Morgunblaðið - 08.12.2017, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. DESEMBER 2017
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Íslenska kalkþörungafélagið á
Bíldudal hefur tekið niður og gefið
Áhugamannafélaginu Gyðu það
sem eftir var af Bullhúsinu svokall-
aða, gömlu pakkhúsi sem stóð á at-
hafnalóð félagsins. Með gjöfinni
fylgdu mjög nákvæmar teikningar
og ljósmyndir sem fyrirtækið lét
útbúa áður en húsið var tekið nið-
ur.
Gyða er áhugamannafélag um
varðveislu menningarminja á
Bíldudal og hefur félagið í hyggju
að láta endursmíða Bullhúsið og
reisa á ný á Bíldudal fáist til þess
nægilegt fjármagn, að því er fram
kemur í frétt frá Íslenska kalkþör-
ungafélaginu. Bullhúsið var elsta
atvinnuhúsnæði Bíldudals, hluti
menningarsögu bæjarins og friðað
samkvæmt lögum. Það var tekið
niður í samræmi við leiðbeiningar
og kröfur Minjastofnunar Íslands.
Var reist á Stekkeyri 1894
Bullhúsið var upphaflega flutt
til Bíldudals frá Noregi af Brödr-
ene Bull sem reistu það 1894 við
hvalveiðistöð sína á Stekkeyri í
Jökulfjörðum. Um aldamótin 1900
keypti athafnamaðurinn Pétur Tor-
steinsson húsið og reisti á Bíldudal.
Þar var það notað sem aðgerðar-
og pakkhús, en einnig sem leikhús
og til dansleikjahalds eftir því sem
fram kemur í gögnum Minjastofn-
unar. Þar var einnig saltfiskur
þveginn innandyra í fyrsta sinn hér
á landi vegna þeirrar framsýni að
leiða vatn inn í húsið sem gerði
þvottinn þar mögulegan.
Áður en húsið var tekið niður
skoðuðu sérfræðingar á vegum
Minjastofnunar húsleifarnar ítar-
lega og sú skoðun leiddi í ljós að
timburverk þess er nær ófúið þótt
ýmsar stoðir vanti og ýmsar séu
brotnar. Burðarbitarnir voru t.d.
víða lásaðir saman að frönskum sið.
Skoðun sérfræðinga á vegum
Minjastofnunar var engu að síður
sú að húsnæðið væri í heild mjög
bágborið auk þess sem slysahætta
stafaði af því, að sögn Einars Ís-
akssonar, minjavarðar Vestfjarða
hjá Minjastofnun. Því hafi ekki
verið um annað að ræða en að
heimila niðurtöku þess að lokinni
mjög nákvæmri uppmælingu á því
og gerð samsvarandi teikninga.
Einar Sveinn Ólafsson, nýfjár-
festingastjóri Marigot, eiganda
Kalkþörungafélagsins, hér á landi,
segir að fyrirtækið hafi lagt í tæp-
lega þriggja milljóna króna kostn-
að til að láta mæla húsið mjög ná-
kvæmlega upp, alveg upp á
millimetra til að hægt væri að gera
teikningar af húsinu og endurreisa
á ný. Gaman væri fyrir Bíldudal að
húsið yrði endurreist af Gyðu og
því fundið nýtt hlutverk í þorpinu.
Einar Sveinn segir að þar sem
gamla pakkhúsið stóð verði reist ný
1.400 fermetra bygging samföst
núverandi verksmiðjuhúsnæði þar
sem lager Kalkþörungafélagsins
verði geymdur. Að lokinni þeirri
framkvæmd verði allur afurðalager
fyrirtækisins kominn undir þak
sem verði til mikilla bóta.
Fyrirtækið hefur gengið frá
samkomulagi við hafnarstjórn og
bæjarstjóra Vesturbyggðar um
þessar framkvæmdir.
Hyggjast endurreisa
Bullhúsið á Bíldudal
Ljósmyndir/Bolli Valgarðsson
Bullhúsið Bíldudal Brödrene Bull reistu það fyrst 1894 við hvalveiðistöð sína á Stekkeyri í Jökulfjörðum.
 Húsið tekið niður og gefið Áhugamannafélaginu Gyðu
Innanstokks Timburverk Bullhússins er nær ófúið þótt ýmsar stoðir vanti
og einhverjar séu brotnar. Húsnæðið var metið bágborið af sérfræðingum.
Íslenska kalkþörungafélagið ehf.
var stofnað að frumkvæði At-
vinnuþróunarfélags Vestfjarða ár-
ið 2001. Félagið stóð fyrir því að
gerð var matsskýrsla á námi kalk-
þörungaseturs í Arnarfirði. Um-
hverfisáhrif voru metin og niður-
stöður rannsókna voru jákvæðar.
Vinnsluleyfi var veitt í desember
2003.
Bygging kalkþörungaverksmiðj-
unnar hófst haustið 2005 og fram-
leiðsla hófst í september 2007. Af-
urðir verksmiðjunnar eru
steinefnafóður og jarðvegs-
bætiefni og eru þær nær allar
fluttar út. Í byrjun var gas notað til
að þurrka hráefnið en frá miðju ári
2010 hefur verksmiðjan notað raf-
magn.
Söluskrifstofa fyrirtækisins er á
Cork á Írlandi og fara afurðirnar til
viðskiptavina um allan heim.
Starfsmenn fyrirtækisins eru 24
og auk þess eru nokkur afleidd
störf, að því er fram kemur á
heimasíðu þess.
