Morgunblaðið - 09.01.2019, Blaðsíða 22

22 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. JANÚAR 2019
Frímann & hálfdán
Útfararþjónusta
Frímann
897 2468
Hálfdán
898 5765
Ólöf
898 3075
Sími: 565 9775
www.uth.is
uth@uth.is
Cadillac 2017
✝ Nína SæunnSveinsdóttir
fæddist á Selfossi
27. september
1935. Hún andaðist
á líknardeild Land-
spítalans í Kópa-
vogi 28. desember
2018.
Foreldrar henn-
ar voru Gunnþór-
unn Klara Karls-
dóttir húsfreyja, f.
12.8. 1909, d. 28.2. 1993, og
Sveinn Sveinsson bifreiðarstjóri,
f. 27.6. 1902, d. 8.7. 1992. Systk-
ini Nínu eru Sveinn Júlíus, f.
15.5. 1933, Ingibjörg Steinunn, f.
24.1. 1942, og Sigurður Garðar,
f. 5.3. 1944, d. 9.12. 2013.
Nína giftist árið 1962 Arnóri
K. Hannibalssyni, síðar prófess-
or í heimspeki. Foreldrar hans
voru Sólveig Sigríður Ólafs-
dóttir húsfreyja, f. 24.2. 1904 á
Strandseljum í Ögurhreppi, d.
11.5. 1997, og Hannibal Gísli
Ásdís Hulda, f. 2012. Dætur
Svavars eru Erna María, f. 1997,
Guðbjörg Lilja, f. 1998, og Re-
bekka Ósk, f. 1999. Nína og Arn-
ór skildu 1995.
Nína lauk landsprófi frá
Gagnfræðaskólanum á Selfossi
1951, stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum á Laugarvatni 1955,
prófi í viðskiptafræði frá Há-
skóla Íslands 1963 og uppeldis-
og kennslufræði frá sama skóla
1967.
Að loknu stúdentsprófi og
meðfram háskólanámi starfaði
Nína við bókhald hjá Flugfélagi
Íslands, sem ritari í Seðlabanka
Íslands og viðskiptafræðingur
hjá Efnahagsstofnun.
Kennsluferilinn hóf hún við
Brúarlandsskóla í Mosfellssveit,
þaðan lá leiðin í Gagnfræðaskól-
ann á Selfossi, Þinghólsskóla í
Kópavogi og Námsflokka Kópa-
vogs, en lengst af kenndi hún í
Fjölbrautaskólanum við Ár-
múla, 1982-2000. Þar sinnti hún
einnig stundakennslu í nokkur
ár eftir að hún hætti í fullu
starfi. Þá sat hún yfir í prófum
við Háskóla Íslands um árabil.
Útför Nínu fer fram frá Kópa-
vogskirkju í dag, 9. janúar 2019,
og hefst athöfnin klukkan 13.30.
Valdimarsson,
verkalýðsleiðtogi,
alþingismaður og
ráðherra, f. 13.1.
1903 í Fremri-
Arnardal í Eyrar-
hreppi, N-Ísa-
fjarðarsýslu, d. 1.9.
1991.
Börn Nínu og
Arnórs eru: 1) Ari
Ólafur, f. 1.4. 1962,
hann var kvæntur
Hildi V. Guðmundsdóttur.
Þeirra börn eru Arnkell, f. 1994,
og Sæunn Una, f. 1996. 2) Kjart-
an, f. 16.1. 1965, kvæntur Traci
Klein, synir hennar eru Robert,
f. 1993, og Adam, f. 1997. 3)
Auðunn, f. 7.10. 1968, sambýlis-
kona Margrét Sveinbjörns-
dóttir. Þau eiga soninn Odd, f.
2004. 4) Hrafn, f. 5.1. 1971. 5)
Þóra, f. 18.2. 1975, sambýlis-
maður Svavar Halldórsson.
Börn þeirra eru Halldór Narfi, f.
2005, Nína Sólveig, f. 2008, og
Hvernig skal minnast móður?
Móður sem allt gaf. Móður sem
lagði sitt til hliðar, fyrir sín.
