Morgunblaðið - 04.01.2018, Page 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JANÚAR 2018
Smiðjuvegi 4C | 200 Kópavogur | Sími 587 2202 | hagblikk@hagblikk.is | hagblikk.is
HAGBLIKK
Álþakrennur
& niðurföll
Þakrennurnar eru frá GRÖVIK VERK í Noregi
Þær eru einfaldar í uppsetningu
HAGBLIKK
Ryðga ekki
Brotna ekki
Litir á lager:
Svart, hvítt, ólitað, rautt
silfurgrátt og dökkgrátt
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Aldursgreining vængja af rjúpum
sem veiddar voru á liðnu hausti
sýnir að viðkoma rjúpna var góð í
fyrra á Norðausturlandi og á Vest-
fjörðum en lakari annars staðar.
Í byrjun þessa árs var Nátt-
úrufræðistofnun Íslands búin að
aldursgreina 2.487 rjúpnavængi og
var búist við að stofnuninni myndu
berast 500 til 1.000 vængir til við-
bótar.
Samkvæmt aldursgreiningunum
vegnaði rjúpunni best á Norðaust-
urlandi og voru þar 11,9 ungar á
hvern kvenfugl í fyrra. Staðan var
næstbest á Vestfjörðum þar sem
voru 7,7 ungar á hvern kvenfugl
eins og sést í meðfylgjandi töflu.
Flugfjaðrir sýna aldurinn
Hægt er að greina á milli rjúpna
sem eru á fyrsta ári og eldri fugla
af lit flugfjaðranna. Þá er borinn
saman litur á flugfjöður númer 2 og
flugfjöður númer 3, talið frá
fremstu flugjöður á vængnum.
Fjaðurstafur á flugfjöðrum ís-
lenskra rjúpna er alltaf dökkur en
við aldursgreiningu er litur fananna
út frá stafnum skoðaður. Hjá fugl-
um á fyrsta ári er flugfjöður númer
2 dekkri en fjöður númer 3. Hjá
fullorðnum fuglum, þ.e. fuglum á
öðru ári eða eldri, eru fjaðrir númer
2 og 3 jafn dökkar eða fjöður númer
3 dekkri. Hjá sumum fullorðnum
fuglum eru engin litarefni í fönum
flugfjaðra númer 2 og 3.
Rjúpnaveiðimenn eru hvattir til
að senda Náttúrufræðistofnun Ís-
lands annan vænginn af veiddum
rjúpum ásamt upplýsingum um
nafn veiðimanns og tölvupóstfang,
veiðistað og veiðidag. Veiðimað-
urinn fær svo til baka upplýsingar
um aldursgreiningu fengsins.
Viðkoma rjúpna var góð á
NA-landi og Vestfjörðum
 Greina má aldur rjúpnanna af lit vængfjaðra þeirra
Ljósmynd/Erling Ólafsson
Rjúpnavængir Lesa má úr flugfjöðrum rjúpna hvort þær eru á fyrsta ári eða eldri.
Aldurshlutföll veiddra rjúpna 2017
Heimild: Náttúrufræðistofnun Íslands
Landshluti Fullorðnir Ungfuglar Samtals
% ung-
fuglar
Ungar á
kvenfugl
Vesturland 122 305 427 71% 5,0
Vestfirðir 73 282 355 79% 7,7
Norðvesturland 86 221 307 72% 5,1
Norðausturland 126 751 877 86% 11,9
Austurland 52 136 188 72% 5,2
Suðurland 89 244 333 73% 5,5
Samtals 548 1.939 2.487 78% 7,1
Hafin er skoðun á því innan VR hvort
hag stéttarfélagsins sé betur borgið
utan ASÍ en innan þess.
„Við erum að fara í stefnumótunar-
vinnu þar sem við ætlum að ræða
stöðu okkar innan ASÍ, hvort okkur
sé betur borgið sem stéttarfélag utan
Alþýðusambands-
ins eða hvort við
breytum félaginu
okkar í landsfélag,
þar sem við gæt-
um þá tekið á móti
fleiri félögum sem
eru í verslunar-
geiranum eða
hreinlega að
mynda bandalag
með öðrum stétt-
arfélögum, vegna
þess að skatturinn á VR var hækk-
aður á síðasta ASÍ-þingi. Eftir því
sem skatturinn til ASÍ hækkar dreg-
ur úr getu okkar og styrk til að þjón-
usta félagsmenn okkar,“ segir Ragn-
ar Þór Ingólfsson, formaður VR, í
samtali við Morgunblaðið.
Ragnar Þór hefur margoft gagn-
rýnt forystu ASÍ en hann greindi
fyrst frá því í viðtali við Útvarp Sögu
skömmu fyrir áramót að innan VR
væri nú til alvarlegrar skoðunar hvort
hag félagsins sé borgið innan ASÍ.
Fór hann hörðum orðum um forystu
ASÍ og forseta sambandins, sagði ein-
ræði ríkja í forystu ASÍ og ekki væri
hlustað á félögin.
