Fréttablaðið - 19.09.2018, Qupperneq 10

Frá degi til dags
Halldór
Útgáfufélag: torg ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
ritStjórar: Kjartan Hreinn Njálssson kjartanh@frettabladid.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is, markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is fréttablaðið.iS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 85.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttablaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5800, ritstjorn@frettabladid.is helgarblað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is
menning: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is

Auglýst er
eftir ábyrgum
fjármálastjóra
til að hefja
störf hjá hinu
opinbera hið
fyrsta.

Svandís er að
bregðast við
skýrum vilja
almennings
og athuga-
semdum
virtra aðila
með því að
stefna að kerfi
þar sem
heildarsýn
ríkir. Ég styð
hana í því
þarfa verki.
Ólöf
Skaftadóttir
olof@frettabladid.is
gæði – þekking – þjónusta
Krókhálsi 1 110 Reykjavík s. 567 8888 www.pmt.is
PRENTARAR
Allt til merkinga
... og svo miklu meira
Prentaðu beint
á vörurnar eða umbúðirnar
Kerfisbreytingar er tískuorð íslenskrar stjórn-málaumræðu. Nógu óljós merkimiði til að hægt sé að hengja á flest mál sem manni
sjálfum hugnast – og stilla þeim sem andsnúin eru
upp sem afturhaldi. Merkimiðinn er líka hengdur á
mál sem ekki er endilega víst að njóti almennrar hylli
ef þau væru einfaldlega kölluð sínu rétta nafni.
Mælingar hafa sýnt það mörg undanfarin ár að
mikill meirihluti almennings vill að lögð sé áhersla á
uppbyggingu opinbers heilbrigðiskerfis. Er það ákall
um kerfisbreytingu? Svari hver sem vill.
Heilbrigðisráðherra vinnur nú að heildarstefnu-
mótun fyrir heilbrigðiskerfið. Það er þarft verk, því
fátt snertir okkur meira en heilbrigðiskerfið og það er
stærsti einstaki útgjaldaliður ríkissjóðs. Á sama tíma
og ákall er um vönduð vinnubrögð eigum við því að
fagna þessari heildarskoðun sem er löngu tímabær.
Markmiðið er að svara því hvernig heilbrigðis-
þjónusta við viljum að sé í boði á Íslandi, hverjir veiti
hana og þá hvar, hvenær og ótal fleiri spurningum, til
dæmis því hver hlutur sjúklinga á að vera í kostnaði.
Einnig á hún að tryggja að þau stórauknu framlög til
heilbrigðismála sem ríkisstjórnin stendur fyrir nýtist
sem best.
Það er ekki að gamni sínu gert að fara í þessa vinnu;
fjölmargar skýrslur og greiningar sýna hve brota-
kennt heilbrigðiskerfið okkar er. Úttekt erlendra
spekinga á vegum McKinsey sem skoðuðu Land-
spítalann 2016 er eitt dæmi. Annað er nýleg skýrsla
Ríkisendurskoðunar um Sjúkratryggingar Íslands, þar
sem kallað er eftir að gerðar séu breytingar á kaupum
á heilbrigðisþjónustu og þær byggi á heildstæðri
stefnumótun fyrir heilbrigðiskerfið.
Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra hefur
stigið það þarfa skref að hefja vinnu við endurmat á
heilbrigðiskerfi þjóðarinnar. Svandís er að bregðast
við skýrum vilja almennings og athugasemdum virtra
aðila með því að stefna að kerfi þar sem heildarsýn
ríkir. Ég styð hana í því þarfa verki.
Heilbrigðiskerfi
þjóðarinnar
Kolbeinn
Óttarsson
Proppé
þingmaður
Vinstri grænna
Svartar skrautfjaðrir
Fréttir af dólgslegri karlrembu-
framkomu stjórnenda hjá
Orkuveitu Reykjavíkur benda
eindregið til þess að fleira sé
myglað í höfuðstöðvum fyrir-
tækisins en útveggirnir. Í það
minnsta hefur forstjórinn,
Bjarni Bjarnason, kosið að stíga
til hliðar á meðan vinnustaða-
menning OR verður tekin út. Í
ljósi þessa fölnar viðurkenningin
sem Jafnréttisráð hengdi á OR
fyrir fjórum árum meðal annars
fyrir breytingar sem miðuðu að
því að „nýta starfskrafta beggja