Móður mikilla mannkosta, sum-
um sjaldan flíkað. Móður hverr-
ar minning er svo djúp, svo kær,
svo hlaðin þakklæti við kveðju-
stund að orðastúfur í Mogga
verður óviðráðanlega mærðar-
hlaðinn.
Móðir mín kom úr samheld-
inni selfysskri frumbýlingsfjöl-
skyldu, dóttir móður sem allt
gaf sínum, af einstakri auðmýkt
og innri gleði hvern dag.
Mamma átti því ekki langt að
sækja það sem við fimm systkin
og sex börn okkar nutum ótak-
markað frá fæðingu fram á
hinstu stund. Móðurhlutverkið
var svo stórt í hennar lífi að
rauðhærða íþróttastúlkan og
„dansfíflið“ (hennar orð) sem
hinn stóri vinahópur hennar og
faðir okkar kynntust, gleymdist
stundum afkomendunum. Svo
sterkt bundust bekkjarsystkinin
frá Laugarvatni að þau hittast
enn til að skemmta sér. Nú
standa þau yfir moldum glað-
lyndu rauðhærðu stelpunnar
sem mamma hætti aldrei að
vera.
Mamma var skarpgreind og
sívinnandi, sigldi gegnum nám.
Hún valdi viðskiptafræði, alveg
án kaupmannsgena. Valið var
víst hálfgert úllendúllendoff, en
talnaglögg var hún og nákvæm.
Þessi eiginleiki speglaðist í rit-
hendinni, sem var óguðlega full-
komin, sérstaklega fyrir hennar
párandi syni.
Mamma naut þeirrar gulls-
gildu náðargjafar að vakna glöð
á hverjum morgni. Fyrst allra,
hún svaf jú sjaldan umfram
fjóra tímana en nýtti vökutíma
næturinnar þó ekki fyrir sjálfa
sig – nema þá til að lesa í bók.
Saumaði, fór yfir stíla, undirbjó
daginn. Reisti allt að fjóra
morgunfúla bétýpu-bræður og
eina ljúfa systur úr rekkju,
mildri hendi, og gaf gnægð að
borða þótt löngum væru kjörin
kröpp. Mamma hreinlega gerði
allt og þótt hún hefði vissulega
bognað undan farginu, brotnaði
hún aldrei og reis um leið og af
létti. Hvað þá að hún léti okkur
systkin gjalda erfiðleika utan frá
eða á heimili. Hún var sínum
klettur, skjöldur, hvati og hugg-
unarfaðmur. Allt í senn.
Ævilangt studdi mamma mín
minnimáttar, með orðum og
buddu. Varð örg yfir ranglæti
heimsins og mannanna. En sitt
fólk taldi hún svo til yfir gagn-
rýni hafið. Börnin og barnabörn-
in þau gerðarlegustu og falleg-
ustu. Punktur. Fylgdi því í orði
og verki, jafnt með huga og
hjarta. Umvafði allt sitt fólk um-
hyggju sem við fáum aldrei,
aldrei endurgoldið. Enda aldrei
til þess ætlast á neinn hátt.
Þó voru þeir til sem fengu
það óþvegið. Aðallega bévítans
handboltadómararnir sem höfðu
sýknt og heilagt sigurinn af
hennar mönnum. Keppnisskapið
ólgaði, og frasinn „annar eins
dómaraskandall hefur bara ekki
sést!“ ómaði um húsið. Níræðis-
aldur breytti þar engu um. Né
þegar strætó reyndi að komast
undan, hún bara hljóp hann
uppi.
Mamma var alla tíð stál-
hraust og átti um 20 góð ár eftir
að flestra mati. Það tíðkast jú í
hennar ætt að sigla yfir tírætt,
við stíluðum á 103 ár. Það var
því sárt að fylgja henni þennan
stutta, miskunnarlausa veg
krabbameinsins. Það er nístandi
sárt að fylgja mömmu til
moldar, en þvílíkar gjafir sem
hún skilur eftir á jörðu.
Takk, mamma, takk og aftur
takk, fyrir gjafir þínar og lífið.
Ari Arnórsson.