Gæti orðið kosningamál
í stjórnarkjöri VR í vor
VR er stærsta stéttarfélag landsins
og segir Ragnar Þór að fjölgað hafi
ört í félaginu að undanförnu. Félags-
menn séu orðnir um 35 þúsund tals-
ins. „Að mínu mati höfum við ekki
haft nægilega sterka rödd inni í ASÍ
og það er ekki hlustað á okkur. Ein af
ástæðum þess að ég bauð mig fram á
sínum tíma var einmitt vantraust á
forseta og þáverandi forystu ASÍ. Það
hefur ekkert breyst. Við erum að fara
af stað í stefnumótun og munum
funda í janúar og eru tveir heilsdags-
fundir fyrirhugaðir þar sem við ætl-
um að fara í gegnum þessi mál,“ segir
hann.
Ragnar Þór segir félagið borga 150
milljónir kr. í skatt til ASÍ á þessu ári
og margt sé hægt að gera við þann
pening til að styrkja þjónustuna við
félagsmenn VR.
„Þessi spurning er ekki að koma
upp í fyrsta skipti núna, heldur hefur
þessu verið velt upp áður. Ég er að
kalla eftir því að við förum að taka
einhverja ákvörðun um hvernig þetta
verður en það er alveg klárt mál að ég
mun beita mér fyrir úrsögn úr ASÍ
verði ekki breyting á æðstu embætt-
um þar inni.“
Fyrirhugað er að ljúka vinnunni í
núverandi stjórn félagsins í þessum
mánuði að sögn hans og kveðst hann
vonast til þess að í framhaldi af því
verði gerð viðhorfskönnun til að
kanna hug félagsmanna til framhalds
málsins og hvort þeir telji hag sínum
betur borgið innan ASÍ eða ekki.
Ragnar Þór segir að á endanum séu
það að sjálfsögðu félagsmennirnir
sem ráði hver niðurstaðan verði en
ekki hans persónulega viðhorf gagn-
vart forystunni.
Ársfundur VR fer fram í vor og fer
fram kjör helmings stjórnarmanna
eða sjö í félaginu. Ragnar Þór segir að
þetta mál gæti hæglega orðið kosn-
ingamál í stjórnarkosningunum í
mars. „Ég á alveg von á því.“
omfr@mbl.is
VR skoðar
úrsögn úr ASÍ
 Vinna að stefnumótun fyrir félagið
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Verslun VR er stærsta stéttarfélag
landsins með 35 þús. félagsmenn.
Ragnar Þór
Ingólfsson
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Þörungar á yfirborði Grænlandsjök-
uls stuðla að hraðari bráðnun hans.
Þetta sýndi rannsókn sem greint var
frá í vísindatímaritinu Geophysical
Research Letters í nóvember síðast-
liðnum. Fréttavefurinn Arctic Now
fjallaði nýlega um rannsóknina.
Dökkar örður og ýmis óhreinindi
á yfirborði íssins draga í sig heita
sólargeisla og hraða bráðnun en
hreinn ís endurkastar sólargeisl-
unum. Vísindamennirnir fundu þör-
unga sem uxu á yfirborði jökulsins á
Suðvestur-Grænlandi og framleiddu
dökkt litarefni. Rannsóknir vísinda-
mannanna sýndu að dökkir þörung-
arnir höfðu meiri áhrif á bráðnun
íssins en óhreinindin. Hitageislun
sólarinnar stuðlar líklega einnig að
vexti þörunganna. Talið er að þessi
uppgötvun muni bæta framtíðarspár
um bráðnun jökulsins.
Lengi hefur verið vitað að sót og
rykagnir sem setjast á yfirborð jök-
ulsins hafa stuðlað að hraðari bráðn-
un hans. Áhrif þörunga á bráðnun
jökulsins voru ekki þekkt fyrr en nú.
Rannsóknin var gerð á suðvestur-
hluta Grænlandsjökuls sumarið
2014. Vísindamennirnir rannsökuðu
staði þar sem jökulísinn blasti við
sólu og var ekki þakinn snjóhulu. At-
hyglinni var beint að svæðum þar
sem ísinn dökknaði á sumrin. Litar-
breytingin var áður rakin til sóts og
óhreininda en nú er ljóst að þör-
ungavöxtur er helsta ástæða hennar.
Einn af höfundum vísindagrein-
arinnar, Marek Stibal, umhverfis-
fræðingur við Karlsháskóla í Tékk-
landi, sagði í tölvupósti til Arctic
Now að fyrir óvana gætu þörung-
arnir litið svipað út og sótagnir eða
ryk á yfirborði jökulsins. Það væri
ekki fyrr en þörungarnir tækju að
vaxa í miklu magni að rauðleitur
blær þeirra kæmi í ljós.
Bráðnun Grænlandsjökuls stuðlar
að hækkun sjávarborðs og mun því
hafa áhrif víða utan Grænlands.
Morgunblaðið/RAX
Grænlandsjökull Þörungagróður á
jöklinum dregur í sig sólarhitann.
Þörungar flýta bráðn-
un Grænlandsjökuls