kynja jafnt“ og gefa öllu starfs-
fólki jafna möguleika. Þegar
Bjarni tók við viðurkenningunni
sagði hann að ekki væri nóg að
virða jafnréttið, „það þarf að
fremja það“.
léttur hnífur
Fámennt var á stofnfundi nýs
stjórnmálaflokks, Víkinga-
flokksins, á Kaffivagninum í
gær. Kannski tók bara enginn
fundarboðið alvarlega þar sem
böndin bárust fljótt að ofvirka
samsæriskenningasmiðnum
Axel Pétri Axelssyni sem sér
falska fána í hverju horni og trúir
engu sem hann sér eða heyrir. En
þar sem þrír Framsóknarmenn,
eða víkingar, koma saman, þar er
fundur og flokkurinn hefur því
verið stofnaður með hugsjónir
víkinga, sem vildu lifa „frjálsir
undan oki valdstjórna“. Léttur
hnífur? Þessi hnífur á að vera
léttvægur! thorarinn@frettabladid.is
Því hefur oft verið fleygt að vandamálið við ríkisrekstur sé að hluthafaaðhald vanti. Eigandi fyrirtækis, sem á allt sitt undir því, er líklegri til þess að sýsla með eign sína af meiri ástríðu en
stjórnvöld og stofnanir sem sýsla með opinbert
fé.
Hluthafi í einkafyrirtæki tryggir að stefna og
rekstur þess sé skynsamleg og sér til þess að
forstjórar séu látnir gjalda þess ef reksturinn
stendur ekki undir væntingum. Hluthafinn
tryggir líka að fjármálastjóri sé ávíttur þegar
áætlanir standast ekki. Slíkri ráðdeild virðist
ekki fyrir að fara í rekstri hins opinbera.
Í vikunni birti Alþingi kostnað við hátíðar-
fund sem haldinn var á Þingvöllum í sumar og
um þrjú hundruð manns mættu til að berja
augum. Kostnaðurinn nam tæplega 87 milljón-
um króna, eða um 290 þúsund krónum á hvern
gest, en átti að kosta 45 milljónir. Kostnaður við
lýsingu á fundinum var rúmlega 22 milljónir,
en vert er að nefna að fundurinn fór fram um
hábjartan dag.
Fleiri slíkar fregnir hafa borist undanfarið.
Endurbætur á gömlum bragga við Nauthólsvík
í Reykjavík hafa farið langt fram úr áætlunum
og kostað skattgreiðendur um 415 milljónir.
Áætlaður kostnaður var 158 milljónir. Ekki
liggja fyrir haldbærar skýringar á því hvað það
var sem varð til þess að kostnaðurinn fór upp úr
öllu valdi eða yfirhöfuð hvers vegna borgin er að
vasast í framkvæmdum á borð við þessa.
Þá var greint frá því á dögunum að Mathöllin
við Hlemm hafi kostað um þrefalt meira en gert
var ráð fyrir. Kostnaðurinn, sem átti að vera
107 milljónir, endaði í um 310. Veitingamenn
í einkarekstri gætu sennilega ekki staðið undir
þreföldum upphafskostnaði miðað við það sem
lagt var upp með.
Listinn er langt í frá tæmandi. Venjulegt
fólk getur ekki leyft sér agaleysi í heimilisbók-
haldinu, en fólk sem sýslar með annarra manna
fé virðist ekki jafn staðráðið í að halda að sér
höndum. Skattfé er ekki náttúruleg uppspretta
tekna.
Fjölmargt annað er hægt að tína til. Ríkið
kýs til dæmis að greiða að fullu fyrir liðskipti
á einkareknum sjúkrahúsum í útlöndum,
stundum þrefalda þá upphæð sem sama aðgerð
myndi kosta í Ármúlanum í Reykjavík, og Vaðla-
heiðargöng munu kosta skattgreiðendur um 17
milljarða en ekki 9, líkt og lagt var upp með.
Þetta er á íslensku kallað hamslaust bruðl. Lík-
legast er þó að enginn taki ábyrgð, almenningur
borgi reikninginn og málin gleymist eins og svo
oft áður.
Auglýst er eftir ábyrgum fjármálastjóra til að
hefja störf hjá hinu opinbera hið fyrsta. Hæfnis-
kröfur eru almenn skynsemi og virðing fyrir
skattborgurum.
Af bruðli
1 9 . s e p t e m b e r 2 0 1 8 m I Ð V I K U D A G U r10 s K o Ð U n ∙ F r É t t A b L A Ð I Ð
SKOÐUN
1
9
-0
9
-2
0
1
8

0
4
:3
4
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
0
D
B
-E
B
2
0
2
0
D
B
-E
9
E
4
2
0
D
B
-E
8
A
8
2
0
D
B
-E
7
6
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
A

F
B
0
4
0
s
_
1
8
_
9
_
2
0
1
8
C
M
Y
K