Áætlað magn kalkþörungasets á
þeim svæðum sem könnuð hafa
verið í Arnarfirði er um 21,5 milljón
rúmmetrar. Vinnsluleyfi verk-
smiðjunnar gildir til 1. desember
2033. Starfsleyfi verksmiðjunnar
heimilar allt að 50 þúsund tonnum
á ári og gildir leyfið til 1. nóvember
2018.
Kalkþörungaverksmiðjan og
fiskeldisfyrirtækið Arnarlax eru
burðarásar í blómlegu atvinnulífi
sem nú er á Bíldudal.
Kalkþörungavinnsla mikilvæg
BLÓMLEGT ATHAFNALÍF Á BÍLDUDAL
Morgunblaðið/Kristinn
Bíldudalur Kalkþörungaverksmiðj-
an er búin mjög fullkomnum tækjum.
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Á næstunni verður gengið formlega
frá stofnun velferðarsjóðs fyrir börn
í bænum Uummannaq á Grænlandi,
þar sem í dag búa flestir þeir sem
urðu að yfirgefa
heimaslóðir sínar
þegar flóðbylgja
skall á eyjaþorpið
Nuugaatsiag síð-
astliðið sumar.
Fjórir fórust í
flóðinu og ellefu
hús eyðilögðust
svo fólk snýr ekki
aftur til búsetu í
þorpinu í náinni
framtíð. Höfuðstól sjóðsins mynda
fjármunir úr söfnuninni Vinátta í
verki, alls um 40 milljónir króna.
Styrkja byggðina félagslega
Það var jarðskjálfti sem hratt flóð-
bylgjunni af stað og bárust öldur
hennar langt inn á land í Nuugaatsi-
ag með þeim hrikalegu afleiðingum
sem fyrr getur. Þorpið er á vestur-
strönd Grænlands – um 600 kíló-
metra fyrir norðan heimsskautsbaug
– og voru íbúarnir sem voru um 200,
þar af um 70 börn, fluttir á brott með
þyrlum til Uummannaq sem er 1.300
manna bær. Hrafn Jökulsson sem
var upphafsmaður söfnunarinnar
síðasta sumar segir mikilvægt að
mikilvægt sé að styrkja byggðina í
Uummannaq félagslega með hags-
muni barnanna þar að leiðarljósi.
„Vinir okkar á grænlenskri lög-
mannsstofu í höfuðstaðnum Nuuk,
eru nú að skrifa stofnskrá sjóðsins
og útbúa regluverk sem þarf að vera
til staðar,“ segir Hrafn. „Forsjá
sjóðsins verður svo falin heimafólki í
Uummannaq, enda þekkir það best
hvað þarf. En við sjáum fyrir okkur
að sjóðurinn gæti komið að ýmsum
verkefnum er lúta að menntun, af-
þreyingu og tómstundastarfi
barnanna á þessum slóðum, auk þess
sem listafólk eða aðrir sem vilja gera
skemmtilega hluti fyrir ungt fólk á
þessum slóðum og vill koma á stað-
inn gæti fengið stuðning úr sjóðnum.
Það verður að segjast að Uum-
mannaq er um margt gleymdur stað-
ur á Grænlandi, enda utan allra al-
faraleiða.“
Hrókurinn fór á staðinn
Söfnunin Vinátta í verki var sam-
starfsverkefni á vegum skákfélags-
sins Hróksins, Kalak – vináttufélags
Íslands og Grænlands og Hjálpar-
starfs kirkjunnar. Síðastnefndu
samtökin gæta þess fjár sem safn-
aðist og það án nokkurs tilkostnaðar,
eins og Hrafn Jökulsson getur sér-
staklega. Munaði þar mjög um fram-
lög allra sveitarfélaga á Íslandi, 73ja
að tölu, auk þess sem fólk og fyr-
irtæki lögðu lið. Þá má geta þess að
Hróksfélagar voru á dögunum í
heimsókn í Uummannaq og stóðu
þeir fyrir ýmsum uppbyggjandi
menningarviðburðum fyrir börnin í
bænum og voru móttökur hinar
bestu.
Stofna velferðar-
sjóð barnanna
 Íslensk vinátta í verki í Uummannaq
Uummannaq Um 1.300 búa á staðn-
um, þar af margir frá flóðaeyjunni.
Hrafn Jökulsson
ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS
Íslensku
þjónustufyrirtækin
eru á finna.is
VEISTU UM GÓÐAN
RAFVIRKJA?
Kosið var í stjórn
þingflokks Sam-
fylkingarinnar
nú í vikunni.
Formaður var
kjörin Oddný G.
Harðardóttir,
varaformaður
Guðmundur
Andri Thorsson
og ritari Albert-
ína Friðbjörg
Elíasdóttir.
Oddný G. Harðardóttir hefur
verið þingmaður Samfylking-
arinnar síðan 2009 og gegnt þing-
flokksformennsku 2011–2012,
2012–2013 og síðan 2016.
Oddný var formaður Samfylk-
ingarinnar og var hún fyrsta kon-
an á Íslandi til að verða fjár-
málaráðherra og fyrsta konan í
hlutverki formanns fjárlaganefnd-
ar.
Guðmundur Andri Thorsson og
Albertína Friðbjörg Elíasdóttir
taka sæti á þingi í fyrsta skipti og
taka þau við af Guðjóni S. Brjáns-
syni og Loga Einarssyni í stjórn
þingflokksins. Frá þessu segir í til-
kynningu frá þingflokki Samfylk-
ingarinnar.
Oddný G. Harðardóttir kjörin formaður
Oddný G.
Harðardóttir