Morgunblaðið - 04.01.2018, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JANÚAR 2018
Guðrún Erlingsdóttir
Ingveldur Geirsdóttir
Útsölur eru hafnar í verslunum að
lokinni góðri jólaverslun. Fram-
kvæmdastjóri Kringlunnar, Sigur-
jón Örn Þórsson, segir að útsölur
hafi hafist formlega í Kringlunni 2.
janúar og þær standi til sunnudags-
ins 4. febrúar. Hinn 5. febrúar verði
svo útsölulok á göngum Kringlunn-
ar.
„Fram að þeim tíma verður bull-
andi útsala í gangi í húsinu með af-
slátt í byrjun frá 30-50% sem mun
aukast þegar nær dregur útsölulok-
um,“ segir Sigurjón, verslanirnar
auglýsi oft þegar frekari verðlækk-
anir verða.
Gjafakort eiga að gilda allt árið í
Kringlunni en eitthvað er breytilegt
milli verslana þegar kemur að því að
nýta innleggsnótur á útsölum, að
sögn Sigurjóns.
Uppsveifla
Tinna Jóhannsdóttir, markaðs-
stjóri Smáralindar, segir að útsölur
hafi byrjað af fullum krafti 2. janúar
og standi fram í febrúarbyrjun.
„Mér sýnist afslátturinn vera allt
að 50% í flestum verslunum. Við end-
um á gangamarkaði og þá hefur
verðið lækkað töluvert,“ segir Tinna.
Hún segir að góð aðsókn hafi verið
í húsið fyrir jólin og virðist ætla að
halda áfram á útsölunum. „Árið 2017
var í heild virkilega gott. Ég held að
breytingar á húsnæðinu undanfarin
ár og nýjar verslanir sem komið hafa
í húsið hafi haft sitt að segja um
auknar heimsóknir í Smáralindina,
auk þess sem nú er greinilega ákveð-
in uppsveifla.“
Á Glerártorgi á Akureyri hófust
útsölur í fyrradag eins og víðar og
standa fram til fyrstu helgarinnar í
febrúar.
Koma, vera og njóta
Útsölur eru líka farnar af stað í
miðborginni og verða þær kynntar
markvisst til leiks í kringum langan
laugardag um næstu helgi, að sögn
Jakobs Frímanns Magnússonar,
framkvæmdastjóra Miðborgarinnar
okkar. „Útsölurnar eru með vaxandi
þunga að bresta á núna. Það eru
bæði útsölur og sértilboð með af-
slætti á bilinu 15 til 50%.“
Lengri afgreiðslutími er alltaf í
verslunum miðborgarinnar fyrsta
laugardag hvers mánaðar og verður
það líka næsta laugardag. Jakob Frí-
mann segir að verið sé að skoða að
hafa sérhvern laugardag langan hér
eftir vegna breyttra aðstæðna frá
því að byrjað var að hafa lengur opið
á laugardögum fyrir 25 árum.
Kaupmenn í miðborginni eru sátt-
ir við jólaverslunina. „Það er almenn
ánægja meðal rekstraraðila yfir jóla-
vertíðinni og hvernig það gekk allt
saman upp. Þorláksmessa líka aldrei
verið stærri og öflugri en núna og þá
þökkum við veðurguðunum pent fyr-
ir okkur,“ segir Jakob Frímann.
„Miðborgin er staður til að koma,
vera og njóta í einstöku og lifandi
umhverfi.“
Morgunblaðið/Hanna
Búðarferð Útsölur taka nú við af jólaversluninni sem gekk vel í ár að sögn kaupmanna á höfuðborgarsvæðinu.
Útsölur bresta á núna
með vaxandi þunga
 Allt að 50% afsláttur í verslunarmiðstöðvum og miðborg
Morgunblaðið/Hari
Líflegt Útsöluskiltin lífga upp á Kringluna ásamt jólaskrautinu. Útsölur
standa víðast hvar fram í byrjun febrúar og enda með götumarkaði.
Umhverfisstofnun (UST) varaði í
gær við svartri starfsemi þar sem
ýmiskonar snyrtiþjónusta o.fl. er
auglýst án þess að viðkomandi hafi
fengið starfsleyfi. Hvetur stofnunin
neytendur til að vera á varðbergi
gagnvart þessum auglýsingum en
þetta er vandamál sem hefur færst í
vöxt með aukinni notkun samfélags-
miðla og snjallsímaforrita, að sögn
Gunnars Alexanders Ólafssonar,
sérfræðings hjá UST.
