Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.06.2018, Blaðsíða 34

LESBÓK Finnska myndlistarkonan Elina Brotherus, einn merkasti og kunnastisamtímaljósmyndari Norðurlanda, verður á sunnudag klukkan 14
með leiðsögn á sýningu sinni í Listasafni Íslands.
Brotherus segir frá verkunum
34 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3.6. 2018
Við fengum þessa hugmynd, aðvinna verk í samstarfi viðnokkur skáld. Við höfum les-
ið mikið af íslenskum bókmenntum
gegnum tíðina og prófuðum að
senda fjórum skáldum myndapör
sem við ljósmynduðum hér og þau
svöruðu, eins og við vonuðumst til,
með ljóðum. Það vatt upp á sig þann-
ig að við héldum
áfram að senda
þeim myndir og
fengum ljóð á móti
sem við höfðum í
huga þegar við
mynduðum,“ segja
dönsku listakon-
urnar Iben West
og Else Plough
Isaksen þar sem þær eru að stilla
upp flæði mynda og ljóða á veggi
Myndasalar Þjóðminjasafnsins.
Sýning þeirra nefnist Augnhljóð /
Øjenlyd og á henni er teflt saman
ljósmyndum þeirra og ljóðum skáld-
anna Sigurbjargar Þrastardóttur,
Kristínar Ómarsdóttur, Hallgríms
Helgasonar og Einars Más Guð-
mundssonar.
Afrakstur samstarfsins, sem þær
Iben og Else mótuðu áður en þær
komu hingað til lands til mánaðar-
langrar vinnustofudvalar, þar sem
þær ferðuðust jafn-
framt um landið og
mynduðu, kom
fyrst út í sam-
nefndri bók. Þá
settu þær í fyrra-
sumar upp litla út-
gáfu sýningarinnar
á Akureyri og nú
finnst þeim spenn-
andi að hafa verið boðið að setja
verkið upp stórt og í miklu flæði í
Myndasalnum.
Ljósmyndirnar eru misstórar og
óræðar í ljóðrænni sýn lista-
kvennanna; sýna ýmiss konar hluti
og smáatriði, nærmyndir í landslagi
án sjóndeildarhrings og skraut á
heimilum, hendur með blóm, íveru-
staði, ský, og ljóð skáldanna eru líka
mislöng og stemningarnar í þeim
ekki síður fjölbreytilegar.
„Þetta er býsna huglæg sýn á
landið og upplifanir okkar, stemn-
ingin skiptir okkur máli,“ segja þær
Iben og Else um myndirnar. „Þegar
við byrjuðum að mynda í ferð okkar
um landið var það ekki til að sýna
eitthvað ákveðið heldur vildum við
bregðast við upplifunum og vinna
jafnframt út frá ljóðum skáldanna
sem við höfðum í höndunum, á óræð-
an hátt. Okkur langaði ekki til að
vinna með öðrum myndlistar-
mönnum heldur þótti okkur spenn-
andi að vinna með skáldum, því þau
tjá sig á allt annan hátt en við.“
Þær höfðu áður unnið saman að
verkefnum í Danmörku en ekki með
ljósmyndum heldur öðrum miðlum
myndlistar. Og á sýningunni setja
þær verkin upp í sama flæði og þær
kynntu myndirnar sínar fyrir skáld-
unum, jafnt og þétt. „Það var
ánægjulegt hvað skáldin brugðust
öll vel við hugmyndinni og skildu vel
hvað okkur langaði að gera; þetta er
nokkuð óvenjuleg sýn á Ísland.“
„Þetta er býsna huglæg
sýn á landið og upplifanir
okkar,“ segja Iben West
og Else Ploug Isaksen.
Morgunblaðið/Einar Falur
Ljósmyndir
og ljóð í flæði
Augnhljóð nefnist sýning í Þjóðminjasafninu með
ljósmyndum, sem hinar dönsku Iben West og Else
Plough Isaksen tóku hér á landi, og ljóðum fjög-
urra íslenskra skálda sem veittu þeim innblástur.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
’ Það var ánægjulegthvað skáldin brugð-ust öll vel við hug-myndinni og skildu vel
hvað okkur langaði að
gera; þetta er nokkuð
óvenjuleg sýn á Ísland.
