Feykir - 23.02.2012, Page 9

08/2012 Feykir 9
Skagafjörður og
Húnavatnssýslur hafa
löngum verið þekktar fyrir
hestamennsku og mikla
hrossaeign. Í vinnu við
stefnumótun í ferðamálum
í Skagafirði fyrir nokkrum
árum, sagði einn viðmælandi:
„Skagfirðingar eiga bara að
þora að vera það sem þeir
eru; hestamenn, gleðimenn
og kvennamenn“.
Hvort þetta er raunsönn
lýsing eða ekki, skal ósagt
látið. Nokkur umræða hefur á
undanförnum árum verið um
stöðu Norðurlands varðandi
sölu hrossa og hestatengdrar
þjónustu. Hefur m.a. komið til
tals að Norðlendingar stæðu
höllum fæti á þessum vettvangi
samanborið við Sunnlendinga.
Í stað þess að velta sér upp úr
slíkri umræðu er etv. ástæða til
að skoða nánar hvað er til staðar
á Norðurlandi vestra sem getur
verið grundvöllur að sterkri
hestatengdri atvinnustarfsemi
og áhugamennsku í kringum
hesta.
Samkvæmt tölum frá
Hagstofu Íslands og Bænda-
samtökum Íslands, voru árið
2011 um 2600 hross á hverja
1000 íbúa á Norðurlandi
vestra, eða 2,6 hross á hvern
íbúa. Á Norðurlandi eystra
eru 253 hross á 1000 íbúa, á
Austurlandi 265, á Suðurlandi
1165, á Reykjanessvæðinu
og eru um 15% íbúa svæðisins
félagsmenn í þeim. Um 3,25%
landsmanna eru félagar í
hestamannafélögum á lands-
vísu. Stórt hlutfall félaga í
Félagi tamningamanna er
einnig á Norðurlandi vestra
eða um 17% félagsmanna.
Mikill meirihluti þeirra hefur
skráða búsetu í Skagafirði.
Í könnun sem gerð var
meðal nemenda á 1., 2. og 3. ári í
hestafræði á Hólum í Hjaltadal,
töldu svarendur að það sem
helst einkenndi Norðurland
vestra miðað við önnur svæði
ef horft er til hestamennsku,
væri löng ræktunarsaga, rík
hefð fyrir hestamennsku,
mikill fjöldi hrossa og
hestaáhugamanna, fjölbreytt
starfsemi í tengslum við hross
og að mörg góð ræktunarbú
væru þar á litlu svæði. Einnig
nefndu menn gott aðgengi að
menntun, hrossaréttir og að
áhrifa peningamanna gætti hér
lítið samanborið við Suðurland
og að hestamennskan væri
frjálsleg og áhersla á ágóða væri
lítil.
Þegar spurt var um
hvað helst stæði í vegi fyrir
framþróun hestamennskunnar
á Norðurlandi vestra nefndu
menn skort á fjármagni,
hart veðurfar og mikla
fjarlægð frá Reykjavík og
alþjóðaflugvellinum í Keflavík.
Einnig neikvæðan ríg milli
landsvæða og neikvætt viðhorf
gagnvart fólki sem aflað hefði
sér menntunar í greininni.
Svarendur sáu mörg vannýtt
tækifæri í hestamennsku á
Norðurlandi vestra, ekki síst í
frekari uppbyggingu og þróun
hestatengdrar ferðaþjónustu.
Til dæmis með vöruþróun og
aukinni þjónustu við íslenska
ferðamenn sem ferðast á
eigin hestum og þemaferðum
fyrir aðra gesti. Vísbendingar
komu fram um að viðburðir
væru líklegir til að auka
samvinnu heimamanna og
fjölga ferðamönnum. Meðal
annars voru nefndar keppnir á
ís, sölusýningar og kappreiðar.