Margir hafa ekki tilskilið leyfi
„Við vildum benda fólki á að marg-
ir þeir sem eru að auglýsa svona
þjónustu eru ekki með tilskilið leyfi
fyrir rekstrinum,“ segir hann. Þetta
geti verið mjög alvarlegt öryggismál
í sumum tilfellum ef um leyfislausan
rekstur er að ræða þar sem er t.d.
boðið upp á húðflúr eða snyrtingu á
nöglum o.fl. og gera verði sjálfsagða
kröfu um að tilskilin þekking og
reynsla sé til staðar og að unnið sé
eftir ákveðnu verklagi sem fram
komi í starfsleyfi.
Í viðvörun UST er bent á að ef
þjónusta er sótt til snyrtistofu, til
dæmis naglaásetning, er ekki unnt
að tryggja að kröfur um aðbúnað,
hreinlæti og sóttvarnir séu uppfyllt-
ar ef ekki hefur verið sótt um starfs-
leyfi. Rakarastofur, hárgreiðslustof-
ur, nuddstofur og aðrar snyrtistofur
s.s. naglaásetningarstofur og stofur
þar sem fram fer húðgötun, húðflúr
og húðrof, falla undir ákvæði laga
um hollustuhætti og mengunarvarn-
ir. Gunnar minnir á þá grundvallar-
reglu að þegar menn fara á rakara-
stofu eða snyrtistofu þá á starfs-
leyfið að blasa við á áberandi hátt
upp á vegg. Ef það er ekki sýnilegt
getur hver og einn beðið um að fá að
sjá starfsleyfið. Komi ljós að það
vantar ætti enginn að leggja leið sína
inn á slíkan stað. omfr@mbl.is
Vara við svartri snyrtiþjónustu
 Alvarlegt öryggismál, segir Umhverfisstofnun  Óvíst að
kröfum um hreinlæti og sóttvarnir sé fylgt ef starfsleyfi vantar
T́hinkstock.com
Handsnyrting Varað er við að svört
starfsemi finnist í snyrtiþjónustu.
ÚTSALA
38
ÞREP
Laugavegi 49 / sími 561 5813
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Alls fengu 1.507 einstaklingar úr-
skurðað 75% örorkumat á Íslandi í
fyrra, eða um 16% færri en 2016,
samkvæmt bráðabirgðatölum sem
Morgunblaðið fékk frá Trygginga-
stofnun.
Alls fékk 1.791 einstaklingur slíkt
mat úrskurðað árið 2016 sem var það
mesta í sögunni. Virðist því hafa
dregið úr nýgengi örorkumats.
Árið 2017 var svipað og árið 2015 í
þessu tilliti. Þá voru um 1.470 manns
úrskurðaðir með 75% örorkumat.
Heldur færri fengu slíkt mat árin
2010 til 2014.
Alls 18.912 einstaklingar
Á mánudag, nýársdag 2018, voru
11.340 konur með 75% örorkumat en
7.572 karlar, samtals 18.912 einstak-
lingar. Það er óveruleg aukning frá
janúar í fyrra. Þá voru 11.241 kona
og 7.546 karlar með slíkt mat. Það
voru samtals 18.787 einstaklingar.
Hjá Tryggingastofnun fengust
þær upplýsingar að taka skyldi þess-
um tölum með fyrirvara. Til dæmis
ætti eftir að leiðrétta þær fyrir aftur-
virkni réttinda hjá umsækjendum.
Tölurnar væru því ekki endanlegar.
Minna hlutfall af íbúafjölda
Þessi þróun bendir til að hlutfall
einstaklinga með 75% örorkumat af
íbúafjöldanum hafi lækkað. Hinn
fyrsta janúar í fyrra voru landsmenn
alls 338.349 talsins. Hlutfallið var þá
5,55%. Til samanburðar bjuggu
346.750 manns á landinu í lok þriðja
fjórðungs í ár. Miðað við þann íbúa-
fjölda er hlutfall fólks með 75%
örorkumat komið niður í 5,45%. Lík-
legt er að landsmönnum hafi fjölgað
á fjórða fjórðungi í fyrra og hlutfallið
þá lækkað enn frekar frá 2016.
Fjöldi með 75% örorkumat 2008-18 eftir kyni
Allir sjúkdómsgreiningaflokkar, í janúar hvert ár Heimild: Tryggingastofnun
20
17,5
15
12,5
10
7,5
5
2,5
0
þúsund Konur Karlar
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
15,4 15,9 16,2
16,2 16,6 17,0
17,4 17,8
18,5 18,8 18,9
Nýgengi örorku 2007 til 2017
Fjöldi þeirra sem fengu 75% örorkumat
Heimild: Tryggingastofnun
1.600
1.200
800
400
0
1.247
1.342
1.525
1.243
1.162
1.272 1.254 1.233
1.469
1.791
1.507
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Mikil fækkun
nýrra öryrkja
 Nýgengi öryrkja minna 2017 en 2016
Ljósmynd/Ómar Óskarsson
Borgin Nýjum öryrkjum fækkar.