Morgunblaðið - Sunnudagur - 11.02.2018, Qupperneq 31

Bifröst til að semja handa sér siðareglur.
Ráðherrar sem skipast til borðs í ríkisstjórn eiga að
horfa á stjórnarskrá og stjórnskipunarvenjur og þær
hinar sérstöku reglur og fordæmi sem þróast hafa
um meðferð mála í ríkisstjórn. Það er ekki líklegt að
Jón á Bifröst, með viðkomu í Moskvu, geti bætt eitt-
hvað við það, svo gagn megi hafa af. Það má þó ekki
útiloka það með öllu. Það er aldrei að vita hvaðan gott
kemur, sagði kerlingin. „Mí tú“ sagði karlinn, af því
að hann hélt að til þess væri ætlast á þessum búktal-
aratímum.
Rússagaldur hinn síðari
Sáralítið hefur verið rætt um það hér á landi að ofur-
umræðan um samsæri Trumps og Rússa í aðdrag-
anda kosninga stendur nú öll á haus. Íslenskir frétta-
menn, sem lesa ekki annað en CNN, birtast
óhjákvæmilega sem blindir eða ólæsir og munu seint
frétta af því.
Demókratar og þeir sem fjalla um hvað sérstakur
saksóknari vestra kunni að vera að rannsaka eru nú
að reyna að fikra sig frá því að málið hafi nokkru sinni
staðið um það að Trump hafi verið í samsæri við Pút-
ín um að vinna forsetakosningarnar.
Upp á síðkastið hefur orðið ljóst að eina heimildin
sem menn hafa byggt ásakanir sínar á er skýrsla sem
Demókrataflokkurinn og handlangarar forseta-
frambjóðenda þeirra létu sjálfir semja og greiddu fyr-
ir úr eigin vasa. Leyniþjónustumaður sem MI6 setti á
eftirlaun upp úr fertugu tók að sér verkið í samráði
við kumpána sem hann hafði kynnst í Moskvu.
Málið er orðið stórkostlega vandræðalegt fyrir
demókrata.
Ráðvilltir í öngstrætinu reyna þeir nú að snúa
rannsókninni yfir í það að hún fjalli nú og hafi í raun-
inni alltaf fjallað um „obstruction of justice“. Þá er átt
við að Trump eða menn á hans vegum hafi þvælst fyr-
ir réttvísinni og reynt að afvegaleiða hana. Og það sé
ólöglegt.
Rétt eins og Nixon
Er þá gjarnan minnt á það að Nixon karlinn hafi ein-
mitt verið tekinn fyrir slíkt athæfi. Og það er mikið
rétt. Richard Nixon kom hvergi nærri innbroti í
skrifstofur Demókrataflokksins í Washington. Hann
hafði fyrirfram ekki hugmynd um að þetta stæði til.
Það var ekki fyrr en nokkru eftir að brotist hafði ver-
ið inn á skrifstofur demókrata að forsetinn frétti af
„glæpnum“ sem forsetanum þótti jaðra við óskilj-
anlega fávisku vanvita.
En honum urðu á alvarleg mistök. Þótt þetta væri í
hans huga smámál sem helst mætti flokka undir
óskiljanlega þvælu, þá taldi hann að málið myndi
varpa bletti á hann. Og hins vegar taldi hann forseta-
embættið svo sterkt að það gæti haft fullt vald á að
koma þessu vitlausa máli út úr heiminum.
En þessi litla þúfa átti eftir að velta ofurhlassinu
Nixon. Atlagan að honum gekk út á að hann hefði
reynt að nota opinbert vald sitt til að spilla fyrir rann-
sókn málsins. Segulböndin frægu hafi svo staðfest
það og því hafi Nixon hrökklast úr embætti með
skömm sem enginn hefur enn slegið.
Vond samlíking
Vandinn við að beita þessu afbrigði á Trump karlinn
er augljós. Þótt þetta innbrot á skrifstofur demókrata
í Watergate hafi verið bjálfaleg aðgerð sem ekkert
hafðist út úr þá var aðgerðin engu að síður glæp-
samlegs eðlis.
Og þeir sem skipulögðu innbrotið ætluðu sér
örugglega að hafa eitthvað upp úr krafsinu til að nota
í baráttunni við andstæðinginn. Eindreginn brotavilji
var því fyrir hendi þótt gripið væri í tómt.
En í dæmi Trumps er staðan sú að glæpinn vantar.
Það er búið að leita að honum í heilt ár. Glæpurinn
blasti við öllum heiminum í málinu gegn Nixon frá
fyrsta degi. Það verður seint hægt gefa út ákæru á
hendur manni fyrir að hafa reynt, að vísu með mjög
óljósum hætti, að tefja rannsókn glæps sem aldrei
hefur dúkkað upp!
Það er svo þyngra en tárum taki að sífellt birtast
fleiri óyggjandi fréttir sem virðast taka af öll tvímæli
um pólitíska misnotkun æðstu valdamanna Alrík-
islögreglunnar FBI og trúnaðarmanna Obama í
dómsmálaráðuneyti Bandaríkjanna.
