Vor - 15.01.1925, Blaðsíða 4

4
V O R
Þar til dugar vissulega ekkert, annað en
drengileg fórnfýsi til bjargar í lífsnauðsyn,
af alóeigingjörnum, hreinum og háum
manndóms- og mannelskuhvötum. Alt ann-
að er villa, eða tál og blekking.
Að eiga sig og sitt.
Það félag serp hér um ræðir, og nefnt
var »Menningarfélag Islands«, og blað þess,
heimtaði skilyrðislaust jafnrétti fyrir alla,
að lögum og i framkvæmd, án tillits til
vensla, vinfengis, efnahags, stöðu eða met-
orða. Það krafðist og sem. allra fyllst
persónufrelsis einstaklinganna, og jafnt
fyrir alla. — Ekki til ofnautna eða ójafn-
aðar, eða neins þess er skaðar aðra eða
hneikslar smælingjana, — heldur til þess
alls og þess aðeins, er varðar þá eina og
skaðar enga aðra á nokkurn hátt. En það
miðast við þann algilda sannleika, að sér-
hver fullveðja og fullvita maður og kona,
hafi með lífinu öðlast þann meðfædda,
sameiginlega, gagnkvæma rétt, að mega
óáreittur af meðbræðrunum ráða yfir sér
og sínu, og að mega yfirleitt njóta sín
og hæfileika sinna að frjálsum eigin vilja,
innan vissra borgaralegra réttar- og sið-
ferðistakmarka. En þar af leiðir og bein-
línis það, að hver einstakur maður og
hvert einstakt félag manna, hverju nafni
sem nefnist, eigi einnig óhindrað að mega
ráða yfir öllum sínum sérmálum og sér-
eignum, að réttri tiltölu, með samskonar
takmörkunum, að því leyti sem þau við-
koma þeim einum. — Þó það sé mótsett
því er hér gildir nú, þar seni landsstjórn-
in er látin ráða* yfir sérmálum bæja- og
sýslufélaganna og jafnvel hreppanna, og
sýslutelögin yfir sérmálum hreppanna og
jafnvel einstaklinganna, sem í eðli sínu er
óhæfa, jafnvel þó að slík yfirráð geti, ef
til vill, heppnast svö að betur fari, sem
þó er engin trygging fyrir. — Það er
sama óhæfan, eins og yfirráð Dana yfir
sérmálum Islands voru sællar minningar.
Yald og ábyrgð.
A þessum jafnaðar- og jafnréttisgrund-
velli, krafðist það félag og það blað, sem
allra þrengstra takmarkana þess valds á
öllum sviðum, að unt er að skaðlausu,
sem hinum »útvöldu« meðal vor verður að
veita og er veitt, yfir lögum, heill og hög-
um borgaranna alment, svo á sjálfu al-
þingi, sem og í landsstjórninni og annar-
staðar hvar sem er. Og ennfremur, að öllu
valdi, hvar sem er, fylgi að lögum, að
sjálfsögðu, tilsvarandi skyldur og fjármuna-
lega tryggð full ábyrgð, er að skuli geng-
ið beinlínis hvenær sem er, til fullra bóta
fyrir framin afbrot. — Ekki gæsalappa-
ábyrgð eða ábyrgð í orði aðeins, til að
réttlæta með ofhá laun o. þ. k., — né
heldur »lausn í náð« eða færsla í stjórnar-
ráð, — heldur beinlínis verkleg ábyrgð,
álíka veruleg og þær tryggingar gerast,
sem bankarnir taka venjulega fyrir útlán-
um sínum. — — Þessi nú nefndu aðal-
tilgangs-atriði, skyldu vera óbreytanleg um
alla framtíð, sem bjargfastur grundvöllur
undir lögum og allri stefnu og starfsemi
félagsins og blaðsins.
Kaupendur — Útgefendur.
Blað það, sem hér um ræðir, var nefnt
»Fósturjörðin«. Af því komu út alls 9 blöð
á rúmum 3 árum, frá 1911 til 1914. En
þá varð það að hætta vegna fjárskorts,
og óhugar þess, er heimsstyrjöldin vakti,
því að aðstandendur þess, voru aðeins fá-
einir fórnfúsir, góðir en efnalitlir alþýðu-
menn, er höfðu óvissar tekjur, en vissum
þörfum að fullnægja, og megnuðu því ekki
meira en að byrja. En almenningur eins
og vant er, seinn til og sinnulítill um
slíka hluti; og stórborgararnir fastir og
háðir sínum flokkum, og því bæði skiln-
ingslitlir á svona fáséð fyrirbrigði, og auk
þess sennilega fremur óvinveittir svona
hugmyndum, er helst virtust miða að því,
að spilla þeirra embætta- og bitlingaveiðum.
Alstaðar á landinu fékk blaðið þó góðar
viðtökur, eins og það ber sjálft vitni um,