Því var löngum haldið fram
við mig að þrjóskuna og hörk-
una sem ég bý yfir hlyti ég að
hafa fengið úr harðgeru vest-
firsku föðurættinni, en létta
lund og blíðu frá glaðlynda
Sunnlendingnum, móður minni.
Það er nokkuð síðan ég áttaði
mig á því að þetta er alls ekki
rétt. Hún var nefnilega grjót-
hörð, þótt það sæju það ekki
allir. Samkvæm sjálfri sér, préd-
ikaði ekki, heldur framkvæmdi.
Fylgdi sínum gildum og hvikaði
hvergi.
Hún bar sjö manna heimili á
herðum sér með öllu sem því
fylgir og vann fulla vinnu að
auki. Þegar við læddum því ein-
hvern tímann út úr okkur að
það hefði nú kannski verið gáfu-
legra fyrir hana að verða endur-
skoðandi eða bara forstjóri, eins
og bekkjarbræður hennar úr há-
skólanum, blés hún hins vegar á
það. Hún vissi að hún átti að
verða kennari frá því að hún
steig fyrst inn á það svið. Henni
þótti vænt um hvern einasta
nemanda sem hún kenndi og bjó
yfir yfirmáta þolinmæði og
þrautseigju sem einkennir þá
bestu í þeirri stétt.
Ég, sem er yngst, kynntist
henni auðvitað ekki nema sem
þroskaðri manneskju – þau
pabbi voru fertug þegar ég kom
í heiminn, óskabarnið, einka-
dóttirin. Eftir fjóra syni var það
svo kærkomið. Það segir sig
sjálft að samband okkar
mæðgna var einstakt fyrir vikið.
Við vorum ólíkar að mörgu leyti
en það deilir enginn um hvaðan
íþróttaáhuginn kom. Hún hvatti
mig áfram í óteljandi tómstund-
um og var alltaf mætt á fremsta
bekk – eða á hliðarlínuna – til að
styðja og hvetja.
Það gilti ekki síður þegar ég
stofnaði fjölskyldu sjálf. Þegar
hún hitti Svavar var það nokk-
urs konar ást við fyrstu sýn.
Hún var strax sannfærð um að
þarna færi maður sem óhætt
væri að trúa fyrir dótturinni,
enda bar aldrei skugga á það
samband síðan. Hún var vakin
og sofin yfir velferð fjölskyld-
unnar og dáði barnabörnin sín.
Kærleikurinn og athyglin sem
þau voru böðuð upp úr frá
fyrsta degi er ómetanlegt vega-
nesti fyrir litlar manneskjur
þegar þær halda svo út í lífið.
Þau hafa misst mikið með ömmu
Nínu, sem var alltaf sú fyrsta
sem hringt var í þegar tímamót
urðu – hvort sem það var að
pissa í kopp í fyrsta sinn eða
stórviðburðir eins og tannmissir.
Það voru bakaðar pönnukökur
af minna tilefni. Engan þekki ég
heldur sem hafði meiri orða-
forða eða jafn gott vald á ís-
lensku máli. Ég hefði tæpast átt
minn feril í fjölmiðlum nema
vegna þess að hún kenndi mér
bæði að tala fallega og lesa
mikið.
Hún var fjarri því södd líf-
daga þegar hún fór – fannst Al-
mættið aðeins hafa svindlað á
sér, enda vandfundin kona sem
hafði lifað heilbrigðara lífi.
Ég er óskaplega þakklát fyrir
að hafa átt hana að og finn
hversu gott það er að vera stolt-
ur af uppruna sínum. Mamma
var heil og góð í gegn, í henni
var kjarni sem var óbifanlegur
og í einu skiptin sem mátti
heyra hana brúka munn var yfir
handboltaleikjum þegar hún var
ósátt við dómarana. Hún sagði
sjálf að gæfa hennar í lífinu
hefði verið að vakna glöð á
hverjum morgni. Þetta ætla ég
að hafa hugfast nú þegar komið
er að kveðjustund, ásamt
ómældri þökk fyrir allt sem hún
gaf mér.
Þóra Arnórsdóttir.
