Morgunblaðið - 26.02.2019, Síða 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. FEBRÚAR 2019
SMÁRALIND – KRINGLAN
Fyrir kokkinn á heimilinu
Skurðabretti
Ofnhanskar
Svuntur
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Saxófónleikarinn Tumi Árnason og
trommuleikarinn Magnús Trygvason
Eliassen hafa sameinað krafta sína og
sköpunargleði á hljómplötunni Allt er
ómælið sem kom út á vínyl föstudag-
inn 22. febrúar á vegum plötuversl-
unarinnar Reykjavík Record Shop við
Klapparstíg. Tvennir útgáfutónleikar
verða haldnir í Mengi, menningarhús-
inu góðkunna á Óðinsgötu 2 um
næstu helgi, laugardaginn 2. mars og
sunnudaginn 3. mars.
Fyrir saxófón og slagverk
Platan er sennilega sú fyrsta í sögu
íslenskrar hljómplötuútgáfu sem inni-
heldur eingöngu dúetta fyrir saxófón
og slagverk, að því er fram kemur í
tilkynningu en á plötunni má heyra
níu ný tónverk í flutningi þeirra fé-
laga og þá bæði forsamin og frjálsan
spuna.
Tumi hefur komið víða við í tónlist,
var m.a. einn þeirra sem stofnuðu
hina eldhressu hljómsveit Grísalappa-
lísu, var meðlimur í spunaútgáfunni
Úsland, semur fyndin jólalög með fé-
lagsskapnum Purumönnum og hefur
leikið inn á plötur og komið fram með
fjölda tónlistarmanna og hljómsveita.
Magnús hefur einnig komið víða við
og líklega töluvert víðar en Tumi, hef-
ur leikið með hljómsveitunum ADHD,
amiinu, Moses Hightower og Tilbury
og leikið með fjölda annarra tónlistar-
manna og hljómsveita.
Til staðar en heyrist ekki
Tumi er að taka til heima hjá sér
þegar blaðamaður nær tali af honum
og er fyrst spurður að því hvaða
merkingu plötutitillinn hafi. „Þetta er
spurning sem heimspekingur gæti
kannski svarað betur,“ segir Tumi
sposkur, „en þetta er í rauninni til-
vitnun í Anaxímandros sem var einn
af frumspekingunum. Forveri hans,
Þales, komst að þeirri niðurstöðu að
allt væri vatn en Anaxímandros
fannst það ekki alveg ganga upp
þannig að hann fékk þá flugu í höfuðið
að allt væri ómælið. Ómælið er í raun-
inni hið óræða, óendanleiki.“
Tumi segir titilinn einnig vísa til
þess að aðeins sé leikið á trommur og
saxófón á plötunni og því sé mikið af
efni til staðar í tónlistinni sem heyrist
þó ekki. „Það vantar hljómahljóðfæri
og bassalínur eru aldrei sagðar en
undirliggjandi eru samt hljóma-
gangar og alls konar sem skilar sér
kannski ekki beint í hljóðið. Þetta er
eitthvað sem er ekki mælt.“
–Titillinn endurspeglar þá alveg
innihaldið?
„Já, það var svona verið að reyna
það. Á bakhliðinni eru „liner notes“
eftir Tómas Ævar, kunningja minn.
Hann skrifaði mjög fallegan texta og
þar setti hann líka nokkur ómælin orð
sem er búið að sverta yfir þannig að
það mun aldrei neinn komast að því
hvað þar stendur,“ segir Tumi kíminn
og vill eðlilega ekki segja blaðamanni
hvaða orð þar eru á ferð.
En hafa þeir Magnús gefið út plötu
saman áður? „Nei, þetta er fyrsta
platan okkar saman en við höfum
reyndar spilað inn á plötur, tekið upp
plötur fyrir aðra tónlistarmenn,“ svar-
ar Tumi. Þeir Magnús hafi því þekkst
ágætlega fyrir. „Við höfum haldið tón-
leika saman nokkrum sinnum sem dú-
ett og með plötunni er svolítið verið að
reyna að fanga það samstarf,“ segir
Tumi.
Rammi fyrir spuna
Í tilkynningu vegna útgáfunnar
segir að hér sé á ferðinni frjáls ís-
lenskur djass, „free jazz“ eins og slík-
ur djass er oftast nefndur á ensku.
„Djasstónlist sem er ekki bundin ein-
hverjum viðteknum reglum,“ útskýrir
Tumi, „maður hefur frelsi til að spila
það sem manni dettur í hug án þess að
vera beint njörvaður niður í einhvern
fastan ryþma eða fastan hljómagang.“
–Rennið þið þá alveg blint í hvert
lag?
„Ja, sko, prósessinn er í raun þann-
ig að fyrir mörg af lögunum var ég
búinn að semja einhvers konar lög
sem eru oft einhvers konar stemn-
ingar og laglínur, kannski meira eins
og hálfgerðar leiðbeiningar,“ svarar
Tumi. „Svo förum við bara af stað og
þetta er eins og rammi fyrir spuna.“
–Nú þekkið þið hvor annan og þá
veltir maður fyrir sér hvort hægt sé
að kalla þetta hreinan spuna, vitið þið
ekki alltaf pínulítið við hverju þið
megið búast hvor frá öðrum?
