Fréttablaðið - 25.07.2019, Blaðsíða 6

Væg hækkun á f lugfargjöldum í
sumar getur átt sér nokkrar skýr­
ingar að sögn greinenda sem Frétta­
blaðið ræddi við. Aðalhagfræðingur
Íslandsbanka segir að það geti tekið
tíma að laga fargjöld að breyttu
samkeppnisumhverfi. Lægra olíu­
verð geti einnig spilað inn í. Sér­
fræðingur hjá Landsbankanum
segir að taka verði mælingunni með
fyrirvara enda hafi fall WOW air
raskað mælingum Hagstofunnar.
Samkvæmt verðmælingum Hag­
stofu Íslands fyrir júlímánuð hækk­
uðu f lugfargjöld til útlanda um
einungis 6,3 prósent á milli mán­
aða. Þetta er mun vægari hækkun
en hefur sést síðustu tvö ár þegar
hækkunin nam rúmlega 20 pró­
sentum á milli mánaða. Ef litið er
til síðustu fimm ára þá hafa f lug­
fargjöld hækkað að meðaltali um
21 prósent í júlímánuði.
Gefi nýjasta mæling Hagstof­
unnar rétta mynd af verðþróuninni
er 12 prósentum ódýrara að f ljúga
til útlanda í júlí í ár en í júlí fyrir
ári. Það kom greinendum á óvart
enda hefur samkeppnin minnkað
eftir fall WOW air og f lugframboð
dregist saman. Mælingin var tölu­
vert lægri en spá greiningardeilda
Arion banka og Landsbankans, en
aðeins lægri en spá Íslandsbanka
um níu prósenta hækkun.
„Það hefur verið öðruvísi hækk­
unartaktur í f luginu á þessu ári
samanborið við síðustu ár en það er
okkar skoðun að minni samkeppni
muni jafnt og þétt skila sér í hækk­
andi verði. Hins vegar getur verið að
í þessari mælingu hafi vegið á móti
að Icelandair, sem vegur þungt í
mælingum Hagstofunnar á f lug­
fargjöldum, hafi viljað hafa vaðið
fyrir neðan sig. Þannig vilji þeir
frekar fylla vélarnar heldur en að
bregðast of snarpt við minnkandi
samkeppni með því að keyra upp
verðin,“ segir Jón Bjarki Bentsson,
aðalhagfræðingur Íslandsbanka, í
samtali við Fréttablaðið.
„Það tekur oft smá tíma fyrir
markaðinn að uppgötva nýtt sam­
band milli eftirspurnar og verðs
þegar miklar breytingar verða á
framboðshliðinni á skömmum
tíma, eins og þegar WOW air féll.“
Tölfræðigreining bankans sýnir
að til skemmri tíma sé eldsneytis­
verð á heimsmarkaði, gengi krón­
unnar og árstíðasveif lur helstu
áhrifaþættirnir sem stýra þróun
fargjalda. Jón Bjarki bendir á að
eldsneytisverð hafi lækkað verulega
seinni hlutann í maí. Það geti verið
önnur skýring á verðþróuninni.
„Icelandair hefur vissulega meiri
varnir gagnvart sveif lum í elds­
neytisverði heldur en WOW air
hafði en samt sem áður er félagið
næmt fyrir sveiflum í verðinu. Það
var brött lækkun í síðari helmingi
maímánaðar og það er ekki ósenni­
legt að sú lækkun hafi haft áhrif,“
segir Jón Bjarki. Auk þess geti gott
veðurfar hér á landi hafa dregið úr
eftirspurn eftir ferðum Íslendinga
til útlanda í sumar.
„Breytt samkeppnisumhverfi á
eftir að skila sér af fullum krafti í
hærri verðum, sérstaklega í ljósi
þess að afkoma Icelandair síðustu
misseri hefur gefið til kynna að far­
gjöld þurfi að hækka. Hækkunin
gæti hins vegar verið að færast yfir á
seinni hluta ársins,“ segir Jón Bjarki.
Sveinn Þórarinsson, sérfræðingur
í hagfræðideild Landsbankans,
segir að mælivandi geti að einhverju
leyti skýrt þessa niðurstöðu í mæl­
ingum Hagstofunnar.
„Hagstofan er með ákveðið
reiknilíkan fyrir fargjöldin. Hag­
stofan athugaði verð til nokkurra
ólíkra áfangastaða. Miðað er við
f lug þar sem brottför er 14 dögum,
einum mánuði og tveimur mán­
uðum eftir að f lugmiði er keyptur.
Fyrir fall WOW var vægi þess 30
prósent á móti 70 prósent hjá Ice­
landair. Það sem síðan gerist er að
fall WOW air raskar reiknilíkaninu
og það þurfti að ákveða hvernig ætti
að mæla fargjöldin framvegis,“ segir