Einstaka sinnum í lífinu eign-
ast maður óvænt nýjan banda-
mann. Einhvern sem stendur
með manni í blíðu og stríðu án
þess að gera nokkrar kröfur á
móti. Þetta gerist ekki oft á lífs-
leiðinni en er þeim mun dýr-
mætara þá sjaldan að gæfan
verðlaunar mann.
Nína Sæunn Sveinsdóttir
varð óvæntur bandamaður minn
fyrir tæpum fimmtán árum. Ég
varð ástfanginn af Þóru dóttur
hennar en eignaðist Nínu í
kaupbæti. Þvílík gæfa! Nína var
gull af manni; lítillát og hjarta-
hrein en skrapgreind, djúpvitur
og góðgjörn. Með okkur tókust
góð kynni og fallegt vinasam-
band.
Nína var amma þriggja
yngstu barnanna minna; Hall-
dórs Narfa, Nínu Sólveigar og
Ásdísar Huldu. Öll elskuðu þau
ömmu sína og sóttu mjög í að
verja með henni tíma alveg fram
á síðustu stundu. Enda var hún
frábær amma. Við Þóra gerðum
allt sem við gátum til þess að
samverustundir barnanna með
ömmu sinni gætu verið eins
margar og mögulegt var. Það
þarf heilt þorp til að ala upp
barn. Þær eru óteljandi heim-
sóknirnar eða gistinæturnar hjá
ömmu Nínu. Þaðan komu börnin
iðulega glöð og sátt, með ný ís-
lensk orð á tungubroddinum,
gleði í hjartanu og fallegar
hugsanir í kollinum.
Nína tók mér opnum örmum
frá fyrsta degi. Hið sama gilti
um dætur mínar þrjár sem ég
átti þegar við kynntumst. Aldrei
lá Nínu illt orð til nokkurs
manns í mín eyru þau ár sem ég
þekkti hana. Þegar ég kom til
hennar á Hraunbrautina, hvort
sem var með Þóru eða ekki,
hellti hún gjarna upp á kaffi og
við spjölluðum um daginn og
veginn. Hún hlustaði, ráðlagði
og velti vöngum en dæmdi
aldrei.
Afkomendur hennar nutu
fölskvalausrar ástar og aðdáun-
ar mömmu sinnar og ömmu. Að
því varð ég þúsund sinnum vitni.
Barnabörnin studdi hún með
ráðum og dáð og þau voru í
hennar huga merkilegustu
manneskjur sem gengið hafa á
þessari jörð. Um það vorum við
svo sannarlega sammála, Nína,
Þóra og ég, þar sem við sátum
oft löngum stundum í eldhúsinu
á Hraunbrautinni og mærðum
yngstu fjölskyldumeðlimina.
Nú hefur hún Nína yfirgefið
okkur eftir snarpa baráttu við
ósigrandi krabbamein sem hún
háði af kjarki og einstöku æðru-
leysi. Eftir standa börnin henn-
ar án móður sinnar, við tengda-
börnin án tengdamömmu og
barnabörnin án elskulegrar
ömmu sinnar. Missirinn er sár
og skarðið verður aldrei fyllt.
En eftir standa samt fallegar
minningar og miklir lærdómar.
Hún var einstök og frábær
tengdamóðir og ástrík amma.
Allir sem þekktu Nínu eru betri
manneskjur fyrir vikið.
Svavar Halldórsson.
Í hvert skipti sem maður
stendur frammi fyrir dauða ná-
komins streyma hugmyndir og
tilfinningar fram sem elfur að
vori. Í öllum litum, tilbrigðum
og samspili sem oft er erfitt að
henda reiður á.
Maður veltir fyrir sér sínu
eigin lífi, hvert það stefni, hvort
í því sé næg fylling, hvernig það
geti orðið ríkara. Hvort í því sé
nógu mikið af ást, af fólki sem
gefi af sér og skilji eitthvað eftir
í huga manns. Og því hefur orð-
ið mikið tjón í lífi okkar syst-
kina, þegar elsku amma okkar
skildi við.