Annarskonar fjölskyldumyndirer heiti sýningar dansk-íslenska ljósmyndarans
Nönnu Bisp Büchert sem verður opn-
uð á Veggnum í Þjóðminjasafninu í
dag klukkan 14. Í verkunum sem
Nanna gerði snemma á níunda ára-
tugnum og eru í eigu Brandts-
listasafnsins í Óðinsvéum fjallar hún
um sendibréf sem móðir Nönnu ritaði
móður sinni á Ís-
landi á fjórða og
fimmta áratug lið-
innar aldar. Í
kyrralífsverkum,
eins og Nanna
hefur getið sér
gott orð fyrir á
löngum og giftu-
ríkum ferli, er
blandað saman bréfunum, fjölskyldu-
myndum og hlutum sem listakonunni
þótti tengjast þeim. Undirliggjandi er
harmræn fjölskyldusaga.
„Já, þetta er afar persónulegt
verkefni og í raun harmsaga,“ segir
Nanna þar sem við skoðum verkin
saman í Þjóðminjasafninu. „Móðir
mín flutti til Danmerkur árið 1932 og
giftist þar. Foreldrar mínir dóu svo
með stuttu millibili í stríðslok, fyrst
faðir minn og svo móðir mín einu og
hálfu ári seinna.
Hún hafði alltaf skrifað móður
sinni á Íslandi, nema á stríðsárunum
þegar engin bréf
fóru á milli land-
anna, og amma
mín hafði geymt
bréfin. Þegar hún
dó árið 1962 voru
mér send bréfin
en mér þóttu þau
svo persónuleg að
ég las þau ekki í
tuttugu ár, ég gat það ekki. Svo las ég
þau loksins um 1980 og var um svipað
leyti boðið að taka þátt í sýningu sem
hét fjölskyldumyndir. Ég sagðist
vera til í það, ef ég mætti gera fjöl-
skyldumyndir aftur í tímann. Þannig
urðu þessi verk hér til.“
Nanna fór þá að vinna með bréfin
og segir það hafa tekið sig langan
tíma. „Ég vildi ekki fara beint í inni-
hald bréfanna en notaði þau sem
myndefni. Ég safnaði mörgu að mér,
hlutum, ljósmyndum og öðru, áður en
það fór að koma mynd á þetta. Ég
kann ekki að gera skissur – þannig
yrði þetta líka steindautt – en mynd-
irnar mótast meðan ég vinn. Ekki síst
í verkum sem þessum þar sem ég
stilli hlutum upp. Það var ótrúlegt
vesen að gera þessar myndir en þeg-
ar ég horfi á þær núna þá finnst mér
að þær endist vel.“
Nanna segist enn vera að gera ljós-
myndaverk. „Yfirleitt vinn ég í serí-
um og þá með eitthvert efni sem leit-
ar á mig. Til dæmis gerði ég seríu á
hóteli á eynni Mön sem hafði varla
verið hreyft við í hundrað ár. Svo geri
ég mikið af uppstillingum.“ Og hún
vinnur alveg stafrænt og er mjög
ánægð með það.
Nanna lauk á sínum tíma stúdents-
prófi frá MR og kemur síðan reglu-
lega til Íslands að hitta vini og ætt-
ingja. En myndar hún hér?
„Ég hef gert ýmislegt hér en ég tek
ekki myndir af landslaginu. Íslensku
ljósmyndararnir eru ofboðslega færir
og sjá um það. Ég tek frekar myndir
af bættu bárujárni eða einhverju svo-
leiðis!“
Harmræn
fjölskyldusaga
Ljósmyndaverk Nönnu Bisp Büchert sem sýnd
eru í Þjóðminjasafninu byggjast á bréfaskiptum
móður hennar í Danmörku og ömmu á Íslandi.
Hún segir þetta afar persónulegt verkefni.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
„Þetta er afar persónulegt verk-
efni og í raun harmsaga,“ segir
Nanna Bisp Büchert um ljós-
myndaverkin.
Morgunblaðið/Einar Falur’Ég hef gert ýmislegthér en ég tek ekkimyndir af landslaginu. Ís-lensku ljósmyndararnir
eru ofboðslega færir og sjá
um það. Ég tek frekar
myndir af bættu bárujárni.