„Jú, algjörlega og það er eflaust
hægt að sækja sér meira og meira
frelsi og kannski mest ef maður
stendur alveg aleinn og óstuddur,“
svarar Tumi. Lögin á plötunni séu
mismikið spunnin, sum hreinir spun-
ar en í öðrum hafi hann spilað laglín-
una út í gegn. „En það mætti jú segja
að alltaf væri búið að fjarlægja ákveð-
ið óvissu-element,“ bætir Tumi við.
Þögn og hávaði
–En er hreinn spuni til?
„Góð spurning,“ svarar Tumi kím-
inn, „kannski ekki en það er ef til vill
betra að einhver annar svari því. En
jú, ég held að hreinn spuni sé til en
spuninn miðast samt alltaf við eitt-
hvað sem þú hefur lært og hefur haft
áhrif á þig. Ég myndi segja að í raun
væri ekkert sem óhreinkaði spunann,
þó þú sért að taka inn einhverjar upp-
lýsingar og þekkingu á vegferð
þinni.“
–Í tilkynningunni sem ég fékk
vegna útgáfunnar er spurt hvort
þetta sé frjáls djass eða hávaði. Er
þetta kannski hvort tveggja?
„Það fer svolítið eftir eyrunum á
þeim sem hlustar á plötuna,“ svarar
Tumi sposkur. „Þetta er náttúrlega
allt saman bara þögn og hávaði og ég
hef rekið mig á það að sumt sem mér
þykir flott og fallegt finnst sumum al-
gjörlega óþolandi. En þetta verður
allt að fá að vera til.“
„Avant garde“-slagsíða
–Þú hefur komið víða við í tónlist-
inni, m.a. í rokki, tilraunamúsík og
Úsland-útgáfunni en hvar liggur þinn
tónlistaráhugi helst?
Tumi hugsar sig um og svarar því
til að áhuginn liggi fyrst og fremst í
því að fá að gera tónlist af heilindum.
„Það er alveg sama í hvaða stefnu eða
stíl það er. Þegar ég er að semja
músík fyrir sjálfan mig er hún oft
með einhvers konar „avant garde“-
slagsíðu,“ segir hann. Mikilvægast
fyrir honum sé að vinna með góðu
fólki, gera eitthvað fallegt og hafa
eitthvað um sköpunarverkið að segja.
Talið berst að lokum að plötu-
umslaginu sem hinn dularfulli lista-
maður Íbbagoggur hannaði. Mynd-
verkið framan á því vekur forvitni
blaðamanns. Hvað er þar á ferðinni?
„Ég veit ekki hvort ég má segja frá
því … en þetta er mjög sósaður saxó-
fónkvartett þarna framan á plötunni
og illgreinanlegur,“ svarar Tumi,
léttur í bragði.
Ljósmynd/Magnús Andersen
Samstarfsmenn Tumi Árnason og Magnús Trygvason Eliassen hleypa á skeið á sinni fyrstu samstarfsplötu.
Eitthvað sem verður ekki mælt
 Tumi Árnason og Magnús Trygvason Eliassen snúa bökum saman á hljómplötunni Allt er ómælið
 „Sumt sem mér þykir flott og fallegt finnst sumum algjörlega óþolandi,“ segir Tumi
Myndbandið við lag tónlistar-
mannsins Svavars Knúts, The
Hurting, var um helgina valið
besta rokkmyndbandið á banda-
rísku Apex-kvikmyndahátíðinni
sem helguð er stuttmyndum og
tónlistarmyndböndum. Mynd-
bandið gerðu þýskir listamenn og
fjallar það um einmana húsvörð á
næturvakt sem dansar og reynir að
missa ekki frá sér drauminn um að
verða flugkappi, eins og segir í lýs-
ingu á myndbandinu á vefsíðu
Apex.
Lagið The Hurting er á plötu
Svavars Knúts, Ahoy! Side A, sem
kom út seint á síðasta ári. Hann
hefur unnið talsvert í Þýskalandi
og með þarlendum listamönnum
upp á síðkastið. Í samtali hér í
blaðinu um plötuna sagði Svavar
Knútur meðal annars um lagið The
Hurting að það fjallaði um „að
maður fær ekki flúið djöfla sína,
þeir eru alltaf í farangrinum“.
Myndband við lag Svavars það besta
Húsvörðurinn Sena í The Hurting.
Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir flytur í dag klukkan 12.05
hádegisfyrirlestur í Þjóðminjassafninu og kallar hann
Galdra- og brennudómar. Réttarfar Íslendinga á 17. öld.
Sagnfræðingafélag Íslands skipuleggur hádegisfyrir-
lesturinn í samvinnu við Þjóðminjasafnið.
Á sautjándu öld komu upp 152 galdramál á Íslandi
sem leiddu til brennudóma yfir 25 einstaklingum. Var
flestum dómunum fullnægt, þar af ríflega helmingi í
héraði. Hefur sú réttarframkvæmd vakið spurningar í
ljósi konungsbréfs sem gefið var út árið 1576 en virðist
hafa farið fyrir ofan garð og neðan hjá íslenskum dóm-
stólum lengi vel. Í fyrirlestrinum verður fjallað nánar
um réttarframkvæmd þessa tíma í ljósi valinna galdramála sem tekin
verða til greiningar og málsástæður þeirra og lagarök rakin.
Fjallar um galdramál og dóma
Ólína Kjerúlf
Þorvarðardóttir