Hjarta hennar stóð okkur op-
ið frá fyrstu stund. Við mars-
éruðum inn og lauguðum okkur
í allri hennar gæsku. Engir kim-
ar hjarta hennar voru okkur
lokaðir, en hins vegar þurftum
við að sætta okkur við að eiga
það ekki ein. Því þeir sem voru
svo heppnir að finna hana í lífi
sínu deildu þessari einlægu
hlýju með okkur. Og það var í
góðu lagi, því nóg var til. Það
var þó augljóst að við áttum lík-
lega okkar eigið herbergi þar
inni.
Lambakóngurinn og lamba-
drottningin nutu stundum ofur-
lítils forgangs. Fyrstu barna-
börnin, og sérstök þess vegna.
Við vorum svo heppin að fá að
eyða miklum tíma með ömmu.
Hún var alltaf til staðar, húsið
hennar stóð okkur opið öllum
stundum og allt sem í því var.
Hún sá okkur meira að segja
fyrir fleiru en bara takmarka-
lausri ást, ýmsum nauðsynjum
svo sem safa, ís, góðum mat og
sumargjöfum. Einnig spilum,
sögum, bókum, og sérstaklega
góðum skógjöfum fyrir jól. Því
hvernig var hægt að banna
ömmum að spilla lambakóngum
og -drottningum, nema bara ör-
lítið? Og við vitum nú að það er
ekki sjálfsagt að eiga svona
makalausa ömmu. En við vitum
líka að hún hefði mátt vera leng-
ur hjá okkur. Það er einmana-
legt án hennar, það er ómögu-
legt að fylla hennar skarð.
En það er líka svo ákaflega
gott að eiga minningar af þess-
ari gerð í huga sér, og þær auð-
velda skilnaðinn. Það sem eftir
stendur er því þakklætið, þakk-
læti fyrir að hafa fengið að hafa
hana með okkur, hjá okkur, og
nú að hafa fengið að kveðja
hana með þeim virktum sem
hún átti skilið. Og þegar maður
horfir áfram inn í lífið án
hennar, en þó með hennar anda
í huga, hendir maður reiður á
því sem skiptir máli í öllu flóð-
inu af hugmyndum um eigið líf
og ágæti þess. Og fyrir það er-
um við fyrst og fremst þakklát.
Takk amma fyrir allt.
Arnkell og Sæunn.
Það var árið 1962. Arnór,
bróðir minn, var nýkominn heim
eftir langa útivist í Moskvu,
Varsjá og Kraká. Hann var að
leita að framtíðarlandinu. Hafði
kannski leitað langt yfir
skammt?
Hún var rauðhærða stelpan
frá Selfossi. Hún var að ljúka
námi í hagfræði við Háskóla Ís-
lands. Raunsæ kona. Reiknings-
haus, að sögn, eins og við köll-
uðum stærðfræðinga í þá daga.
Hennar heimur var hér og nú.
Hans var handan við ystu
sjónarrönd.
Við fyrstu sýn voru þau eins
ólík og hugsast gat. Heitir það
ekki að bæta hvort annað upp?
En kannski er ekki allt sem sýn-
ist. Án raunsæis kemur þú engu
í verk. Án hugsjónar situr allt
við það sama. En þegar raunsæ-
ið tekur hugsjónina upp á sína
arma má sjálfsánægjan – stöðn-
unin – fara að vara sig.
Heimspekingurinn var, þrátt
fyrir allt, ekki meira úti á þekju
en svo, að hann komst skamm-
laust frá því að leggja parket á
gólf frumbýlingsáranna í Kópa-
vogi. Grunur minn er samt sá,
að hún hafi bæði verið verk-
stjórinn og fjármálastjórinn.
Sagði fátt, en lét verkin tala.
Þetta var stór fjölskylda.
Fimm börn á rúmum áratug. Ég
sagði stór – og meina það í bók-
staflegum skilningi. Meðalhæð
karlmanna í fjölskyldunni nær
því aðeins að vera hérna megin
við tvo metra. Konurnar eru
sýnu nettari. En þau eiga öll eitt
sameiginlegt: Þau eru öll
raunsæir hugsjónamenn.
