
Það eru allir stærstu lífeyrissjóðir
landsins eigendur, sem í raun og veru
þýðir að flest allir landsmenn hafa
hag af velgengi HS Orku. Við erum
að hluta til í eigu fólksins, þó það sé
ekki í eigu ríkisins eða sveitarfélaga,
að drjúgum hluta. Samstarf hluthaf-
anna hefur verið alveg frábært. Okkur
hefur gengið vel. Við horfum björtum
augum fram á veginn. Það að flytja
hingað í Eldborg gefur okkur ný tæki-
færi til að vinna við hliðina á okkar
starfsmönnum sem reka orkuverin.
Við nýtum sama matsalinn, hittumst
oftar, tölum meira saman með óform-
legum hætti. Okkur líður betur. Þetta
er náttúrulega stórkostlegur staður,
með hraunið og Þorbjörn, náttúruna
allt í kring.“
Og þið leitið nýrra
tækifæra í orkumálum?
Já, nýjasta, stóra dæmið í því er
djúpborunarverkefnið á Reykjanesi,
þar sem við viljum, má svolítið segja
af forvitni, athuga hvað er fyrir neðan
jarðhitakerfið. Vísbendingar um
djúpboranir eru afar áhugaverðar,
gefa fyrirheit um að hugsanlega
náum við stóru markmiðunum
í verkefninu, sem eru að framleiða
orku með minni umhverfisáhrifum
og fyrir lægri kostnað. Það eru stóru
málin. Þetta er fyrsta holan, sem tekst
með þessum hætti. Það mun byrja að
koma í ljós á næsta ári. Fyrst erum
við að kæla hana núna, svo látum við
hana hitna upp og förum að kíkja
svolítið í pakkann á næsta ári, hvað
hún mun hugsanlega gefa okkur. Við
erum að vinna að fjölmörgum öðrum
verkefnum. Við erum vissulega í
undirbúningsferli fyrir hugsanlega
jarðhitanýtingu í Eldvörpum og við
reynum að vanda mjög til verka í því
sem og í öllu öðru sem við gerum.
Það eru ekki allir sáttir við allt sem
við gerum, við gerum okkur grein
fyrir því. Skoðanir mega og eiga að
vera skiptar, en þá þarf að skiptast
málefnalega á sjónarmiðum. Við
erum ekki að virkja fyrir okkur, við
erum að virkja fyrir samfélagið. Við
notum ekki orkuna sjálf, við seljum
hana öðrum, til dæmis rafmagnið.
Við erum að bregðast við þörfum
samfélagsins. Það er ekki okkar að
ákveða hvað er gert í landinu, hvers
konar verksmiðjur eða starfsemi er
En er endalaus orka til?
„Nei. Það er ekki svo. Það er mikið
vandaverk að nýta jarðhitaauðlind-
ina með réttum hætti. Við höfum til
dæmis á Reykjanesi áttað okkur á því
að öll skref hafa ekki verið alveg rétt
stigin. Við höfum séð örlítið minnk-
andi framleiðslu en við höfum líka
brugðist við og séð hana vaxa aftur.
Þetta hefur aðeins gengið í bylgjum.
Við erum búin að vera að vinna
á Reykjanesi í um tíu ár. Við erum
ennþá á lærdómsferlinu þar, ef svo
má segja. Við erum að læra taktinn
í jafnvæginu þar. Í Svartsengi erum
við búin að vera í 40 ár og erum fyrir
löngu búin með þennan lærdómsferil
og komin í stöðugt ástand, í samhengi
eða jafnvægi milli vinnslu annars
vegar og niðurdælingar hins vegar,
að skila vökva aftur niður í kerfi. Það
þarf alltaf að finna jafnvægi á hverjum
stað. Lögmálin sem gilda í Svartsengi
gilda ekkert öll á Reykjanesi. Hvert
svæði hefur einstaka eiginleika og ein-
stakan karakter og það tekur svolítinn
tíma að læra á það.“
Er það ekki svolítið sérstakt,
þetta er nú ekki langt frá?
„Jú, það er sérstakt, en það er samt
töluvert mikill eðlismunur. Jarðhita-
vökvinn í Svartsengi er 240 stiga
heitur. Á Reykjanesi er hann um 300
stiga heitur. Hann er miklu heitari og
saltari. Þar er jarðhitavökvinn með
fulla sjávarseltu. Í Svartsengi er hann
með 2/3 hluta af seltu sjávar sem
þýðir að hann er um það bil 2/3 sjór
og ⅓ ferskvatn eða grunnvatn. Efna-
samsetningin er önnur. Tæringar eru
meiri á Reykjanesi, en aftur á móti
gas innihald er minna. Þannig að
þetta er ekki það sama og einhvers
staðar þarna á milli eru Eldvörp og
það á eftir að skoða svona nákvæm-
lega hverjir eiginleikarnir eru þar.
Þessir efnaeiginleikar, þeir líka ráða
því hvað er hægt að gera. Blátt lón úti
á Reykjanesi yrði aldrei eins og blátt
lón í Svartsengi af því að efnafræði
vökvans er önnur, svo dæmi sé tekið.
Það er reyndar svona affallslón úti á
Reykjanesi sem er kallað „Gráa lónið“,
en það er bara affallslón. Það er mikill
kísill í vökvanum á Reykjanesi. Það er
verið að vinna skoðun á því að nýta
hann, það er að segja hreinsa hann úr
jarðsjónum og þar kemur ný söluvara,
það kemur svona kísilduft sem hægt
er að nota í málningu, gúmmí, snyrti-
vörur og margt fleira. Við erum rétt
að byrja. Það á eftir að finna margar
nýjar framleiðsluafurðir í Auðlinda-
garðinum. Í jarðsjónum á Reykjanesi
eru enn frekar málmar. Það er verið
að vinna að rannsókn, íslensk stúlka
í Cornell háskóla í Bandaríkjunum,
samfélagið
Erum að virkja fyrir
●● Áhugaverðar●vísbendingar●í●djúpborun●á●
Reykjanesi.●Meiri●orka●fyrir●minni●kostnað●
og●minni●umhverfisáhrif,●segir●forstjóri●HS●
Orku.●Fyrirtækið●hefur●flutt●höfuðstöðvarnar●
í●Svartsengi●í●Grindavík
Ásgeir Margeirsson, forstjóri HS Orku
SJÁIÐ INNSLAGIÐ Í
Í KVÖLD KL. 20:00 OG 22:00