Var t.d. lagt til að endurvekja
kappreiðar í stökki, brokki
og skeiði þar sem í boði væru
peningaverðlaun. Þannig gæti
skapast hlutverk fyrir hesta
sem annars væru utanveltu
og mögulegt væri að þróa
margvíslega starfsemi og
sölumennsku í kringum slíka
viðburði. Einnig lögðu menn
áherslu á bætt reiðvegakerfi
og sáu möguleika í eflingu á
kennslu og fræðslu sem og
uppbyggingu á óhefðbundnari
þjónustu s.s. hestanuddi og
hestasundþjálfun.
Þættir þeir sem hér hafa
verið nefndir, gefa vísbendingar
um einkenni, hindranir og
tækifæri hestamennsku á
Norðurlandi vestra en ljóst er
að frekari rannsókna er þörf
til að meta samsetningu og
heildarumfang hestamennsku
á Norðurlandi vestra. Rann-
sókn á þessu sviði fer nú
fram við Háskólann á Hólum
(www.holar.is). Fyrstu þættir
verkefnisins voru styrktir af
Vaxtarsamningi Norðurlands
vestra. Nánari upplýsingar
veitir höfundur í gegnum
netfangið inga@holar.is
Ingibjörg Sigurðardóttir
39, á Vesturlandi 634 og á
Vestfjörðum 147. Um 25% alls
hrossastofnsins á landinu er á
Norðurlandi vestra en aðeins
2,3% landsmanna. Þess má
einnig geta að á Íslandi eru 242
hross á hverja 1000 íbúa en í 23
Evrópulöndum þar sem gerð
var rannsókn á fjölda hrossa,
reyndust vera að meðaltali 13
hross á hverja 1000 íbúa. Þess
ber að geta að Íslandi var ekki
inni í þeirri rannsókn.
Þó hross séu forsenda
hestatengdrar starfsemi er
fjöldi þeirra ekki aðalatriði
heldur hvort þau eru að
skapa tekjur og atvinnu fyrir
samfélagið og/eða bæta lífs-
gæði þeirra sem á svæðinu
búa? Rannsóknir hérlendis og
erlendis hafa bent til þess að
atvinnustarfsemi innan hesta-
mennskunnar (horse industry)
sé oft á tíðum lífsstílsstarf
og kröfur um fjárhagslegan
hagnað séu takmarkaðar
meðal rekstraraðila. Einnig
eru vísbendingar um að
afkoma í greininni sé oft
lakari en í mörgum öðrum
atvinnugreinum. Þetta hefur
þó ekki verið rannsakað
hérlendis svo neinu nemi.
Ljóst er að fjölmargir bæði
hér á Norðurlandi og á
landsvísu hafa fulla atvinnu
af hestatengdri starfsemi.
Mörg hestatengd fyrirtæki
eru rekin með sóma og ekki
er annað að sjá en að almenn
gróska sé í hestamennsku á
landinu. Óskýr skil eru á milli
hestamennsku sem áhugamáls
og atvinnu. Mikilvægt er
þó fyrir þá sem ætla að hafa
lifibrauð af hestamennsku,
að horfa á sína starfsemi sem
raunverulegt fyrirtæki, jafnvel
þó hestamennskan sé jafnframt
áhugamál eða lífstíll.
Á Norðurlandi vestra er
fjölþætt atvinnustarfsemi í
tengslum við hross. Má þar
nefna ræktun, tamningar
og þjálfun, sölu, hestaleigur,
hestaferðir, hestasýningar
og tengda þjónustu eins
og reiðkennslu, járningar,
dýralækningar, heysölu,
reiðtygjasölu, ráðgjafaþjón-
ustu, osfrv. Einnig mætti
hér nefna störf á söfnum
og sýningum sem tengjast
hestinum svo sem á sýningu
Söguseturs íslenska hestsins
og nokkurn fjölda starfa
við rannsóknir og kennslu í
hestafræðum við Háskólann
á Hólum. Heildarsamantekt á
fjölda starfa í hestamennsku
á svæðinu liggur ekki fyrir en
ljóst er að nokkur hluti íbúa
svæðisins hefur fulla atvinnu
af hestamennsku með einum
eða öðrum hætti. Er þá ótalinn
sá mikli fjöldi fólks sem
nýtur samvista við hestinn í
frístundum, hvort sem menn
fara á hestbak eða ekki. Á
Norðurlandi vestra eru nú
starfandi 6 hestamannafélög
Um hesta og hestamennsku
á Norðurlandi vestra
AÐSENT INGIBJÖRG SIGURÐARDÓTTIR skrifar
( ÁSKORENDAPENNINN ) berglindth@feykir.is
Þegar ég var 17 ára
ákvað ég að fara sem
skiptinemi, mér var
nokkuð sama hvert ég
færi svo framarlega
sem ég fengi að læra
spænsku. Ég kom mér í
samband við Rótarýklúbb
og áður en ég vissi af
buðu þau mér að fara til
Brasilíu.