Þegar þessum mannvænlegu
afkomendum hafði verið komið
til manns skildu Arnór og Nína
að skiptum. Sköpunarverkinu
var lokið. Að því loknu fór hvort
sína leið. Kannski var þeim ekki
skapað nema að skilja. En þar
með misstu þau af blómaskeið-
inu, sem tekur við, þegar
skylduverkum er lokið.
Við Bryndís kynntumst Nínu
best, þegar hún var gengin í
endurnýjun lífdaganna. Hún var
aftur orðin rauðhærða stelpan
frá Selfossi. Börnin voru farin á
flakk, vítt og breitt um jarðar-
kringluna, og nutu heiman-
mundarins. Mamma sleppti svo
sem ekki af þeim hendinni, held-
ur sótti þau heim í þrjár heims-
álfur, þegar tilefni þótti til.
Nína var konan sem stóð allt-
af við sitt. Hún var ein af þess-
um fágætu manneskjum sem
hýsa ótakmarkað umburðarlyndi
gagnvart öðrum en gera ófrá-
víkjanlegar kröfur til sjálfra sín.
Hún var konan sem sagði fátt,
en lét verkin tala.
Jón Baldvin og Bryndís.
Hávaxin, grönn, rauðhærð í
gallabuxum. Þannig er fyrsta
myndin af Nínu, fyrrverandi
tengdamóður minni, í huga mér.
Síðan eru liðin mörg ár, ég hef
kynnst henni betur og eignast
heilt albúm af minningum. Nína
að baka pönnukökur, komandi í
heimsókn með soðna ýsu eða
rækjur handa kettinum, með
tárin í augunum í hláturskasti á
aðfangadagskvöld, lesandi sögu
fyrir börnin mín í ömmubóli,
sendandi hrísgrjónagraut til
Arnkels austur á Hérað í af-
mælisgjöf, á flandri með Siggu
vinkonu í einhverju „bríaríi“,
sitjandi vaktina yfir Sæunni
nöfnu sinni á sjúkrabeði, hlaup-
andi á eftir strætó frá Landspít-
ala niður í Lækjargötu með
Arnkel í regnhlífarkerru vegna
þess að hún gleymdi veskinu
sínu í einu sætinu. Og hún náði
honum, enda íþróttagarpur frá
unga aldri.
Umhyggja, örlæti, ósérhlífni
og fórnfýsi eru orð sem koma
upp í hugann til að lýsa Nínu
gagnvart sínum nánustu. Lífið
kom því þannig fyrir að börnin
okkar Ara áttu aðeins eina
ömmu þegar þau komu í heim-
inn. En þessi eina amma var
ofuramma. Hún var á við tvær
ömmur, þrjár ömmur eða jafn-
vel fleiri.
Já, hún Nína gaf allt í barna-
börnin og þar á undan börnin
sín. Þau voru þungamiðjan í lífi
hennar, fyrir þau vildi hún allt
gera og allt gefa.
Arnkell og Sæunn eru fyrstu
barnabörn Nínu og sátu að
henni samkeppnislaust í allmörg
ár, sem treysti böndin á milli
þeirra þriggja. Hún var alltaf
boðin og búin að bjóða sam-
verustundir, gistingu og sitt ein-
staka dekur. Hjá ömmu mátti
ýmislegt sem ekki leyfðist
heima. Matur og drykkur, lestur
og leikir. Allt veitt af einstöku
örlæti. Ömmuhús var paradís og
amma var engill í dulargervi.
Eins og allir góðir englar var
Nína ekki aðeins til staðar fyrir
góðu stundirnar. Hún studdi og
styrkti þegar erfiðleikar gengu
yfir. Hún reyndist mér ómetan-
leg himnasending með börnin
ung í fjarvistum Ara og ekki síst
þegar Sæunn tókst á við lífs-
hættulegan sjúkdóm þá nýorðin
eins árs. Fyrir það er ég eilíf-
lega þakklát ásamt svo mörgu
öðru sem kynni mín við Nínu
gáfu mér.
Með kærri þökk fyrir mig,
Hildur.
Nína Sæunn
Sveinsdóttir