Þessu valdi hafi verið beitt gróflega gegn pólitísk-
um andstæðingum í aðdraganda kosninga og eftir að
hinn nýi forseti var tekinn við.
Það var vitað að J. Edgar Hoover lét njósna um og
hlera bandaríska stjórnmálamenn, jafnvel sjálfan
dómsmálaráðherrann, yfirmann hans og ýmsar
skýrslur af því tagi enduðu á náttborði Lyndons
Johnsons forseta, arftaka Kennedys úr röðum demó-
krata, sem las þær af áfergju, að sögn ævisöguskrif-
ara hans.
En þessum ógeðfellda þætti átti að hafa lokið með
dauða J. Edgars.
Kennedy-bræður, John og Róbert, höfðu haft hug á
að láta Hoover fara. En persónuleg hegðun þeirra
þoldi ekki dagsins ljós og þeir voru ekki í vafa um það
að J. Edgar átti óvenjuþykka og ókræsilega skýrslu-
bunka um þá og milljarðamæringinn föður þeirra.
Það var einnig mat Johnsons sem ræddi við ráð-
gjafa sína um að reka leynilögregluforingjann mikla.
Niðurstaða Lyndons Johnsons var svo sannarlega
orðuð í hans sérstaka stíl: „Það er betra hafa J. Edg-
ar inni í tjaldinu manns mígandi út, en standandi fyrir
utan í tjaldgættinni mígandi inn.“ Ef þetta væru einu
kostirnir í stöðunni þá er nær öruggt að allir þjóðhá-
tíðargestir í Herjólfsdal myndu hafa greitt atkvæði
með tillögu Lyndons Johnsons.
Athyglisverður punktur
Eitt af því sem við erum vön á síðustu árum er að
horfa til kannana. Við gerum það bæði í óþoli eftir
endanlegum úrslitum og eins reyna stjórnmálamenn
að bregðast við því sem lesa má út úr könnunum.
Óþolið er orðið svo mikið að sums staðar erlendis er
lagt í mikinn kostnað við kannanir á kjördag, svo kall-
aðar útgönguspár.
Það er vafasamt að kalla þetta spár því að fólkið
sem spurt er skilaði atkvæði sínu fáeinum mínútum
áður en það var spurt. Mjög víða standa lög gegn því
að slíkar tölur séu birtar fyrr en kjörstöðum hefur
verið lokað.
Í víðáttumiklum löndum er miðað við það þegar
fyrstu kjörstöðum hefur verið lokað. Þá sé heimilt að
birta þessar spár þótt fjöldi kjörstaða á öðrum tíma-
beltum sé enn opinn.
Rökin eru þau að kjörstaður sem hefur verið lokað
birtir strax rauntölur úr talningunni.
Fyrstu tölur frá kjörstöðum, oft aðeins örfá pró-
sent, eru svo vegin við útgönguspána og ef samræmi
er á milli þá er þegar spáð fyrir um úrslitin í kjör-
dæminu.
Nýlega var birt könnun um fylgi væntanlegra
framboða í Reykjavík og fjöldi fulltrúa einstakra
flokka reiknaður út frá því. Haft var eftir sérfræðingi
að þessi könnun benti ekki til breytinga. Þess var
kannski ekki að vænta því að enn var lítið vitað um
einstök framboð eða hvaða flokkar mundu ná að
bjóða fram og þá hverja.
Í rauninni er það hálfgerður kækur, vani eða óvani
að spyrja stjórnmálafræðinga um þessar kannanir
því að fréttamenn ættu að vera færir um að lesa úr
þeim sjálfir. Eitt af því sem vakti nokkra athygli við
þessa nýbirtu könnun var að miðað við kosningarnar
2014 er Sjálfstæðisflokkurinn nú með flesta borg-
arfulltrúa en Samfylkingin hafði meirihluta þeirra þá.
Kosningabaráttan er ekki hafin, svo þetta var
kannski helsti fréttapunkturinn, þótt hafa verði fyr-
irvara á gildi hans. Enn er allt óljóst um framboð
Framsóknarflokks og Miðflokks, en athygli vakti í
gær að formaður Framsóknarflokksins virðist vera
að færa flokkinn í átt að stefnu Samfylkingar í flug-
vallarmálum með tilburðum sínum til að viðhalda
áframhaldandi óvissu um flugvöll í Reykjavík.
Framsókn getur því sennilega skorið seinni helm-
ing framboðsheits síns um flugvallarvini burt í þetta
sinn.
Ætli það sé líklegt til að auka sigurlíkur listans?
Varla.
Morgunblaðið/Eggert
’
Sáralítið hefur verið rætt um það hér á
landi að ofurumræðan um samsæri
Trumps og Rússa í aðdraganda kosninga
stendur nú öll á haus. Íslenskir fréttamenn,
sem lesa ekki annað en CNN, birtast óhjá-
kvæmilega sem blindir eða ólæsir og munu
seint frétta af því.
11.2. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31