Ég, sem rata varla um mínar
heimasveitir, hafði ekki eina
einustu hugmynd um hvar
þetta blessaða Brassa-land
væri og hvað þá að þar væri
töluð portúgalska en ekki
spænska, en hvað sem því
leið ákvað ég að út skildi ég
fara, það var komin tími á
eitthvað nýtt og spennandi.
Ég heillaðist af landinu
við fyrstu sýn, fólkið
svo dásamlega opið,
skemmtilegt og forvitið.
Tungumálið svo framandi
og fyndið, t.d. heilsar fólk í
Brasilíu með því að segja;
,,beleza” sem þýðir ,,fegurð”
og fleira í þeim dúr.
Brassa-portúgalskan
endurspeglar menningu
Brassanna sjálfra, fegurðin
í samskiptum fólks og
hæfileiki þeirra til að leggja
Kristrún Kristjánsdóttir skrifar frá Melstað í Miðfirði
Skiptineminn
áherslu á það fallega.
Gjafmildi Brassanna kom
mér einnig í opna skjöldu,
ég varð mest vör við það
í skólanum, í hvert sinn
sem einhver tók upp
súkkulaðistykki, samloku
eða tyggjó var mér boðið
að smakka, það skipti ekki
máli hversu lítill molinn
var alltaf buðu þau með
sér. Ég fann fyrir fegurðinni
og gleðinni í tónlistinni,
dönsunum, matnum og
fólkinu. Kannski tengist
þetta sólinni og hlýjunni í
veðurfari landsins, en hvað
sem því líður tel ég að allir
ættu að taka sér þetta til
eftirbreytni.
Þrátt fyrir draumsýn mína
á landinu var ekki alltaf
auðvelt að vera skiptinemi
en fyrstu mánuðina skildi
ég varla bofs í málinu.
Þegar fólk reyndi að tala
við mig var stundum bara
auðveldast að kinka kolli
og brosa þó ég skildi
ekki baun í bala. Það var
einmannalegt á stundum,
þrátt fyrir að vera umkringd
fólki. Í Brasilíu er líka mikil
stéttaskipting, mikið af
fátæku fólki sem býr illa
eða sefur jafnvel á götum
úti. Ég reyndi þó að láta
gott af mér leiða, gefa mat
í staðinn fyrir pening og
reyna að sýna skilning.
Þrátt fyrir skini og skúri á
þessum tíma tel ég þetta
ár hafa þroskað mig hvað
mest í mínu lífi. Ég lærði
að standa á eigin fótum
og vægast sagt víkkaði
þetta sjóndeildarhringinn
til muna og veitti mér vini,
frá öllum heimshornum, til
frambúðar. Ég er afskaplega
þakklát þeim sem gerðu
þetta mögulegt.
Ég hvet alla krakka sem
hafa áhuga á því að
fara sem skiptinemar
að drífa í því. Það skiptir
minnsta máli hvert þið
farið, reynslan verður alltaf
einstök.
- - - - -
Kristrún skorar á Bergþóru
Fanney Einarsdóttur að
koma með pistil í Feyki og
verður hann birtur í blaðinu
að þremur vikum liðnum.