Sveinn.
„Tölurnar eru áhugaverðar, sér­
staklega samanburðurinn milli ára
en við tökum þeim með fyrirvara.
Ég held að uppgjör Icelandair muni
gefa skýrari mynd af stöðunni,“
segir Sveinn en Icelandair Group
birtir uppgjör sitt fyrir annan árs­
fjórðung fimmtudaginn 1. ágúst.
Samkvæmt upplýsingum frá Hag­
stofunni voru önnur flugfélög tekin
inn í verðmælinguna eftir fall WOW
air en aðferðum við útreikninga var
ekki breytt. Þessi undirliður vísi­
tölunnar sveiflist töluvert og erfitt
sé að segja til um áhrifin enda stutt
síðan breytingin var gerð.
thorsteinn@frettabladid.is
Þannig vilji þeir
frekar fylla vélarnar
heldur en að bregðast of
snarpt við minnkandi
samkeppni með því að
keyra upp verðin.
Jón Bjarki Bentsson,
aðalhagfræðingur Íslandsbanka
21%
er meðalhækkun fargjalda
milli júní og júlí síðustu 5 ár.
✿ Flugfargjöld til útlanda
35
30
25
20
15
10
5
Breyting milli júní og júlí árin 2015
til 2019.
2015 2016 2017 2018 2019
6,
3%
23
%
20
,3
%
13
,5
%
32
,7
%
Tregða í þróun flugfargjalda
Væg hækkun fargjalda
í sumar getur átt sér
margar skýringar að
sögn greinenda. Ice­
landair fari varlega í
hækkanir, olíuverð hafi
lækkað og fall WOW air
hafi raskað verðmæling­
um. Minni samkeppni
skili sér þó á endanum
með hærri fargjöldum.
Icelandair hefur reitt sig á það að meðalfargjöld í flugbransanum muni hækka með tímanum. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
JP Morgan telur gengi Marels geta
farið upp í 4,7 evrur á næstu 18
mánuðum sem er um 7 prósentum
yfir gengi bréfanna í kauphöllinni
í Amsterdam í dag og 27 prósentum
yfir útboðsgenginu. Þetta kemur
fram í verðmati bankans sem er
bjartsýnn á horfurnar. Eftir far­
sæla skráningu sé Marel vel í stakk
búið til að styðja undir frekari vöxt
með yfirtökum. Þá kemur fram að
Marel leggi mikla áherslu á rann­
sóknir og þróun, framlegð fyrir­
tækisins sé meiri en meðalfram­
legð í greininni og það beri minni
skattbyrði en önnur fyrirtæki í
sama geira. Hlutabréfin eigi því að
vera hátt verðlögð. – tfh
JP Morgan sér
tækifæri í Marel
OAKLEY
hlaupagleraugu
Íslenska nýsköpunarfyrirtækið Ker­
ecis hefur verið í undirbúningsferli
hjá Kauphöllinni varðandi skrán­
ingu félagsins á hlutabréfamarkað
á næstu misserum. Þetta herma
áreiðanlegar heimildir Fréttablaðs­
ins en valið mun standa milli kaup­
hallarinnar á Íslandi annars vegar og
í Toronto hins vegar.
Markmið skráningarinnar er að
eiga greiðari aðgang að stofnana­
fjárfestum til að fjármagna ytri vöxt
fyrirtækisins. Stjórnendur Kerecis
horfa til vaxtarára stoðtækjafram­
leiðandans Össurar sem fjármagn­
aði yfirtökur á tíu fyrirtækjum í
Bandaríkjunum á árunum 2000 til
2005 í kjölfar skráningar á hluta­
bréfamarkað.
Kerecis lauk fyrr á árinu fjár­
mögnun fyrir jafnvirði rúmlega
tveggja milljarða króna en miðað við
gengið í hlutafjárhækkuninni gæti
virði Kerecis verið allt að 12,4 millj­
arðar króna. Tekjur Kerecis námu 4,6
milljónum dala á síðasta ári en gert
er ráð fyrir að þær meira en áttfaldist
og verði komnar í 39 milljónir dala á
næsta ári. Það kom fram í fjárfesta­
kynningu sem Arion banki útbjó
fyrr á árinu. – tfh
Kerecis býr
sig undir
skráningu
Verksmiðja Kerecis á Ísafirði.
MARKAÐURINN
2 5 . J Ú L Í 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R6 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
2
5
-0
7
-2
0
1
9

0
4
:2
3
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
3
7
8
-D
C
E
8
2
3
7
8
-D
B
A
C
2
3
7
8
-D
A
7
0
2
3
7
8
-D
9
3
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
B

F
B
0
4
0
s
_
2
4
_
7
_
2
0
1
9
C
M
Y
K